Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве.
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.
Подробнее...
Новости
22.01.2015 15:17 / Мероприятия
Рабочая встреча Шолбана Кара-оола и г-на Ганболда была посвящена вопросам дальнейшего сотрудничества между республикой и соседним государством.
Генеральный консул проинформировал Шолбана Кара-оола о предстоящем заседании Подкомиссии по региональному и приграничному сотрудничеству российско-монгольской межправительственной комиссии по торгово-экономическому и научно-техническому сотрудничеству. Традиционно заседания Подкомиссии проходили на территориях приграничных регионов России или аймаков Монголии. Желая сохранить традицию, г-н Ганболд обратился с соответствующим письмом в свое Министерство иностранных дел и попросил Главу республики поддержать это обращение.
Подробнее...
22.01.2015 10:45 / Безопасность
Штормовое предупреждение объявлено в Туве 22 января. Как сообщили в ГУ МЧС РФ по Туве, согласно прогнозу синоптиков в четверг ожидается сильный снег, метели и усиление северо-западного ветра. Порывы ветра могут достигать 12-17 метров в секунду. В результате шторма возможны повреждения линий электропередач, широкоформатных рекламных конструкций. Это может привести к обрушениям слабо укрепленных конструкций, повреждениям автотранспорта, заторам на дорогах. Жителей призывают быть внимательными и осторожными на улицах. Очевидцев чрезвычайных происшествий просят звонить в экстренные службы.
Подробнее...
21.01.2015 19:21 / Мероприятия
В связи с неблагоприятной эпидемиологической ситуацией по острым респираторным вирусным заболеваниям и гриппу на основании предложения главного государственного санитарного врача Республики Тыва от 19 января 2015 г.
№ 09/25-05-15 Правительство Республики Тыва ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Ввести ограничительные мероприятия (карантин) по гриппу и острым респираторным вирусным инфекциям на территории Республики Тыва в период эпидемического подъема с 21 по 27 января 2015 г.
Подробнее...
21.01.2015 19:01 / Мероприятия
Тува стала ещё на шаг ближе к завершению инициированного Главой республики в 2013 году проекта по официальному признанию лечебных свойств аржаанов – природных источников. 6 февраля в столице республики Кызыле состоится Межрегиональная научно-практическая конференция «Аржааны Тувы и феномен аржаанного лечения: итоги исследований, приоритеты и перспективы». Предполагается, что результаты этих исследований помогут обосновать важность формирования в Туве санаторно-курортного комплекса на основе аржаанов и включить его в государственную программу развития региона.
Как пояснили в НИИ медико-социальных проблем Тувы, выступающем организатором конференции, на ней планируется представить полный отчет о результатах первого этапа масштабной научной работы
Подробнее...
21.01.2015 18:57 / Спорт
Сборная Тувы заняла третье место в командном зачете по результатам первенства и чемпионата Сибирского федерального округа по кикбоксингу, которые прошли в Иркутске с 16 по 18 января. Из 10 команд от регионов СФО, принимавших участие в соревнованиях, тувинские единоборцы уступили только сборной Красноярского края, победившей в общем зачете, и команде Иркутской области, которая стала второй.
Турнир по кикбоксингу проходил во дворце спорта «Труд». Бои состоялись среди 500 спортсменов в возрасте от 10 до 30 лет из Сибирского федерального округа
Подробнее...
21.01.2015 13:53 / Спорт
На эти цели в минувшем году было направлено более 42 миллионов рублей, включая 40 миллионов из федерального и 2,1 миллиона рублей из республиканского бюджетов.
Средства федерального бюджета выделяются на основании Соглашения Правительства Тувы с Министерством образования и науки России о предоставлении региональному бюджету субсидий на создание в сельских школах республики условий для занятий физической культурой и спортом.
Выделение субсидий осуществляется в рамках реализации подпрограммы «Развитие дошкольного, общего и дополнительного образования детей» федеральной госпрограммы «Развитие образования на 2013 – 2020 годы». Первоначальная сумма федеральных средств на 2014 год определялась в объеме 25,2 миллиона рублей.
Подробнее...
21.01.2015 12:42 / Безопасность
Правительство РФ поддержало инициативу Главы Тувы изучить возможности оснащения судов малой авиации спутниковыми системами наблюдения и контроля. В ответ на обращение Шолбана Кара-оола с данной просьбой к премьер-министру России Дмитрию Медведеву дано поручение рассмотреть вопрос об оснащении всех воздушных судов оборудованием, позволяющим передавать информацию о местонахождении в режиме реального времени, на заседании Правительственной комиссии по предупреждению и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций и обеспечения пожарной безопасности Российской Федерации. Об этом Шолбана Кара-оола известил в своем письме глава МЧС России Владимир Пучков.
«МЧС России всецело разделяет Вашу озабоченность в вопросе обеспечения безопасности полетов авиации общего назначения, в том числе путем оснащения воздушных судов современным оборудованием для мониторинга и контроля», - говорится, в частности, в письме федерального министра.
Подробнее...
20.01.2015 20:59 / Безопасность
Такое требование премьер Шолбан Кара-оол озвучил на коллегии МВД Тувы, состоявшейся 20 января в здании ведомства с участием широкого круга правоохранителей. Он обратил особое внимание на трагедию, которая разыгралась 16 января 2015 года в селе Эрги-Барлык Барун-Хемчикского района, где 32-летний Оттук Хомушку насмерть зарезал родных детей 3 и 8 лет, а затем покончил с собой. Но самое страшное, считает Глава Тувы в том, что в 2013 году детоубийца уже был осужден за тяжкое преступление. Он нанес смертельные ножевые ранения своему земляку, однако получил за это условное наказание и остался на свободе.
Подробнее...
20.01.2015 19:33 / Муниципалитеты
Так считают бывшие рабочие комбината «Тувакобальт», некогда одного из крупных производителей этого стратегического металла в стране. Свое мнение они высказали на встрече с Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом, который побывал на днях в поселке Хову-Аксы – спутнике кобальтового предприятия. Вопрос о судьбе комбината подняли, в частности, супруги Гладких, Александр Андреевич и Галина Васильевна, проработавшие на комбинате всю свою жизнь, с момента его основания до закрытия в 1991 году, с распадом СССР.
Ветераны, несмотря на то, что с момента закрытия комбината прошло более 20 лет, не теряют надежды на восстановление производства, которое подняли и взрастили своими руками, а с ним – и на развитие родного поселка.
Подробнее...
20.01.2015 18:52 / Мероприятия
Итоги оперативно-служебной деятельности за 2014 год и задачи на 2015 год рассмотрены на заседании расширенной коллегии Министерства внутренних дел республики. Заседание коллегии началось с торжественной церемонии вручения государственных наград Главой республики Шолбаном Кара-оолом группе сотрудников тувинской полиции. За мужество, отвагу и самоотверженность, проявленные при исполнении служебного долга, Указом Президента Российской Федерации «Орденом мужества» награжден майор полиции Экер Мугур, старший оперуполномоченный по особо важным делам боевого отделения специального отряда быстрого реагирования.
Медаль «За отличие в охране общественного порядка» украсила грудь оперуполномоченного боевого отделения СОБР старшего лейтенанта полиции Романа Шагжы.
Подробнее...
Фоторепортажи
03.09.2024
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
Медээлер
26.08.2014
Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылынга уткуштур маркаларны болгаш чагаа хаптарын бүдүрүп үндүрген.
Тываның Информатизация болгаш харылзаа яамызының, Харылзаа талазы-биле федералдыг агентилелдиң болгаш «Марка» парлалга-садыг төвүнүң Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылынга уткуштур почта төлевириниң күрүне демдектерин бүдүрүп үндүрер талазы-биле кады кылган төлевилели күүсеттинген. Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылынга тураскааттынган ийи марка, ийи чагаа хавы болгаш Россияның болгашТываның демнежилгезиниң 100 чылынга уткуштур үндүрген марканы сугар белекке тыпсыр кылдыр белеткээн хапчыгаштарны бүдүрген.
Улаштыр номчуур...
26.08.2014
Август 22-24 хүннеринде Кызылга регионнар аразының «Тыва ЭКСПО – 2014. Күс» делгелгези болган. 12 дугаар эртип турар делгелгениң киржикчилеринге ТР-ниң экономика сайыды Елена Каратаева, делгелгениң күүсекчи директору Сергей Власенко, Тыва Республикада РФ-тиң Президентизиниң төлээзи – федералдыг инспектор Татьяна Монгуш олар байыр чедирген.
Аалчылар делгелгениң киржикчилериниң саны чылдан чылче өзүп, ооң географтыг девискээриниң делгемчип олурарын демдеглээннер. Тыва Республиканың Чазааның болгаш Новосибирск облазының удуртулгазының аразында садыг-экономика, эртем-техника болгаш культура талазы-биле кады ажылдажылга дугайында дугуржулгазы езугаар 2004 чылдан бээр болуп келген «Тыва – ЭКСПО» мооң мурнунда хөй кезиинде Сибирь регионнуң бараан бүдүрүкчүлерин чыыптар турган болза, а бо чылын Москва, Санкт-Петербург хоорайлардан база киржикчилер келген. Ниитизи-биле делгелгеге 96 компаниялар болгаш бүдүрүкчүлер боттарының барааннарын болгаш ачы-дуза чедирилгезин чонга таныштырар күзелин илередип, киржикчилер даңзызынга баш бурунгаар бүрүткеткен турган болза, а херек кырында оларның саны 120 ашкан.
Улаштыр номчуур...
26.08.2014
Бүгү-россияның караа көрбестер ниитилелиниң республика организациязының Кызыл хоорайның Кечил-оол кудумчузунда клувунга чеде берген санымда-ла, караа багай көөр азы көрбес инвалид кижилерниң тура-соруунуң күштүүн магадаар мен. Олар аңаа чыглып алгаш, боттарының ажыл-херээн чугаалажып, аразында сүмележип, концерттерге белеткенип ырлажып турарлар. Кыдыындан көрүп, дыңнап олурарга, олар салым-хуунуң кандыг-даа бергезинге туттурбаан-даа ышкаш.
Август 23-те база олар аңаа чыглып, оон демнии-биле кады чоруткаш, автоорук техникумунуң спорт шөлүнге Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан «Чайгы чурумалдар» деп VII чайгы спартакиаданы эрттиргеннер. Спартакиада чогум август чээрби ийиде-ле хөл шыдыраа болгаш шашки маргылдаалары-биле ажыттынган. Ооң уламчызы – карак талазы-биле инвалидтерниң чиик атлетикага маргылдаалары. 100 метр дистанцияга чадаг чарышка, турган черинден узунун халыырынга, аар бөмбүк октаарынга, хол басчырынга (армрестлинг) 45 хар чедир болгаш оон өрү назынныг эр, херээжен спортчулар күжүн шенешкеннер. Караа көрбес кижилерниң узуну 100 метр черге маңнаарын көргеш, дидимин кижи кайгаар. Орукту көрбейн, канчап ынчаар дидим, дүрген маңнаар боор!
Улаштыр номчуур...
25.08.2014
Мен ам бо улгаткыжеге чедир назыдап чурттап келгеш, чеже-чеже соңгулдаларны көрүп эртпедим дээр. Шаанда кыштың соогунда безин авам-ачам мени негей чагыга ораап алгаш, шанактыг аъттыг суурга чедип келгеш, соңгуп турганын утпаан мен. Амыдыралым аайы-биле Кызылга көжүп келгеш, үжен чыл чедип тур мен. Совет үе дижиривис өйде болуп турган соңгулдалардан база-ла чыда калбас турдум. Уругларывысты эдерткеш, арай херии черде турар соңгулда участогунга дүъш четпээнде кылаштажып чеде бээр бис.
Биеэгиде ышкаш байырланчыг, ажык хөөннүг, сагыш-сеткилден шилилге кылып соңгуур соңгулдалар ажыт кирип бар чыдар-дыр. Оода ужур эдертип, аңгы-аңгы партия бүрүзү бир-бир ажыктыг, көскү ажылдан «Бо-дур, чонум!» дээш, кылып каан болза, чон амырап соңгуур ийик. Амгы үеде чүгле «Чаңгыс демниг Россия» партиядан өске көскү ажыл-херек бүдүрген кандидаттарлыг партия чок-тур. Коммунистиг партияны чүү деп чүү дээр, хөөкүйлер кызып-ла турар, арткан «Парнас», «Чөптүг Россия» дээн ышкаш партиялар ээлчеглиг соңгулдалар кээрге-ле чаштынып чыткан дег, хенертен үне халып, көскүлеңнеп эгелээни чаржынчыг.
Улаштыр номчуур...
25.08.2014
Август 22-де Россия тугунуң хүнүнде ТР-ниң Чазак Бажыңынга ийи дакпыр байырлыг болуушкун болган.
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың ажыл-агыйларының аңгы-аңгы адырларының тергииннеринге, мурнакчыларга, хүндүткелдиг хоочуннарга Чазак шаңналдарын тывыскан. Ниитизи-биле 50 ажыг төлептиг кижилерге улуг өөрүшкүнү ол хүн сөңнээн. ТР-ниң Чазааның Даргазының Хүндүлел бижии-биле чеди ажылдакчыны шаңнаан. «Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы» хүндүлүг атты Бай-Тайгадан Светлана Иргитовна Самбый-оолга, «ТР-ниң өөредилгезиниң алдарлыг ажылдакчызы» атты Каа-Хем кожууннуң Көк-Хаак ортумак ниити билиг школазының башкызы З.И.Дапыга, «ТР-ниң Улустуң башкызы» бедик атты Кызылдың транспорт техникумунуң башкызы Г.Е.Селивановага тывыскан. «Шылгараңгай күш-ажыл дээш» медальдарны Аянгатыдан Х.О.Донгакка, Кызылдан З.М.Бадыргыга тывыскан. Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан юбилейлиг медаль-биле дөртен ажыг кижи шаңнаткан. Оларның аразында культураның хоочуну А.М.Салчак, ИХЯ-ның хоочуну К.Д.Даржаа, күш-культураның хоочуну Ө.Ч.Ондар, культураның хоочуну В.В.Нагорный, Тываның Улустуң хөөмейжилери Андрей Монгуш, Игорь Көшкендей, парлалганың тергииннери В.М.Балчий-оол, С.С.Балчыр болгаш өскелер-даа.
Улаштыр номчуур...
25.08.2014
Чаңгыс чер-чурттуглар съездизинден чүүл
Август 21-де ТР-ниң Чазак Бажыңынга чаңгыс чер-чурттугларның съездизи ажыттынган. Россияның аңгы-аңгы хоорайларында, республикаларында ажылдап-чурттап чоруур, ол ышкаш кожавыс Моол, Кыдаттан келген чаңгыс чер-чурттугларывыс төөгүлүг ол чыышка киришкен. Съездини ТР-ниң Чазааның Даргазы Ш.В.Кара-оол ажыткаш, эге сөстү алган.
Республика улуг юбилейлерниң бүдүүзүнде хайымныг ажыл-иште чоруп турарын тайылбырлааш, Шолбан Валерьевич ол анаа-ла байырлал эвес, а Тыва күрүнениң чүс чыл дургузунда чаартылгаларынга, чедиишкиннеринге хамаарыштыр улуг түңнелди үндүрер, ол ышкаш келир чаа чүс чылда амыдырап-чурттаарының сорулгаларын салыр төөгүлүг үе-чада дээрзин онзалап демдеглээн.Байырлалдарга уткуштур республикада улуг ажылдарның, ылаңгыя төлевилелдерниң боттаныышкыны чедиишкинниг чоруп турарын аалчыларга Чазак Даргазы допчузу-биле таныштырган. Ылаңгыя «Тыва – арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» төлевилел чүгле бок аштап-арыглаары-биле холбашбаан, а кижилерниң сагыш-сеткил арыглаашкыны, башта хоозуралдан адырлыры-биле, чырык бодалдары-биле холбашканын айтып, долгандыр турар байдал — ээнзирээн кажаа-хораалар, кагдынган болгаш хоозураан ажыл-агыйлар оран-савалары каракка чаржынчыг көстүп турда, өзүп орар салгалды ажылгыр-кежээ, чараш чүүлче чүткүлдүг кылдыр кижизидери болдунмас, ынчангаш чонну чаагай амыдыралче кыйгырарда, бо бүгүнү өскертир, арыглаар, кылыр, септеп-селиир ужурлуг.
Улаштыр номчуур...
25.08.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол улуг назылыг хамаатыларны бирги ээлчегде хүлээп алырының дугайында нормативтиг актыны ажылдап кылырын дааскан.
Хоочуннарны хүндүлээр, оларның кылган ажыл-херектерин үнелээр чорук — тыва улустуң эрте-бурунгу чаңчылы. Келир салгалынга хөй чүүлдерни кылып берген хоочуннар амгы үеде боттары сагыш салыышкынны манап турар болгай. Күш чок кижилерге, ылаңгыя назылап кырааннарга хумагалыг хамаарылга — ниитилелдиң моральдыг чоруунуң бадыткалы. «Бо саналдың канчаар боттанырын көрүксээрим аажок, кижиге аажок чугула чүүл-дүр. Назы-хары улгады берген кижилер дээрге, олардан арга-сүме алырынга чугула чон-дур, оларның-биле чүнү-даа чугаалажып, санал-оналын айтырып болур. Бир эвес албан-дужаал ээлээннер кижилерни ынчаар билип чоруур болза, ол кончуг эки-дир»--деп, Россияның Улус ажыл-агыйы болгаш күрүне албанының академиязының күрүне эрге-башкарылга факультединиң кафедра эргелекчизиниң оралакчызы Александр Балобанов чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Россияның Күрүне тугунуң хүнү — август 22
Тыва Республиканың хүндүлүг чурттакчылары!
Бистиң чуртувуста эң чугула байырлал — Россия Федерациязының Күрүне тугунуң хүнү-биле силерге байыр чедирип тур бис!
Россияның тугу — ол дээрге бистиң күрүневистиң аңгы-аңгы сөөк-язылыг, шажын-чүдүлгелиг, политиктиг туруштуг болгаш культура чаңчылдарлыг кижилерниң чаңгыс демниг чоруун көргүзүп турар эң кол демдектериниң бирээзи болур. Ол Россияның кайгамчык төөгүзүн, ооң шериг күчүзүн болгаш угаан-бодалының эң байлак салгалын, чаңгыс чер-чурттугларывыстың өндүр, улуг чедиишкиннерин болгаш эрес-маадырлыг чоруктарын илередип турар. Ол дээрге катап тургустунуп турар Россияның социал болгаш политиктиг турум чоруунуң демдээ-дир. Бөгүн Күрүне тугунуң ак, көк, кызыл өңнери чаа, хостуг Россияны болгаш ооң чечектелиишкининге бүзүреливисти илередип, бистиң кижи бүрүзүнге патриотчу эң эки хөөннү киирип, улуг Төрээн чуртка ынакшылга бисти каттыштырып турар. Россияның тугу улуг чурттуң аажок делгем девискээрин көргүзүп турар. Бо чылын бүгү российжилер-биле кады бистиң чаа чаңгыс чер-чурттугларывыс — Крымның болгаш маадыр хоорай Севастопольдуң чурттакчылары, Күрүне тугунуң хүнүн бир дугаар демдеглээрлер.
Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Россияның ак, көк, кызыл өңнерлиг күрүне тугу көзүлбес чер бөмбүрзекте бөгүн чок деп чугаалап болур. Бистиң чуртувустуң күрүне тугу Соңгу-Доштуг океанның дүвүнде безин чалгып чыдар. Делегейниң кайы-даа девискээринге Россияның үш өңнүг тугунуң киискип чорууру— бистиң күрүневистиң күчү-күжүнүң херечизи.
Ак, көк, кызыл өңнерлиг тукту эң-не баштай 1667 чылда Орел аттыг орус шериг кораблинге көдүрген. Чүгле харын ол тукту бо корабль үр эвес эдилээн, үш чыл болганда ону Степан Разинге баштаткаш, тура халыышкын кылган орус тараачыннар өрттедипкен деп төөгү дыңнадыгларында демдеглээн. Орус күрүнениң сүлде демдектериниң бирээзи кылдыр бо тукту доктааткан кижи—Петр I хаан. Садыгжы корабльдарга ак, көк, кызыл өңнүг туктарны азып алгаш чорууру албан дээрзиниң дугайында чарлыкты 1705 чылдың январь 20-де бо хаан үндүрүп, ол кандыг хевирлиг болурунуң чуруун боду чурааш, каяа кандыг өңнүг боорундан безин айтып каан. Эң адаанда кызыл туктуг дилиндек — эрес-маадырлыг, төлептиг мөзү-шынарның, ортузунда көк өңнүг дилиндек — чаагай, чөптүг сагыш-сеткилдиң, эң кырында ак өңнүг дилиндек сагыш-сеткилдиң арыг-чаагайының илергейи деп санап турар. Россияның тугунуң өңнериниң утказынга хамаарыштыр албан-езузунуң-даа болгаш өске-даа чаңгыс аай тайылбыр чок, ынчалза-даа билдингир тайылбырлар эрес-маадырлыг чорук, эки сеткил, чуртунга ынакшыл-биле холбаалыг.
Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Тываның Баштыңы ажыл хүнүнүң ийиги чартыында Кызыл хоорайның тудуг шөлдеринге болгаш найысылалдың чугула объектилеринге чораан.
Ол тудугжулар-биле, бодунуң оралакчылары-биле болгаш мэрияның удуртулгазы-биле кудумчуларны чадаг эргип кезээн. Ол хыналда Улусчу чогаадылга бажыңындан эгелээн. Тудугжуларның ажылын кичээнгейлиг көргеш, ону кылып турар кижилер шалыпкын апарган дээрзин демдеглээн. Бажыңның даштыкы хевирин каастаары, кудумчуга электри чырыын тургузары дээн ышкаш ажылдар чоруп турган. Доозар мурнунуң ажылын боттандырып тургаш, чамдык чугула чүүлдерни эрттириптер чадавас дээн сезиг-биле, ону онза контрольга алырын тудуг сайыды Александр Свинцовка дааскан. Кызыл партизаннар кудумчузу-биле чорааш, Тываның Баштыңы «Восток» КХН-ниң орукчулары-биле ужурашкан. Кол кичээнгейин Енисейниң эриинче угландырган, уран чүүл мастерскаяларының болгаш тыва аъш-чем белеткээр ресторанның тудуунуң чоруп турар байдалы-биле танышкан. «Азияның төвү» комплекстиң девискээринде ажылдар доостур чоокшулаан. Мрамор даштарны черде салган, 20 шивини олурткан. Даши Намдаковтуң төлевилелин езугаар «Хаанның аңнаашкыны» скульптураны тургускан. Чоокку үеде «Азия төвү» чаа обелиск Кызылга чедип кээр. Шолбан Кара-оол комплекстиң девискээриниң архитектурлуг овур-хевириниң дугайында айтырыгны тудугжулар-биле сайгарган.
Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Губернатор төлевилели
Бо чылын дээди өөредилге черлеринче Тывадан чеже доозукчу кирип алганын база ооң түңнелдерин билип алыр сорулгалыг ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем яамызының кадрлар белеткелиниң болгаш профессионал өөредилге салбырының консультантызы Ольга Дуюнгаровна Очур-биле баш бурунгаар дугурушкаш, ужуражып чугаалаштым.
— «Өг-бүле бүрүзүнге — дээди эртемниг уруг» деп губернатор төлевилели ажылдап эгелээн болгай, профессионал өөредилге черлеринче доозукчуларның киирилдези бо чылын өске чылдарга бодаарга, онзагай болган боор аа?
— Республиканың киирилде комиссиязы дээди өөредилге черлеринче тускай көрдүнген олуттарны «Өг-бүле бүрүзүнге — дээди эртемниг уруг» деп губернатор төлевилелге дүүштүр чоруткан. Төлевилелди боттандырары-биле база Тываның доозукчуларынга кадрлар белеткели дээш тускайлаан чагыг езугаар Россия Федерациязының 64 дээди өөредилге черлеринче 871 бюджеттиг олутту, ооң иштинде ТКУ-га 95 олутту база Тыва Республикадан дашкаар 63 дээди өөредилге черлеринче 776 олутту аңгылаан. Абитуриентилер аразында эң-не улуг конкурс медицина, педагогика, юридиктиг, экономиктиг өөредилге черлеринге болган.
Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Соңгулдаларга уткуштур
Тус черниң парламентизинче чүткүп турар чеди партияның бежи херекке онаажып чораан кандидаттарын эрттирерин оралдашканнар.
Мурнуку чыыштың Дээди Хуралының соңгулдаларынга деңнээрге, бо чылын хоойлужудулга хуралынче чеди партия кордап турар. Оларның аразында — «Чаңгыс демниг Россия», «Чөптүг Россия», РФКП, «Россияның патриоттары», «Россияның коммунистери», РЛДП болгаш «РПР-Парнас» кирип турар. Киржикчилерниң санының өзүп турары политиктиг чижилгеге болгаш демократияны сайзырадырынга эки болуп турары билдингир. Бүрүн эргелери дооступ турар Хуралда чүгле ийи политиктиг күштер — «Чаңгыс демниг Россия» биле 2010 чылда парламентиге чүгле ийи депутат киирип алган «Чөптүг Россия» бар турган болгай. Бо чылдың сентябрь 14-те соңгуурувус парламентиниң кандидаттары шынар талазы-биле кандыг составтыг болуп турарыл? Ол дугайын «ФедералПресс. Сибирь» агентилелдиң материалдарында бижээн.
Улаштыр номчуур...
19.08.2014
КИРЕРИНИҢ ЧАЛАЛГАЗЫ
Кызыгаар чоогунда Эрзин кожуунче кирер оруктуң аксында «Кудай эжиин» тургускан. Ооң ажыдыышкыны август 16-да болган. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Эрзин кожууннуң наадымынга киржип чорааш, ооң ажыдыышкынын база сонуургап көрген. Ол хаалганы чөөн чүктүң будда архитектуразының негелдезин езугаар туткан болгаш улуг ужур-уткалыг болуп турар. Буддизмде, өске-даа шажын-чүдүлгеде, «кудай эжии» дээрге чүдүлгелиг кижиниң бурган-биле харылзаазын, көзүлбес ыдыктарга дегенин көргүзер.
«Кудай эжиин» Эрзин суурдан 25 километр черде тургускан. Ол чаа тудугну кылыры-биле федералдыг оруктуң эң нарын участогунуң бирээзин шилип алган. Аңаа орук чиңгелеп кээр, даштар орукту ийи таладан хөме ап келген, чамдыкта ол черлеп чорууру берге апаар. Эрзин кожууннуң чагыргазының баштыңы Роман Шинин чолаачы кижиниң мурнунга көстүп келген «Кудай эжии» кижи амыдыралы эң үнелиг деп чүүлдү база катап сагындырар деп чугаалап турар.
Улаштыр номчуур...
19.08.2014
Август 15-те Алдан-Маадыр аттыг Национал музейге Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институду биле Моолдуң эртем академиязының төөгү институдунуң эртемденнериниң кады ажылдаан эртем экспедициязының отчеттуг таныштырылгазы болган.
ТГШИ-ниң директорунуң хүлээлгезин күүседип турар М.М-Б.Харунова Моолда Хубсугул аймактың Цагаан-Нуур сумузунуң цаатан-ивижилеринге (цаатаннар – моолдап ивижилер дээн) чедип чораан эртемденнериниң ажылының дугайында илеткээн. Ужуражылгага ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей, ТГШИ-ниң эртемденнери, Моолдуң эртем академиязының төөгү институдунуң директору С.Чулуун база ол институттуң аныяк эртемденнери, массалыг информация чепсектериниң журналистери болгаш эртемге сонуургалдыг аалчылар кээп киришкен. С.Чулуун «Моолдуң цаатан-тывалары: төөгүзү болгаш амгы үези» деп илеткелин арыг тыва дылга чугаалааны сонуурганчыг болган.
Улаштыр номчуур...
18.08.2014
Тывада байырлал
Республиканың бир онзагай байырлалы «Кидисте амыдыралдың хээлерин» чылдың-на августуң ортан үезинде эрттирери чаңчылчаан. Тывада болуп турар кидис байырлалы Азияның көшкүн чоннарының сонуургалын оттуруп турар дээрзи мында чедип келген аалчылардан көскү. Аңаа Кыргыстандан, Бурятиядан, Красноярск крайдан, Алтайдан, Башкортостандан, Кемероводан, Хакасиядан болгаш Моолдан 54 аалчылар болгаш республиканың чону киржип чедип келген.
ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Сергей Огнев, культура сайыды Вячеслав Донгак болгаш көдээ ажыл-агый сайыды Самойлов Монгуш байырлалдың ажыдыышкынынга чылыг сөстерни чугаалап, байырны чедирген. Дүк салыр мөөрейлерниң эге көргүзүүнде Сергей Огнев, Вячеслав Донгак болгаш Самойлов Монгуш олар дүктү савааштаарын тыва езу-биле кылганы солун. Улуг-бичии көрүкчүлер диңмиттии-биле адыш часкап турду. Байырлалдың оюн-көргүзүүнге Национал театрның артистери болгаш республиканың кожууннарындан салым-чаяанныглар танцы-самчылары киришкен. Ырак-чооктан келген аалчылар боттарын таныштырып, кидистен кылган национал хептери-биле байыр чедириишкинниг үнүп турду. Эрте-бурунгу езу-чаңчылдарын камгалап арттырган Тыва чурту хамык чоннуң сонуургалын сорунзалаан.
Улаштыр номчуур...
|
|