Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Основные мероприятия национального праздника Наадым проходят в юрточном городке, где свои юрты устанавливают все муниципальные образования Тувы. Там же проходит церемония награждения чемпионов Наадыма. По традиции, основное место праздничных локаций посещает Глава Тувы Владислав Ховалыг. Руководитель республики посетил юрты, пообщался с представителями районов, провел отдельную встречу с передовиками животноводства. Темой нынешнего разговора с чабанами стали меры по повышению рентабельности их нелегкого труда.
Подробнее...
Новости
13.12.2018 16:24 / Экономика
В рамках национального проекта поддержки малого и среднего бизнеса Тува в 2019 году получит из федерального бюджета 398,5 млн. рублей. Такой лимит был утвержден республике по итогам защиты региональных заявок, которая прошла в формате VIII Всероссийская конференция поддержки малого и среднего бизнеса с 10 по 12 декабря в Челябинске. Республика впервые сумела отстоять столь значительную сумму федеральных субсидий на предпринимательство. По сравнению с 2017 годом, например, лимит финансирования субъектов МСБ вырос в 8 раз.
Результативную работу министерства экономики республики отметил Глава республики Шолбан Кара-оол. Он рассказал, куда будут направлены субсидии.
Подробнее...
13.12.2018 16:03 / Туризм
Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел встречу с руководителем Федерального агентства по туризму РФ Олегом Сафоновым. Как сообщил Шолбан Кара-оол, с главой Ростуризма он обсудил планы дальнейшего развития туристической инфраструктуры Тувы.
«Имеем намерение построить асфальтовую дорогу до озера Чагытай, – отметил Шолбан Кара-оол. – Нужно сделать так, чтобы такие проекты были привлекательны для частных инвесторов, готовых вкладываться в санаторно-курортные базы».
Глава Тувы подчеркнул, что с Олегом Петровичем Сафроновым состоялся очень обстоятельно разговор о том, с чего нужно начинать туристическое освоение самого глубокого и крупного пресного озера Тувинской котловины.
Подробнее...
13.12.2018 12:26 / Общество
В Туве прошел Общероссийский День приема граждан, который по инициативе Президента России Владимира Путина с 2013 года проводится в День Конституции России. Как сообщил Глава Тувы Шолбан Кара-оол, в нынешнем году в этой «полезной, как для общества, так и для власти акции» по линии правительства Республики Тыва приняло участие более 500 жителей республики.
«Цифра, возможно, небольшая, – отметил Шолбан Кара-оол. – Но все потому, что личные приемы у нас проводятся регулярно. К тому же социальные сети позволяют общаться с народом ежедневно, оперативно реагировать на самые проблемные обращения».
Подробнее...
13.12.2018 11:44 / Энергетика
Правительство России приняло решение о выделении 732 млн. рублей, которые будут инвестированы в 2019 году в развитие ОАО «Тываэнерго». Как сообщил Глава Тувы Шолбан Кара-оол, за счет полученных средств планируется провести масштабную модернизацию электросетевого комплекса поселка городского типа Каа-Хем.
«До сегодняшнего дня уверенности не было в положительном исходе, – честно признался Шолбан Кара-оол, комментируя правительственное решение. – Как хорошо, что вице-премьер Правительства России Дмитрий Козак поддержал этот проект, приняв наши совместные доводы с ПАО Россети».
Подробнее...
13.12.2018 01:16 / Новости России и мира
Глава Тувы Шолбан Кара-оол по приглашению Президента России Владимира Путина посетил торжественный прием по случаю 25-летия Конституции России. Праздник состоялся 12 декабря в Московском Кремле с участием государственных деятелей страны, членов правительства и парламентариев, глав регионов, представителей общественных объединений, конфессий, а также ученых.
Выступление на торжественном приёме в честь 25-летия Конституции России
В.Путин: Уважаемые члены Совета Федерации, депутаты Государственной Думы, судьи Конституционного Суда! Уважаемые разработчики Конституции Российской Федерации! Коллеги, дамы и господа!
Подробнее...
12.12.2018 16:10 / Экономика
Во вторник, 11 декабря, Министерство экономического развития России одобрило проект «Стратегии социально-экономического развития Тувы до 2030 года», разработкой и продвижением которого республика занималась почти два года. Как отметил Глава Тувы Шолбан Кара-оол, «виза Минэкономразвития» означает, что республиканские планы, войдя в документы, определяющие стратегию развития России, будут реализованы на условиях совместного финансирования.
«Документ выстраданный, не с потолка упавший, – отметил Шолбан Кара-оол. – За два года он прошёл много ступеней отбора».
Глава Тувы не случайно заметил, сколько усилий пришлось приложить республике для того, чтобы был сформирован документ. «Это и форум с экспертами со всей страны, и круглые столы, где его буквально построчно разбирали все желающие, и Совет гражданских инициатив, – напомнил Шолбан Кара-оол. – О том, сколько над «Стратегией» работали в правительстве и министерствах, и тем более на муниципальном уровне, я уж не говорю».
Подробнее...
12.12.2018 15:19 / Культура
В 2019 году в Туве будут созданы организационно-методические службы в сфере культуры. Такое решение принято на I Республиканском съезде работников организационно-методических служб, собравшем более 60 участников. Мероприятие организовано и проведено Республиканским центром народного творчества и досуга.
В 2018 году в системе Министерства культуры и туризма Тувы функционируют 12 методических служб, где работают 72 специалиста, призванных объединять и координировать работу сельских домов культуры. Необходимость создания Совета методслужб продиктовано возрастающими требованиями, предъявляемыми в настоящее время к содержательной стороне деятельности клубных учреждений и реализации различных программ.
Подробнее...
12.12.2018 10:23 / Новости России и мира
По всей России День Конституции отмечается ежегодно 12 декабря. В этом году Основному закону страны исполняется 25 лет.
Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил жителей республики с праздником:
«С днем Конституции России, земляки! Я помню, как мы принимали её - на общероссийским референдуме. Голосовали за свободу и равенство, за демократию, за то, чтобы человек и его права были наивысшей ценностью для государства и общества. С того дня прошло уже 25 лет, и мы видим, что эти устремления и мечты стали реальностью. Россия независима и набирает мощь, мы едины и гордимся своей великой страной, у нас есть всё, чтобы реализовать свои личные амбиции и всем вместе сделать Родину процветающей! С праздником!»
Подробнее...
11.12.2018 18:25 / Спорт
В 2018 году в Туве отремонтировали 7 сельских спортивных залов в школах. Спортзалы привели в порядок в селах Кок-Хаак, Ильинка, Хадын, Ак-Даш, Баян-Тала, Эйлиг-Хем, Арыскан. Как сообщили в Минобразования республики, ремонт был организован в рамках региональной программы развития малых сел. В предстоящие два года предполагается обновить спортзалы в 18 сельских школах.
По информации минобразования РТ, запрос на здоровый образ жизни в республике растет, и особенно среди молодого поколения. В настоящее время более 96 % всех школьников занимаются спортивными занятиям в рамках учебной программы, при этом 22 тысячи подростков посвящают спорту и свободное от школы время.
Подробнее...
10.12.2018 22:48 / Новости России и мира
Тува и Чечня пришли к соглашению, согласно которому летом будущего года должен состояться взаимный обмен делегациями республик. Договорённость об этом была достигнута в ходе встречи Главы Тувы Шолбана Кара-оола с Главой Чечни Рамзаном Кадыровым, которая состоялась на прошедшем 7 – 8 декабря в Москве XVIII Всероссийском съезде партии «Единая Россия».
«Мы во многом схожи, – сообщил в своем блоге Шолбан Кара-оол после встречи с Рамзаном Кадыровым. – По крайней мере, горный ландшафт наших республик предопределяет схожесть наших характеров и ментальность народа».
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
09.12.2014
Бистиң ниитилелде кандыг-даа кижилер бар, оларның аразында бичиизинден инвалид уруглар база түр када бертик-межел апарган (чижээ, будун сыйып алгаш) уруглар бар. Бо уругларны өөредир апаар. А кандыг аргалар-биле? Ол дугайында Тываның Өөредилге болгаш эртем яамызының чанында диагностика база консультация төвүнүң директору Римма Шөмбүлдеевна Седии-биле чугаалашкан бис.
Бо төп өзүлде сайзыралы үе-чергезинден озалдаашкынныг 18 хар чедир уруглар-биле ажылды чорудуп турар. Чижээ, школада башкылары уругну өөредип чадай бергеш, ада-иезинге чугаалай бээр: «Силерниң урууңарны өөредири дыка берге-дир, кичээнгей чок, кичээл үезинде тенектенир, чугаа дыңнавас, уттуучал, чаа теманы сактып ап шыдавас» — дээш, диагностика болгаш консультация төвүнге барып хынадырын сүмелээр. Аңаа уругларның угаан-медерелин, кичээнгейин, чүве сактып алырын болгаш өске-даа онзагай талаларын тускай электроннуг аппаратка хынаар, ооң түңнели-биле төптүң специалистери уругну кандыг хевирге, кайы школага өөредир талазы-биле ада-иеге арга-сүмени бээр.
Улаштыр номчуур...
08.12.2014
Маадыр-оол Данзын, күш-ажылдың хоочуну:
— Россияның Президентизи Владимир Путинниң Айыткалын кончуг кичээнгейлиг дыңнадым. Айыткалын Президент делегейде ниитилел-политиктиг байдал, Россия ында кандыг турушту ээлеп турары-биле эгеледи. Амгы нарын ниитилел-политиктиг байдалды чогумчударын Европа эвилелиниң чурттары, Американың Каттышкан Штаттары-биле дугуржуп алыры нарын, орус улустуң элдээрти чугаалаарында ышкаш, бисти «талыйты чорудуптар-дыр» деп Путин демдеглээш, Россия күштүг күрүне болгаш, кайы-даа чурттар-биле эп-найыралдыг харылзааларга, кады ажылдажылгага кезээде беленин база катап бадыткады. Оон аңгыда, бөмбүрзектиң кайы-даа булуңунга чурттап турар орус улустуң болгаш бистиң күрүнениң өске-даа чоннарның эрге-ажыын Россия камгалаар деп база сагындырды.
Улаштыр номчуур...
08.12.2014
Тываның Баштыңы РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң дүүн Кремльге Федералдыг Хуралга таныштырган Айыткалының дугайында баштайгы бодалдары-биле үлешкен. Шолбан Кара-оолдуң бодалы-биле, Россияның бодунуң кызыгаарларындан дашкаар болгаш чурт иштинде үскүлешкен чөрүлдээлиг айтырыгларны Президент артык сеткил хайныышкыны чокка, тодаргай болгаш билдингири-биле айыткан. «Айыткал ханы болгаш патриотчу болур дээрзинге чигзинмедим» — деп, республиканың Баштыңы чугаалаан. – Чүнү кылып турарын болгаш оон ыңай чүнү кылырын, кандыг-даа айтырыгга хамаарыштыр – политикадан дашкаар бергедээшкиннер ийикпе, азы көдээ школа тудуунуң айтырыглары-даа дижик – шуптузун ыяк билир кижи бистиң-биле чугаалашкан деп, Президентиниң илеткелиниң соонда быжыг бодал арткан. Кажан, кандыг берге байдалдарга Россияның эрге-ажыын болгаш Украинада бистиң өңнүктеривистиң эргелерин камгалаары Владимир Владимировичиге онаажып турарын ылаптыг билириңде, ооң кадыг-быжыг шиитпирлии, сагыш тайбыңы кижилерни хаара тудуп, оожуктуруп турар.
Шолбан Кара-оол орук тудуунуң хемчээлдерин болгаш дүргедедирин улгаттырарының эргежок чугулазының дугайында Президентиниң чугаазын демдеглээн: «Ол дээрге бо хүнде бистиң база бирги ээлчеглиг сорулгавыс-тыр, республика Россияның составынга кирген үелерден бээр, өскээр чугаалаарга, 100 чыл ажыг демир-орук аргыжылгазының чогундан чүък дажыыр талазы-биле берге байдалда турар».
Улаштыр номчуур...
08.12.2014
Бо чылдың декабрь 4-те Россия Федерациязының Президентизи В.В. Путин РФ-тиң Федералдыг Хуралынга бодунуң Айыткалын кылган.
Чурттуң удуртукчузу Россияда болгаш делегейде чидиг тургустунуп турар айтырыгларны, оларны шиитпирлээриниң оруктарын тодараткан. Ужуражылга чаңчыл езугаар Кремльдиң Георгий залынга болган, аңаа 1000 ажыг кижини чалаан. Айыткалды кылып турда Федерация Чөвүлелиниң кежигүннери, Күрүне Думазының депутаттары, РФ-тиң Чазааның кежигүннери, Конституция болгаш Дээди судтарның удуртукчулары, губернаторлар, Федерацияның субъектилериниң хоойлужудулга хуралдарының даргалары, шажын-чүдүлгелер удуртукчулары, хөй-ниити ажылдакчылар, ооң иштинде регионнарның хөй-ниити палаталарының баштыңнары, массалыг информацияның эң улуг чепсектериниң удуртукчулары олурушкан.Бо чылдагы Айыткалды чырыдары-биле Россияның төп, регионнар болгаш даштыкы солуннарның, журналдарның, интернет-МИЧ-лерниң, телерадиокомпанияларның 495 журналистери келгеннер. Георгий залындан дорт дамчыдылганы «Россия», «Бирги» болгаш өске-даа телеканалдарда, радиостанциялар кылганнар.
Улаштыр номчуур...
08.12.2014
Декабрь 3-те Тыва Үндезин культура төвүнге Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң чырыкче үндүргени «Тыва литератураның төөгүзү» коллективтиг монографияның бирги тому-биле таныштырылга бооп турда, филология эртемнериниң доктору, республиканың өөредилге сайыды, монографияның харыысалгалыг секретары Каадыр-оол Бичелдей: «Эр хейлер-дир бис!» -- деп амырап чугаалаан. «Бодун мактаар — болбас тенек, аъдын мактаар — албас тенек» деп тыва улустуң үлегер чугаазы Каадыр-оол Алексеевичиге, «Тыва литератураның төөгүзү» номну үндүрген эртемденнерге бо удаада канчап-даа хамаарышпас. Ол дээрге чаагай үүлениң бүткенинге өөрүшкү-дүр. Бистер, бо монографияны сонуургап номчуур номчукчулар, ону ажыглаар чогаал башкылары, чогаалчылар дээш, өскелер-даа, боттарывыска база байырны чедирип каалыңар -- үр манаанывыс улуг дептерниң баштайгы томун суглуг карактарывыс-биле көрүп, судалдыг холдарывыс-биле туттувус. «Бо чаагай үүле бүдүнгүр-ле болзун!» — деп йөрээп каалыңар.
Улаштыр номчуур...
05.12.2014
«Сүбедей маадырның овур-хевирин тургузары» деп республика чергелиг чуруктар конкурузунуң дугайында интервьюну «Шын» солуннуң корреспондентизинге Сүбедей маадырның овур-хевирин тургузар талазы-биле эгелекчи бөлүктүң кежигүнү, Тыва Республиканың чоннарының ассамблеязының даргазы, ТР-ниң культура сайыдының оралакчызы В.Н.Лапшакова берген.
— «Сүбедей маадырның овур-хевирин тургузары» деп республика чергелиг чуруктар конкурузун эрттирериниң эгелекчилери кымнарыл?
— «Сүбедей маадырның овур-хевирин тургузары» деп республика чергелиг чуруктар конкурузун эрттирерин Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузу биле эгелекчи бөлүк саналдаан. Оларның эгелээшкинин «Капитал тудуг эргелели» ААН тудуг компаниязы, ооң чиңгине директору В.А.Келин акша-хөреңги-биле деткип турар. Сүбедей маадырның чаңгыс тодаргай овур-хевирин тургузарынга тыва чоннуң эргезин эртем езузу-биле үндезилээрин ТГШИ-ге конкурстуң организакчылары сүмелээн.
Улаштыр номчуур...
05.12.2014
Ноябрь 29-та ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилели Орус культура төвүнге «Өг-бүлени каттыштырып турар байырлалдар» деп мөөрейниң тиилекчилерин шаңнаан. Байырлалды республиканың адалар, Россияның авалар база Бүгү-делегейниң уруглар хүннеринге тураскааткан. Аңаа республиканың аңгы-аңгы кожууннарындан база Кызыл, Ак-Довурак хоорайлардан өг-бүлелер киришкен.
ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелиниң даргазы Раиса Борисовна Күжүгет чыылган өг-бүлелерге байыр чедирген соонда, байырлалдың эң өөрүнчүг кезээ эгелээн.Октябрь 23-те республика чергелиг «Чаңгыс өг-бү-ле — чаңгыс бүдүрүлге» деп мөөрейни чуртталганың нарын байдалынга таварышкан өг-бү-лелерниң аразынга эрттирген. Ону «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелинге даянып организастаан. Мөөрейниң кол шаңналдары: III чаданың дипломун база 10000 рубльдиң сертификадын Шеңне Кол (Тожу кожуун), II чаданың дипломун база 13000 рубльдиң сертификадын Чечек Дүгер-оол (Улуг-Хем кожуун) болгаш I чаданың дипломун база 16000 рубльдиң сертификадын Орланмаа Монгуш (Өвүр кожуун) оларга тывыскан.
Улаштыр номчуур...
05.12.2014
Машина-техникалыг чоруурунга, харын-даа мырыңай оларны тургузарынга Россияның хоорайлары колдуунда таарыштыр туттунмаан болган дээрзи, машиналар көвүдээн сөөлгү 5-10 чылдарда, билдине берген. Кызыл хоорай база ындыг. Ооң кудумчуларын кезип, машиналарны кайда, канчаар тургузуп турарын көрээлиңер.
Хоорайның төвү. Россия биле Тываның чаңгыс демнежилгезиниң 100 чыл байырлалынга белеткел үезинде ону чаартыр тудуптарга, машиналар биле пассажирлер тырлып, баскылажып турган «Азас» магазинниң, «Найырал» кино театрының мурнуу талазы хозаш кыннып, машина-балгат ында эвээжээн-даа ышкаш кындыр көстүр апарган. Шынында машиналар кайын эвээжээр ийик, улам көвүдеди-ле ыйнаан. «Азас» магазинниң артыы талазынга машиналар тургузар чер тудуп, Дружба биле Чүлдүм кудумчуларның төп чоогунда кезиин элээн алгыдып, аңаа машиналар тургузар черлер кылыптарга, чолаачыларга-даа, чадаг-даа кижилерге эптиг апарган. Ол-даа кончуг-ла эки-дир деп чугаалап болур. Ынчалза-даа Саглы ышкаш хову, сагыш ышкаш чүве кайда боор.
Кызылдың төвүнде «Гаруда» садыг бажыңының, эрги болгаш чаа рыноктар чоогунга бараалыңар, Дружба — Красноармейская, Комсомольская -- Чүлдүм кудумчуларының аразында кварталдарга чедээлиңер. Мында тырылдыр тургузуп каан машиналарның аразынга «хыл сыңмастаан» деп хөөрем кижилер чугаалап болур. Бо чоок-кавыда машина-балгаттың тырлып турарының кол чылдагааны – маңаа хөй садыгжылар болгаш садып алыкчылар машиналарын тургузуп каары.
Улаштыр номчуур...
05.12.2014
Кижилерниң чамдык кылып алган чүүлдери ээлени бээр, тел ыяшты дагып, агын-көгүн баглап эгелээрге, өскелери база ынчаар уламчылай бээр. Ындыг ээлени берген черлерге аъш-чемниңдээжизин өргүп турары дээрге-ле, дагылганың эге базымы болур. Ылаңгыя улуг-улуг тайгаларны (Бай-Тайга, Мөңгүн-Тайга, Мөңгүлек дээн чергелиг) ниити кожуун, сумулар дагып турар. Дагылгалыг черлерден ыяш кезери, чаш, чадаң ыяш, даш, хөрзүн алыры хоруглуг.
Дагып болбас чүүлдер база бар: кижи көжээлер, хөөрлер, базырыктар дээш, оон-даа өске. Кижиниң-даа, өске-даа дириг амытаннарныңбодарап тыптыры кыдыг-кызыгаар чок чаптылган делегейде каракка көстүр-көзүлбес болуушкуннар-биле холбаалыг болганда, ол бүгүнүң буурап дүжериниң хоойлузунда салым-чаяан ол чаданы чайлаш чок эдере бээр. Ол бойдустуң болуушкуннарының билиглери-биле дөмейлешкек.
Улаштыр номчуур...
04.12.2014
2015 чылдан эгелеп чаңгыс аай күрүне шылгалдаларынга (моон ыңай – ЧКШ) чаартылгалар,өскерилгелер дугайында айтырыгларга хамаарыштыр тайылбыр алыры-биле бистиң корреспондентивис ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыды Каадыр-оол Алексеевич Бичелдей-биле ужурашкан.
— Чаңгыс аай шылгалдаларга хамаарыштыр 4 өскерилге бар. Оларның аразында солун, улуг өскерлиишкин – декабрь 5-те чогаадыг бижиири. Ол чогаал дээш ажы-төлдү кергедип, улуг негелделер кылган херээ чок. Чогаалды колдуунда эге чаданың шылгалда хевирлиг көрүп турар. Ооң түңнели-биле өөреникчи дараазында шылгалдаларже кирериниң эргезин алыр ужурлуг. Ынчангаш тергиин демдектер сүрген ажыы чок. Кол-ла чүүл бо шылгалдага шупту өөреникчилеривис киришкеш, чедиишкинниг кылдыр бижип эртери болур.
Улаштыр номчуур...
04.12.2014
Тывага чарлаттынган Орус дыл чылы адакталып, түңнелдер үндүрүп болур хире үе чедип келирге, Өөредилге яамызы орус дыл болгаш литература башкыларының бир дугаар съездизин организастап эрттирген.
Орус дыл чылы эрттирер дээн эгелээшкинни чурттуң удуртулгазы деткээнин Чазак Даргазы Ш.В. Кара-оол съездиге дыңнаткан. Бо чылын ооң саналы-биле ийи кол угланыышкынныг төлевилел кылдынган. Ол дээрге, бирээде, орус дылдыг башкыларның көдээ школаларже барып ажылдаарын кыйгырганы, ийиде, өг-бүле бүрүзүнге бирээден эвээш эвес дээди эртемниг уруг турарын чедип алыры. Андрей Марченко Москва хоорайга төрүттүнген, аңаа гуманитарлыг университетти дооскан. Орус дылдыг башкыларның көдээ черлерже ажылдап-чурттаарынга республика Баштыңының грантызын алыр конкурска тиилеп алгаш, Москваның 498 дугаар школазынга ажылдаар деп турган боду Тываже чедип келген, амгы үеде Барыын-Хемчик кожууннуң Кызыл-Мажалык школазында ажылдап турар. Бо чылын ол конкурска 6 кижи киришкен, олардан амдыызында үш орус дылдыг башкы Тываның көдээзинде ажылдап турар. Орус дыл чылы эртип-даа каар болза, бо ажыл моон-даа соңгаар уламчылаар дээрзи чугаажок.
Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Тываның эргим ие-херээженнери!
Силерге эң изиг күзээшкиннерни болгаш чүректиң ханызындан байырны кайгамчык байырлал — делегейниң Ие хүнү-биле республиканың бүгү эр кижилериниң өмүнээзинден чедирерин чөпшээреп көрүңер!
Бо хүн чырык чер кырынга бисти чаяаган, чугаалап өөренип чорааш, эң баштай адаарывыс, деткимчези-биле амыдыралдың оруунга баштайгы базымнарны кылдырткан кижини ханы хүндүткел-биле алдаржыдып турар бис. Кижиниң салым-хуузу кандыг-даа болур болза, ооң бүгү назынында эң эргим болгаш чоок кижизи иези болур.
Келир үениң салгалдарын кижизидеринге, өг-бүлениң чаңчылдарын быжыглаарынга иелерниң салыышкыны үнелеп четтинмес. Төрээн чуртунга, бодунуң чонунуң дылынга болгаш культуразынга ынакшылды иевистиң сүдү-биле кады чедип ап турар бис. Бо хүн бистиң аваларывысче угланган ынакшылдың болгаш хүндүткелдиң сөстери чаңгыланып турзун.
Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Сактыышкын
Дайынче аъттанырда эки турачы кыстар аныяк-чалыы турганнар. Куулар Дарьяның хары ынчан чүгле 17. Чоруурунуң мурнуу хүнүнде чолдаксымаар мага-боттуг, арнында хүлүм- зүрүг чайыннаан уруг Кызылдың дыштанылга парыгының сценалыг хуралдаар шөлүнге хөйнүң мурнунга үнүп кээрге, ооң дидим, чүткүлдүүн эш-өөрү дораан эскерип каан. Бичии када хөрээниң тыныжын хостап алыр дээнзиг, холун көдүре каапкаш, дорт көрүш-биле Дарья чугаазын эгелээн: «Бистерниң, тыва кыстарның, сагыш-сеткили чаңгыс — Совет Эвилелинге дузалаары. Совет Эвилели бистиң улуг өңнүүвүс, деткикчивис, ооң хосталгазы Тываның база болур, ооң демисели — бистиң демиселивис. Фашистиг Германия — ССРЭ-ниң дайзыны-дыр».
Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Республика чергелиг улуг хуралдарга, концерттерге азы спортчу маргылдааларга чурук тырттырар аппарат туткаш, өскелерге шаптыктавазын бодап, солун ужуражылгаларны, кижилерни тырттырып ап турар аныяк уругнуң адын Ай-кыс Монгуш дээр.Ол — 2007 чылда Омскиниң технология колледжизиниң фотография салбырын дооскан бедик мергежилдиг фотограф. Күш-ажылчы баштайгы базымын «Шын» солундан эгелээн. Тываның аңгы-аңгы кожууннарынга чедип, эрес-кежээ мурнакчыларның, ат-алдарлыг спортчуларның чуруктарын тырттырып, чонга чедирип, таныштырган. Хоочун фотографтар, ат-сураглыг фотожурналистер Владимир Савиных биле Виталий Шайфуллинниң арга-сүмези, деткимчезинге даянып, мергежилин бедидип, дуржулгазы чылдан-чылче улгадып орар. «Чурук тырттырарда чүгле аппарат туткаш, кнопка базар эвес, кижиниң иштики делегейин чурукка дамчыдып шыдаптарын кызар болза эки» деп бодалдыг.
Улаштыр номчуур...
01.12.2014
Бүгү-делегейниң инвалидтер хүнүнге уткуштур редакцияга ноябрь 20-де ээлчеглиг «дорт харылзаа» болуп эрткен. Аңаа ТР-ниң күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының оралакчызы Елена Ондаровна Саая, специалистери Чечек Юрьевна Күжүгет, Экер Чингир-оолович Монгуш, Людмила Васильевна Хоюр-оол, «Медицина-социал экспертизаның Тыва Республика талазы-биле кол бюрозу» федералдыг албан чериниң 1 дугаар бюрозунуң удуртукчузу Ая Сүге-Маадыровна Ооржак, Пенсия фондузунуң Тыва Республикада салбырының кол специализи Саяна Эрес-ооловна Бараан олар киржип, «Шынның» номчукчуларының айтырыгларынга харыылаан.
Улаштыр номчуур...
|
|