Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол: «Президентиниң эгелекчи саналдары регионнарга чаа-чаа аргаларны бээр»

Тываның Баштыңы РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң дүүн Кремльге Федералдыг Хуралга таныштырган Айыткалының дугайында баштайгы бодалдары-биле үлешкен. Шолбан Кара-оолдуң бодалы-биле, Россияның бодунуң кызыгаарларындан дашкаар болгаш чурт иштинде үскүлешкен чөрүл­­­­­дээлиг айтырыгларны Президент артык сеткил хайныышкыны чокка, тодаргай болгаш билдингири-биле айыткан. «Айыткал ханы болгаш пат­риотчу болур дээрзинге чигзинмедим» — деп, республиканың Баштыңы чугаалаан. – Чүнү кылып турарын болгаш оон ыңай чүнү кылырын, кандыг-даа айтырыгга хамаарыштыр – политикадан дашкаар бергедээшкиннер ийикпе, азы көдээ школа тудуу­нуң айтырыглары-даа дижик – шуптузун ыяк билир кижи бистиң-биле чугаалашкан деп, Президентиниң илеткелиниң соонда быжыг бодал арткан. Кажан, кандыг берге байдалдарга Россияның эрге-ажыын болгаш Украинада бистиң өңнүктеривистиң эргелерин камгалаары Владимир Владимировичиге онаажып турарын ылаптыг билириңде, ооң кадыг-быжыг шиитпирлии, сагыш тайбыңы кижилерни хаара тудуп, оожуктуруп турар.

Шолбан Кара-оол орук тудуунуң хемчээлдерин болгаш дүргедедирин улгаттырарының эргежок чугулазының дугайында Президентиниң чугаа­зын демдеглээн: «Ол дээрге бо хүн­де бистиң база бирги ээлчеглиг сорулгавыс-тыр, республика Россияның составынга кирген үелерден бээр, өскээр чугаалаарга, 100 чыл ажыг демир-орук аргыжылгазының чогундан чүък дажыыр талазы-биле берге байдалда турар».

Оруктар болгаш оларны тудар херекселдерниң чаа дөс­­териниң талазы-биле Пре­зи­дентиниң аазаашкыны – бистиң идепкейжи чүткүдүп турар Тываның инфраструктура төлевилелдери дүрге­дээр дээрзинге магадылал-дыр, деп республиканың Баштыңы санап турар. Сагындыраал, ол төлевилелдерниң аразында регионну Транссиб-биле харылзаштырар чүгле Кызыл – Курагино демир-орук адырының тудуу эвес, а оон ыңай азийжи чурттарның, бирги оочур­да Моол болгаш Кыдаттың оруктарының четкилеринче транспорттуң немелде үнер черлерин тургузарынга дузалаар М-54 федералдыг авто-оруктуң болгаш каайлы таңныыл черлериниң чаартылгазы кирип турар.

Регионнарның, ооң иштинде Тываның экономика­зының көдүрлүүшкүнүнге Президент Вла­­­­димир Путинниң биче бол­гаш ортумак бизнеске  үндүрүг­­нү түр соксадыры, ол ышкаш хайгаарал чурум талазы-биле негелдени кошкадыры – чаа чиигелделер дугайында эгелекчи саналы эки дуза болур дээрзинге Шолбан Кара-оол бүзү­­реп турар. «Боттарывыста, регионалдыг эрге-чагырга деңнелинде, сайгарлыкчы чоруктуң чогуур черлеринге ындыг хевирлиг деткимчени чедирип турар бис, ындыг-даа болза федералдыг үндүрүглер талазы-биле чүък арай аар болгай» — деп, Кара-оол тайылбыр­лаан. – Ооң-биле кады Тывага, кайда эң улуг бүдүрүл­гелер бо хүнде чогул, биче бизнес дээрге бистиң экономиканың үндезини, кижилерниң шалыңнары, оларның амыдыралының деңнели-дир. Сайгарлыкчылар санын көвүдедир сорулганы салганывыс таварылга эвес. Бизнестиң эң хензиг хевирлеринге – бот-тускайлаң мастерлерден эгелээш, үүрмек бүдүрүлгелерге чедир тургустунарынга дузалаарын чугула деп санаан бис. Түңнелдер бар – 7 чыл дургузунда сайгарлыкчы чорук дөрт катап улгаткан, а ниити продуктуда ооң үлүү баштай 3-4 хуу хире турган, ам болза 13 хуу ашкан».