Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Накануне Глава Тувы Владислав Ховалыг проехал несколько строительных площадок на территории Кызыла и Кызылского района. В числе первых руководитель осмотрел здание спортивно-культурного центра (СКЦ) в пгт Каа-Хем. Подобные инспекционные объезды Глава региона старается совершать без предупреждения, чтобы оценить ход и качество строительных работ.
Подробнее...
Новости
08.05.2016 16:17 / Жилье
Сегодня жители двух старых домов по улице Пригородная пгт. Каа-Хем празднуют новоселье. В канун Дня Победы состоялось торжественное открытие 24-квартирного дома. 3-этажный дом заметно выделяется в частном секторе недалеко от Кызылской ТЭЦ. Глава Тувы Шолбан Кара-оол приехавший поздравить жильцов заявил, что их дом - самый первый в перспективном плане возведения микрорайона с новостройками.
- Намерения у нас серьезные. Подрядчики, ребята-строители согласились, что будут и дальше строить по аналогии с этим домом, примерно таким же образом. Буквально в октябре здесь был пустырь. Мы ставили перед собой цель, как видите, она достигнута. Я очень благодарен строителям. Считаю, здесь работала одна из самых ответственных подрядных организаций, отвечающая за качество работы. Именно таких подрядчиков нужно поддерживать. В этом году мы постараемся переселить 1263 семьи - это большая цифра.
Подробнее...
08.05.2016 10:13 / Энергетика
Глава Тувы Шолбан Кара-оол в рамках первого проекта Ассоциации инженеров республики рассчитывает наладить получение электричества на далеких стоянках животноводов.
«Наш гордый памятник «Кадарчы» засияет подсветкой! И в ночное время постоянно будет освещен. Здесь мы апробируем мини-электростанцию российского производства, которая работает на основе ветряной и солнечной энергии, - написал в своем блоге глава республики Шолбан Кара-оол. - Мощность установки 4 кВт, но при определенном усилении ее можно увеличить до 75 кВт! Это один из способов обеспечения электричеством чабанских стоянок, туристических объектов, охотничьих угодий.
Подробнее...
07.05.2016 21:04 / Муниципалитеты
В марте этого года на личном приеме у главы республики Шолбана Кара-оола побывала 33-летняя жительница поселка Каа-Хем Солангы Чульдум. По итогам встречи с ней, он написал в своем блоге:
«Здорово, что в поселке Каа-Хем живут не просто молодые, но и энергичные, инициативные, неравнодушные семьи. Уже вторая встреча, на этот раз с 33-летней Солангы Чульдум. Три года назад получили земельный участок, построили дом. Есть маленькие дети. Все хорошо. Только не хватает в районе новостроек зелени. Солангы решила мобилизовать всех соседей на озеленение улиц. С удовольствием поддержал.
Подробнее...
06.05.2016 17:05 / Общество
«В Туву я приехала в 65 году из Тюменской области. Я - профессиональный строитель, почти сразу же начала работать в СУ «Кызылстрой» инженером по технике безопасности. Кызыл строился на моих глазах, рос, расширялся, с каждым годом становясь все краше и краше. В 80-х годах я перешла работать в Кызылское ПМК «Востоксантехмонтаж», где и тружусь до сих пор, с 99 года возглавляю коллектив, теперь это предприятие «Тывасанвент».
Наше предприятие участвовал в сдаче крупных объектов республики: это спортивные комплексы «Ирбис» и «Субедей», Перинатальный Центр, Инфекционная больница, школа имени Т. Куулар в п.Каа-Хем и многие другие здания. Наша организация имеет специализированный профиль, занимаемся установкой систем отопления, водопровода, канализации и вентиляции.
Подробнее...
06.05.2016 12:06 / Общество
В честь Дня Конституции Тувы в республике проходят мероприятия, активное участие в организации которых принимают члены правительства и депутаты парламента, представители Конституционного суда и других судебных ведомств, Ассоциации юристов Тувы, министерства внутренних дел, прокуратуры, управления ФСБ, погранслужбы.
Главная цель мероприятий – повышение правовой грамотности населения, прежде всего, подрастающего поколения, воспитание патриотизма и формирование гражданской зрелости.
5 мая в зале Доме народного творчества состоялось торжественное собрание, посвященное празднованию 15-летия Конституции Республики Тыва. Здесь же прошла церемония вручения паспортов гражданина Российской Федерации 30-ти школьникам, достигшим 14-летного возраста.
Подробнее...
06.05.2016 09:58 / Общество
Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил жителей республики с 15-летие Конституции Республики Тыва. В его поздравлении говорится:
«Дорогие сограждане! 6 мая исполняется 15 лет Конституции Тувы. Это - серьезный срок. За это время выросло целое поколение молодежи, воспитанное на закрепленных в Основном законе республики ценностях, главная среди которых – человек, его права и свободы. Это лучше всяких красивых слов свидетельствует о высокой жизнеспособности нашей Конституции. Несмотря на очень непростые ситуации в политике и экономике, пережитые Тувой на протяжении этих лет, наша Конституция была и остается надежной базой для развития республики в большой семье народов России, сохранения социально-политической стабильности, организации слаженной работы всех ветвей и уровней власти
Подробнее...
05.05.2016 18:20 / Экономика
Глава Тувы Шолбан Кара-оол посетил предприятие «Тывасвязьинформ», где состоялась встреча с представителями предприятий связи республики. Руководство ТСИ пригласило главу региона на ознакомительную экскурсию. Осмотрели кабельную шахту, центр обработки данных, телеграфную станцию и техническую площадку.
В кабинете Службы эксплуатации ВОЛС специалисты продемонстрировали работу различных приборов, с помощью которых производятся разные виды линий связи.
Рассматривая устройства для сварки, премьер Шолбан Кара-оол попросил инженеров беречь свое зрение.
Подробнее...
05.05.2016 12:13 / Политика
История принятия Конституций Республики Тыва.
С переходом тувинского общества от одного исторического этапа к другому принимались и изменялись его конституции. Всего до ныне действующей Конституции Республики Тыва было принято и действовало 8 конституций - 1921,1923,1924,1926,1930,1941,1978 и 1993 годов. Их содержание соответствовало политике и идеологии своего времени.
Первая Конституция Республики Танну-Тува улус (народа Урянхая) была принята на Всетувинском учредительном хурале (съезде) 15 августа 1921 года. Она законодательно оформила образование суверенного государства в Центре Азии, равенство всех граждан перед законом, принцип выборности должностных лиц, заботу государства о поднятии экономики, культуры и здравоохранении народа.
Подробнее...
04.05.2016 21:15 / Безопасность
Глава Тувы Шолбан Кара-оол и министр внутренних дел Александр Лобанов в рамках аппаратного совещания, проходившего в среду в режиме видеоконференцсвязи с районами, подытожили работу правоохранителей в минувшие выходные.
«Александр Федорович, расскажите, как мы пережили первомайские праздники и какие выводы нам нужно сделать?», - обратился глава региона к министру.
Александр Лобанов доложил, что с 1 по 3 мая по всей республике было зарегистрировано 759 заявлений о происшествиях. Одно убийство, к сожалению, произошло в селе Кунгуртуг.
Подробнее...
04.05.2016 19:39 / Муниципалитеты
В среду на аппаратном совещании глава республики Шолбан Кара-оол поставил задачу перед первым заместителем Владимиром Фалалеевым внести конкретные предложения по восстановлению жилого двухэтажного дома, сгоревшего 29 апреля в поселке Хову-Аксы.
Как доложил председатель администрации Чеди-Хольского района Карим Сагаан-оол, предварительная причина пожара в замыкании электропроводки во втором подъезде дома. «Пострадавших и жертв нет.
Подробнее...
Фоторепортажи
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
Медээлер
25.04.2014
Тывада аныяк салгал ортузунда «Аныяктарның санал-онал солчулгазы» чаа шимчээшкини элээн күш кирип турар. Ол Тываның күрүне университединиң эрткен чылдың сентябрь айда «Делгем санал-онал солчулгазы» төлевилел-биле Ажык ниитилел фондузу (АКШ) делегей чергелиг грантының боттанылгазының ачызы-биле эгелээн. Ол төлевилелге даянган кол хемчег – ТывКУ-нуң, Кызылдың башкы институдунуң студентилериниң, Көдээ ажыл-агый техникумунуң сургуулдарының болгаш Кызылдың школаларының өөреникчилериниң аразынга аныяктарның санал-онал солчулгазының талазы-биле маргылдаа болуп эрткен. Аңаа ниитизи-биле 32 кижи киришкен. Маргылдаа британ система-биле эрткен. Команда бүрүзү ийи кижиден тургустунган. Yш раунд иштинде командалар удурланышкак бөлүктер кылдыр катчы бээр ужурлуг: тала бүрүзүнден ийи команданың каттышканы – чазак биле оппозиция.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
Тываның Чазааның отчедун Оо-Шынаа суурнуң чурттакчылары эки деп санаан.
Чазактың 2013 чылда кылган ажыл-чорудулгазының дугайында отчет-биле чоннуң таныжылгазы уламчылап турар. Апрель 17-де Чазак Даргазының оралакчызы Артур Монгалга удурткан ажылчын бөлүк Тес-Хем кожууннуң эң-не ырак булуңу Оо-Шынаа суурга чораан. Чон көдээ школаның залынга чыглып келген. Хуралды Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чоннуң амыр-мендизин айтырбышаан, ужур-чөптүг тайылбырны берген видеоролиги-биле эгелээн. Тыва дылга тайылбырлаан отчеттуң кол-кол чүүлдерин видеога көргүспүшаан, чонга таныштырган. Артур Монгал чурттакчыларны дүвүредип турар чугула айтырыгларга доктаап, республикада энергия чедишпезиниң болгаш транспорт аргыжылгазының нарын айтырыгларын шиитпирлээри-биле тургускан төлевилелдерниң кол ужур-утказын тайылбырлап берген. Ооң-биле чергелештир тус чер бот-башкарылга органнарының мурнунда салдынган ажылын, Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чыл оюнунуң байырлалынга хамаарыштыр белеткелге муниципалитеттерниң деткимчези херек дээрзин демдеглээн. Суурнуң амыдыралынга шиитпирлээри негеттинип турар эргежок чугула айтырыгларынга хамаарыштыр элээн каш айтырыгларны сайгарып чугаалашканнар.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
«Чылдың башкызы-2014»
Апрель 21-де Кызылдың Н.Н.Макаренко аттыг № 15 лицейниң баазазынга «Тыва Республиканың чылдың башкызы – 2014», «Тыва Республиканың чылдың кижизидикчи башкызы – 2014» болгаш «Бүгү-россияның тыва дыл, орус дыл башкыларының мастер-класстары» Бүгү-россияның регионалдыг чадазының мөөрейи байырлыг байдалга ажыттынган. Өөредилге адырының чылдың-на болур башкылар мергежилиниң тергииннерин шилиир мөөрей чаагай чаңчыл апарган. Каш чылдар дургузунда башкылар маргылдаазы чүгле үе-биле шылгалданы эрткен эвес, а харын-даа езулуг мурнакчы башкы мергежилдиң көрүлдези апарган дизе, чазыг болбас. Башкылар боттарының ажыл-чорудулгазынга чогаадыкчы болгаш инновациялыг аргалыг болурунче деткиири – ооң кол сорулгазы.
Улаштыр номчуур...
23.04.2014
Частың эге айы, март, езулуг чырыткылыг оттуушкуннуң, ырак-узак оруктарның, дүвүрелдиң айы. Бөмбүрзектиң бир талазы – Америкадан аалчылар бистиң Бай-Тайга кожуунга кээп, эртем, культура, уран чүүл талазы-биле ужуражыышкынны кылып, дуржулга солчулгазын кылган.
Ужуражылга Тээлиниң төп кожуун библиотеказының номчулга залынга болуп эрткен. Американ аалчыларны эртем ажылдакчызы, культурологияның доктору Валентина Сузукей үдеп чораан. А очулдурукчузу ТКУ-нуң англи дыл кафедразының эргелекчизи Шончалай Таргын. Хүндүлүг аалчыларывыс: американ кинорежиссер Стив Элкинс, англи дыл башкызы Тед Трейке база япон-испан аймак-сөөк уктуг, эге класс башкызы Меллисса Сакал болгаш поляк фотограф Ян Чешикевич.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Тывага спортчу инфраструктураны улаштыр хөгжүдериниң дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутко Москва хоорайга ажыл-агыйжы ужуражылга үезинде чугаалашкан.
— РФ-тиң Спорт яамызы-биле сырый харылзааны тудуп алганывысты демдеглээр-дир бис. Силерниң киирген үлүг-хууңар база улуг. Чүге дээрге бо сөөлгү беш, алды чыл дургузунда 20 хире спортчу объектилерни, ооң иштинде кылымал шывыглыг үш футбол шөлүн силерниң деткимчеңер-биле кылган бис. Удавас дөрт дугаар кылымал футбол шөлү Каа-Хем суурга ажыттынар. Август айда Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгунуң төрүттүнген хоорайы Чадаанага күш-культураның кадыкшылга комплекизин ажыдарын планнап турар бис. Ол Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл оюнуң белээ болур.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Политологтар «дорт харылзаа» дугайында
РФ-тиң Президентизи Владимир Путин дорт харылзааларның аргазын тергиин эки шиңгээдип алган болгаш четвергте «Кремльдиң дзюдозун» көргүзүп, эң чидиг болгаш хуу айтырыгларга тывынгыр харыыларны берген. Россияның Украина-биле катай даштыкы политиктиг айтырыгларга туружун аажок тодаргай бадыткаан деп, Новости информастыг агентилелдиң айтырыгларынга эксперттер харыылааннар.
Телевидение дамчыштыр «дорт харылзаа» Путинниң бирги президент хуусаазының үезинде-ле көстүп келген. Ооң баштайгызы 2001 чылдың декабрь 24-те, а сөөлгүзү 2013 чылдың апрель 25-те болган. Күрүне баштыңының чон-биле харылзаазы ындыг байдалга он ийиги удаа болганы ол, бо президент хуусаазында ийи дугаары. Чон-биле харылзааның бо аргазы аажок ажыктыын көргүскен деп, Президентиниң парлалга секретары Дмитрий Песков демдеглеп турар. Оон аңгыда Путинниң президентилээн ийиги хуусаазының төнчүзүнде Европаның чамдык чурттарының төлээлери Кремльге кээп, дуржулга солчуру-биле дорт харылзаалар эрттирериниң аргаларын чугаалап бээрин дилеп турганнар.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң республиканың муниципалдыг тургузугларының удуртукчулары-биле ужуражылгазы, Тыва Республиканың Чазааның 2013 чылда ажыл-чорудулгазының дугайында отчетту депутаттар-биле чугаалашкан соонда, болуп эрткен.
Боттарының муниципалитеттериниң девискээрлеринге чуртталга бажыңнарын тудары дээш харыысалганы ап турар тус чер чагыргаларының удуртукчулары ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээр, а ол ышкаш бо угланыышкынга көскү чедиишкиннерни чедип алыр болза, республикага турум чоруктуң магадылалын тургузар дээрзин билип алыр ужурлуг деп, Чазак Даргазы демдеглээн. Хуу чуртталга бажыңнарының тудуун эргелеп-башкарарының айтырыы чугааның кол темаларының бирээзи болган.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Найысылал Кызылдың төвүнде Алдан-Маадыр аттыг национал музейниң чанында аныяктар өргээзин тудуп эгелээнден бээр 4 чыл эрткен. Өргээниң тудуун «Көдээ тудуг» КХН албан чери чорудуп турар. Олар рынок хамаарылгаларының амыр эвес чылдарында-даа хүлээнген ажылын суларатпайн, кол чүүл – шынарлыг тудугну кылыр дээш кызымаккай ажылдап келген. Албан чериниң удуртукчузу – тудуг талазы-биле байлак арга-дуржулгалыг Сергей Сафрин. Тудугнуң төлевилелин «Тыва хамааты төлевилел» ААН албан чери ажылдап кылган, а ТР-ниң «Капитал тудуг эргелели» тудугну кылыры-биле чагыгны киирген. Мында каңнакчылар болгаш канализация четкизиниң ажылдарын күүседир 50 кижиден тургустунган ийи бригада ажылдап турар. Тудугнуң таваан 2010 чылда салган.
Улаштыр номчуур...
21.04.2014
Төлевилел
Тываның күрүне университеди республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң ТР-ниң Дээди Хуралынга (парламентизинге) 2013 чылдың декабрь айда Айыткалында «Өг-бүле бүрүзүнге – чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» деп төлевилелди боттандырары-биле ажылды чорудуп эгелээн. Ооң баштайгы базымы кылдыр Таңды кожууннуң чагырга чери-биле Тываның күрүне университединче 22 абитуриентини тускай сорулгалыг кылдыр киирериниң дугайында керээге ат салган.Таңды кожуундан аалчыларны университеттиң ректору Ольга Хомушкунуң удуртулгазы-биле төлээлер уткуп алган. Керээге ат салыры-биле кожууннуң чагырга чериниң даргазы Сергей Ондар, ооң оралакчызы Людмила Хаджиева база ТР-ниң Чазааның Даргазының бүрүн эргелиг төлээзи Наталья Медведева олар төлээлеп чедип келген.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Тываның Чазааның ажыл-чорудулгазының дугайында отчет республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) сески сессиязының дөрткү, ээлчег чок хуралының хүн айтырыының кара чаңгыс пунктузу болган. Аңаа Чазак кежигүннери, муниципалдыг тургузугларның баштыңнары болгаш чагыргалар даргалары, Хөй-ниити палатазының болгаш хөй-ниити организацияларның төлээлери, улуг-улуг бүдүрүлгелерниң удуртукчулары, журналистер киришкеннер. Чазактың чыл санында кылып турар отчеду күүсекчи эрге-чагырга болгаш хоойлужудулга органнарының төлээлекчилерниң кады ажылының бачым-чымыш графигинде онзагай черни ээлеп турар дээрзин республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол чыылганнарга чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Көдээниң чымыжы
Чөөн-Хемчик кожуунда 2013-2014 чылдарда кыштаглаашкын түңнелдери болгаш часкы хову ажылдарынга белеткел дугайында кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелелиниң даргазы Эдуард Эрес-оолович Бирлей-биле таныжып чугаалаштым.
— Эдуард Эрес-оолович, 2013-2014 чылда кыштаглаашкын канчаар эрткенин чугаалап көрүңерем.
— Бо чылын ниитизи-биле 10200 баш шээр мал, ооң иштинде төрүүр хой 54190 баш, 15000 баш бода мал, 6534 баш төрүүр инек, 5800 баш чылгы мал, 1942 баш төрүүр бе, 658 баш хаван кыштаглаашкынны хүр-менди эрткен. 54190 баш төрүүр хойдан бо хүннерде 18742 баш хураганны камгалап алган бис. Хой оолдаашкыны ам-даа уламчылап турар. 6534 баш төрүүр инектен 1654 баш бызааны онча-менди доруктуруп турар.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Тываның Баштыңы автохалаптарның болуп турар бүгү чылдагааннарын: оруктарның байдалындан эгелээш шагдааларның ажылының шынарынга чедир тодарадырын негээн. Апрель 14-те Тываның Чазаанга болган аппарат хуралы апрель 12-ниң дүнезинде Чөөн-Хемчик кожуунга болган транспорттуң коргунчуг орук озал-ондааның түңнелинде амызындан чарылганнарның тураскаалының сактыышкын езулалы-биле эгелээн. Чиик машиналарның бот-боттары-биле дорт үскүлешкениниң түңнелинде 6 кижи, ооң иштинде кавайлыг чаш уруг, амызындан чарылган.
Чөвүлел хурал селектор байдалга болган, ынчангаш Тываның Баштыңы хамыктың мурнунда девискээринге айыыл-халап болган муниципалитеттиң удуртулгазындан эгелээн. Ол автомобиль халавының талазы-биле тус чер эрге-чагыргалары кандыг түңнелдер үндүргенин илеткээрин Шолбан Кара-оол негээн. Тодаргай харыы бербес боорга, Чазак Даргазы Чөөн-Хемчик кожууннуң удуртулгазын огулуг харыы бербээни дээш шыңгыызы-биле шүгүмчүлээн. Оруктарга болган озал-ондактың бүгү чылдагааннарын эрге-чагыргалар дораан тодарадыр ужурлуг деп, Тываның Баштыңы айыткан.
Улаштыр номчуур...
15.04.2014
Апрель 12-де дүнекиниң 12 шак 50 минута турда Чөөн-Хемчик кожууннуң девискээринде Кызыл — Абаза автооруунга коргунчуг орук озал-ондаа болган. Аңаа 6 кижи амы-тынындан чарылган, оларның аразынга 10 айлыг чаш төл база чок болган. Арткан 4 кижи эмнелгеде болгаш оларның байдалы бо хүнде чүгээр. Тыва Республиканың Баштыңы—Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң даалгазы-биле Тыва Республиканың Чазааның оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак баштаан комиссия болгаш иштики херектер сайыды Александр Лобанов озал-ондак болган черже дарый үнүпкен. Комиссияже эмчилер, психологтар, орук ажылдакчылары, ТР-ниң ИХЯ-зының Чоннуң айыыл чок чоруун камгалаар полицияның ажылдакчылары кирген. Уткуштур чоруп олурган «ВАЗ-21120» маркалыг ийи машинаның үскүлешкени-биле Чадаана хоорайның бензин кудар станциязының чанынга канчаар-даа аажок коргунчуг озал-ондак болу берген. Чөөн талаже халдып бар чораан «ВАЗ-21120» маркалыг автомашинаны 19 харлыг чолаачы башкарып чораан болгаш, ол боду, ооң 39 харлыг ачазы күштүг үскүлежиишкинден ол-ла черинге амы-тынындан чарылган.
Улаштыр номчуур...
14.04.2014
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың культуразының болгаш эртеминиң хоочун ажылдакчызынга төрүттүнген хүнү-биле байыр чедирген.
Төөгү эртемнериниң доктору, Тываның Улустуң чогаалчызы болгаш эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы, Кызыл хоорайның хүндүлүг хамаатызы, Россияның культуразының алдарлыг ажылдакчызы, тыва хамнарның бүгү назынында президентизи, «Хамнаашкынның дириг эртинези» америк шаңналдың эдилекчизи, Буян-Бадыргы орденниң баштайгы эдилекчизи, Найырал ордениниң болгаш «Ада-чурттуң мурнунга ачы-хавыяазы дээш» орденниң II чергезиниң эдилекчизи Монгуш Борахович Кенин-Лопсан 89 харлаан. Тыва эртемниң болгаш культураның хоочун төлээзинге төрүттүнген хүнү-биле холбаштыр республика Баштыңы Шолбан Кара-оол байыр чедирген.
Улаштыр номчуур...
14.04.2014
Өг-бүлениң сагыыр чаагай чаңчылдары бичии уруглар кижизидилгезинге улуг ужур-дузалыг. Өг-бүлениң чаңчыл-езулалдары уругнуң амыдыралче көрүжүн өөрүшкүлүг болдурар, боду дээш база өг-бүлези дээш чоргааралды оттурар. Чаагай езу-чаңчылдар чаш назын үезин аас-кежиктиг, езулуг тоолчургу байырланчыг болдурар. Өг-бүлеге уруглар-биле кады номну дыңналдыр номчуур чаңчыл эки салдарны чедирип турар, ону нептередип тургузары күзенчиг. Школа назы четпээн база эге школа чадазының үезинде уругну номга хандыкшыдып өөредири чугула. Уругнуң баштайгы номчуур номнары улуг хемчээлдиг, тода үжүктерлиг, чараш чуруктарлыг болза эки. Номчуттунары — ном номчууру кижиниң ниити культуразының база бир кол көргүзүү кылдыр санаттынар.
Улаштыр номчуур...
|
|