|
Главное
Глава Республики Тыва Владислав Ховалыг и генеральный директор Госкорпорации Ростех Сергей Чемезов подписали соглашение о сотрудничестве. Документ предусматривает реализацию инвестиционных проектов и создание на территории региона современных промышленных производств с использованием научно-технического, проектного и производственного потенциала корпорации.
Подробнее...
Новости
01.10.2024 09:11 / Строительство
Все три проекта, поданных Тувой на IX Всероссийский конкурс проектов создания комфортной городской среды в малых городах и исторических поселениях, признаны победителями и будут обеспечены финансированием из федерального бюджета. Их реализация начнется в 2025 году.
Подробнее...
30.09.2024 17:09 / Правопорядок
В Туве на протяжении нескольких лет подряд наблюдается устойчивое сокращение количества преступлений, совершаемых несовершеннолетними. За исключением 2022 года, когда произошел небольшой рост на 6,2%, с 2016 по 2024 годы в республике регистрируется постепенное снижение уровня подростковой преступности.
Подробнее...
30.09.2024 15:11 / Праздники
30 сентября отмечается День воссоединения Донецкой Народной Республики, Луганской Народной Республики, Запорожской области и Херсонской области с Российской Федерацией. В этот день в 2022 году по итогам референдумов прошла церемония подписания договоров о принятии регионов в состав РФ. «Донбасс и Новороссия – исторические территории России», - отмечает Президент страны Владимир Путин.
Подробнее...
28.09.2024 09:34 / Праздники
Ежегодно в последнюю субботу сентября в Туве отмечают День Енисея. В этом году помимо традиционной экологической акции в Кызыле состоится фотовыставка межрегионального конкурса «Енисей Батюшка», в которой принимают участие фотографы из Тувы, Хакасии и Красноярского края. Экологическую акцию по очистке берегов Енисея проводит Министерство лесного хозяйства и природопользования Тувы.
Подробнее...
27.09.2024 21:36 / Туризм
В Туве 27 сентября, во Всемирный день туризма, открылся региональный туристической форум «Аян-Чорук», на котором обсуждались перспективы развития туристической отрасли региона. С экспертами форума пообщался Глава республики Владислав Ховалыг. Центральной темой разговора стал вопрос определения магистральных путей, по которым должна развиваться сфера туризма в республике.
Подробнее...
27.09.2024 21:18 / Национальные проекты
Глава Тувы Владислав Ховалыг принял участие в заседании Совета при полномочном представителе Президента Российской Федерации в Сибирском федеральном округе, который прошёл по видеоконференцсвязи. Заседание было посвящено предварительным итогам реализации национальных проектов в регионах Сибири. В Туве за восемь месяцев 2024 года уровень достижения целей и задач нацпроектов составил 97%: республика сегодня занимает второе место среди десяти регионов округа.
Подробнее...
27.09.2024 18:47 / Правопорядок
Динамику дорожно-транспортных происшествий в регионе рассмотрели сегодня на заседании Правительственной комиссии по обеспечению безопасности дорожного движения на территории Республики Тыва. Обсуждение текущей обстановки на дорогах и мер, которые необходимо предпринять для улучшения ситуации, прошло под председательством и.о. зампреда правительства Айдыса Сынаа.
Подробнее...
27.09.2024 16:16 / Образование
Жителей Тувы приглашают проверить свои знания по истории развития торговых путей на всероссийском онлайн-квизе «Путь из варяг в греки: тысячелетняя история развития идей, людей и технологий», который организует Российское общество «Знание». Чтобы подать заявку, нужно собрать команду из семи человек: одного куратора и шести участников.
Подробнее...
27.09.2024 15:52 / Муниципалитеты
В муниципалитетах Тувы, где жители 8 сентября обновили составы представительных органов, в эти дни идёт утверждение новых глав районов - председателей хуралов представителей. В Кызылском районе главой вновь стала ветеран труда, член партии «Единая Россия» Елена Филиппова. Трудовую деятельность начинала воспитателем детского сада. В разные годы работала учителем начальных классов, заместителем директора Кок-Тейской начальной школы и школы №2 пгт. Каа-Хем.
Подробнее...
27.09.2024 14:42 / Праздники
Сегодня профессиональный праздник отмечают воспитатели и работники дошкольного образования. Глава Тувы Владислав Ховалыг опубликовал поздравление представителям педагогической профессии в своём личном блоге, поблагодарив их за труд и вклад в воспитание подрастающего поколения. "Более 2700 воспитателей и работников детсадов внедряют новые образовательные программы самых разных направлений.
Подробнее...
Фоторепортажи
22.11.2024
02.11.2024
01.11.2024
31.10.2024
26.09.2024
03.09.2024
15.08.2024
14.08.2024
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
Медээлер
22.12.2014
Декабрь 28-те Кремльге РФ-тиң Президентизи В.В.Путинниң даалгазы-биле Россияның булуң бүрүзүнден келир бичии уругларга елка болур. Тывадан 12 бичии уруглар 3 тускай үдекчилиг декабрь 23-те ынаар «аъттаныптар».
Президентиниң елказынче баар школачылар — кожуун, республика чергелиг мөөрейлерге, маргылдааларның чаңгыс эвес удаа тиилекчилери-дир. «Кайы-даа эртемнерниң олимпиадаларынга киришкеш, бир-ийи дугаар черлер ап турдум, ынчангаш Президентиниң елказынче баар аас-кежиктиг болдум. Чогум Москва хоорайже ооң мурнунда барып турган мен» — деп, Барыын-Хемчик кожууннуң Бижиктиг-Хая ортумак школазының 6-гы клазының өөреникчизи Чаян Чадамба улуг өөрүшкү-биле чугаалады.ТР-ниң лицей-интернадының өөреникчилери Евгения Шимит-оол, Оэлун Бимба, Бии-Хем кожууннуң Тарлаг ортумак школазының өөреникчизи Чаяна Кончук, Бижиктиг-Хая ортумак школазының өөреникчизи Чаян Чадамба, Р.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилери Алдар Саая, Даяна Хомушку, Кызыл хоорайда №5 гимназия школазының өөреникчизи Айлаң Достай, Ак-Довурак хоорайның 1 дугаар школазының өөреникчилери Диана Күжүгет, Менди Ооржак, Кызыл хоорайда кадет школазының өөреникчизи Намсарай Сараагай, Тес-Хем кожууннуң Самагалтай ортумак школазының өөреникчизи Баазанчав Натпит-оол, Кызыл хоорайның 1 дугаар школазының өөреникчизи Адаш Хомушку олар 2014 чылда өөредилгеге, спортка, уран чүүлге шылгарааш, РФ-тиң Президентизиниң елказынче баар аас-кежиктиг болганнар.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Чылгычы Ондар, ТР-ниңдаштыкы экономиктиг харылзаалар талазы-биле агентилелиниңдиректору:
— Тываның Баштыңының Дээди Хуралга айыткалын кончуг кичээнгейлиг дыңнадым. Тыва Республиканың даштыкы экономиктиг харылзаалары-биле ажылым холбаалыг болгаш Моол, Кыдат дээш Азия чурттары-биле экономиктиг харылзаалар дугайында Айыткалдан чугула чүүлдерни билип алдым. Барыын Сибирьниң газын Кыдаттың Синьзян-Уйгур автономнуг районга «Алтай» деп хоолай шугуму-биле Россия чедирер деп турарын Шолбан Валерьевич дыңнаткаш, ол газ шугумунга Тываны кожуп болур аргалары бар деп чугаалады. Ону боттандырары ам дээрезинде чүгле планнар-даа болза, оларны Тывага ажыктыг болдурар дээш, «Газпром» компания-биле ажылдаар деп турарын дыка чүүлдүгзүнер-дир мен. Россияның экономиктиг харылзаалары болгаш эрге-ажыктары Мурнуу Азия чурттарынче чайлы бергенде, ооң херек кырында боттаны бээр аргазы бар боор. Аңаа ТР-ниң даштыкы экономиктиг харылзаалар талазы-биле агентилели база үлүүн киирери чугаажок.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Бодап-бодап кээрге, кижиниң кадыкшылындан эрткен чүве чок. Эшкедеп-ле чоруур эрбенниг амыдыралывыста кадыывыс дугайында тооп бодаар эвес бис. Кандыг-бир аарыгга туттурупкаш, ынчан харын бодавасты бодап, кончуумну аа, кадыым дугайында чоп-ла сагыш салбайн чораан кижи боор мен деп эмчи-домчуже маңнап, лама-хамнарга безин чалбарып чеде берген турар бис. Кижиниң кадыы-ла эки болур болза, арткан чүве аайлажы бээр деп бо-ла чугаалажыр болгай бис. Ол-даа шын.
Чоннуң кадыкшылының дугайында сагыш салыышкын — күрүне политиказының эң чугула сорулгаларының бирээзи. Кижилерниң кадыын камгалаарынче, аарыгларны болдурбазынче угланган янзы-бүрү хемчеглер доктаамал алдынып турар. Ооң чижээнге бүгү-ниитиниң диспансеризациязын, халас шинчилгелерни, кадыкшыл маршруттарын көрүп болур. 2014 чылда Тывага «Кадыкшыл маршруду» деп төлевилел ажылдап эгелээн болгаш бо үе дургузунда эмчи бригадалар республиканың шупту кожууннарын эргип-кезээн.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Республиканың Баштыңының Тыва Республиканың Дээди Хуралынга (парламентизинге) 2015 чылда республикада болгаш иштики политикада ажыл-херектерниң байдалының дугайында
АЙЫТКАЛЫ
Хүндүлүг Каң-оол Тимурович!
Дээди Хуралдың хүндүлүг депутаттары!
Коллегалар! Эш-өөр! Чаңгыс
чер-чурттугларым!
Москвадан чоокта чаа чедип келдим, аңаа республика парламентизиниң удуртукчузу-биле, бистиң сенаторларывыс болгаш депутаттарывыс-биле кады чурттуң Президентизиниң Россия Федерациязының Федералдыг Хуралынга Айыткалын дыңнаар аргалыг болдум. Ол дээрге бүгү делегейге, бистиң шуптувуска хамааржыр Айыткал-дыр.
Айыткал ханы уткалыг болгаш патриотчу хөөннүг дээрзинге чигзиниг чок. Чүнү кылырын, чүнү ооң соонда кылырын — даштыкы политиктиг нарын айтырыгларның-даа, көдээ школа тудуунуң талазы-биле-даа кандыг-даа айтырыгга хамаарыштыр күүседирин билир кижи бистиң-биле чугаа кылды. Россияның эрге-ажыктарын болгаш Украинада бистиң акы-дуңмаларывыстың эргелерин камгалаар ажылды аажок берге байдалдарда күүседип турар Владимир Владимировичиниң оожум болгаш бүзүрелдиг чоруу бисти күш киирип турар.
2015 чыл чуртка бөдүүн эвес болур дээрзин эки билип турар бис. Амгы үедеги шылгалдалар Россияның чонун кайы үеден-даа артык каттыштырган. Бодунуң Төрээн чуртунга ынакшыл, улуг чуртунуң төөгүзүнге хүндүткел, шынның күжү Россияны быжыглаарынга күчүлүг чепсек болган.
Владимир Владимирович мынча дээн: «Мурнувуста үе нарын, дүшкүүрлүг, хөй-ле чүүлдер бистиң канчаар ажылдаарывыстан хамааржыр. Санкциялар болгаш даштыкы кызыгаарлаашкыннар дээр чүүлдер салган сорулгаларны дээштиг, шалыпкын чедип алырынга харын-даа деткимче болуп турар».
Ол сөстер бистиң ажыл-херээвиске удуртулга болур ужурлуг, бистен өске кым-даа бистиң айтырыгларывысты шиитпирлевес. Кым-даа биске чүнү-даа өргүвес, дээрден кежик бадып келбес. Шупту чүүлдер бистен хамааржыр. Бисте иштики курлавырлар бар, ону эң долузу-биле ажыглаар ужурлуг бис.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Тыва Республиканың Баштыңы Тыва Республиканың Дээди Хуралынга (парламентизинге) Айыткалды декабрь 12-де Улусчу чогаадылга бажыңынга кылган. Ооң ады «2015 чыл: чаа шылгалдалар – чаа аргалар». Кол утказы Россия Федерациязының Президентизи Владимир Путинниң Күрүне Думазынга кылган Айыткалы-биле хөөннеш болган.
Тываның Баштыңының Айыткалында хөй сан-чурагайлар чок, республиканың, ооң ажыл-ишчилериниң мурнунда тургустунуп келген бергелерни, оларны ажып эртер талазы-биле аргаларны айытканы-биле тодаргай. Келир 2015 чыл Россияга болгаш Тывага белен эвес шылгалдаларның чылы боорун чугаалап, оларны ажып эртер дээш бүгү күштерни мөөңнеп, шудургу ажылдаар, дээрден маанай манаан херээ чок дээрзин Шолбан Кара-оол сагындырган. Даштыкы чурттарның Россияга экономиктиг санкцияларын ажып эртер дээш төп эрге-чагырганың ап чорудар хемчеглеринге даянгаш, республика бодунуң курлавырларын дээштиг ажыглаар ужурлуг. Оларның бирээзи — республиканың көдээ ажыл-агыйын база бир бедик чадаже көдүрген «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилели.
.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Тываның Камбы-ламазының дүжүлгезинге саадаарының байырлыг езулалы Улусчу чогаадылга бажыңынга болган. Ол сарыг шажынның бо езулалды эрттирериниң шупту чаңчылдары езугаар болган. Камбы-лама албан-дужаалдың демдээ — лотос чечек хевирлиг бөрттү Лопсан Гьятсога кедирип, ону дүжүлгезинге олурткан соонда, республикада сарыг шажынның чүдүкчүлеринге ол бады даңгыраан берип, Тывага сарыг шажынны ам-даа хөгжүдеринге, ол кижилерниң мөзү-шынарынга, амыдырал-чуртталгазынга чаагай салдарлыг боорунга бүгү сагыш-сеткилин, эртем-билиин бараалгадырын даңгыраглаан.
Лопсан Гьятсонуң Тываның Камбы-ламазының дүжүлгезинге саадаарының езулалы эрткен соонда ооң мурнунда Тываның Камбы-ламазының албан-дужаалын ээлеп чораан ламалар аңаа байырны чедирип, ооң чаагай үүлези бүдүнгүр болурун күзеп, байырны чедиргеннер. Лопсан Гьятсонуң Тываның Камбы-ламазының дүжүлгезинге саадааны-биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол аңаа байырны чедиргеш, бистиң республикага амыр-тайбың чорук нептереп, тыва чоннуң сагыш-сеткили, мөзү-бүдүжү сарыг шажын чүдүлгезиниң ачызында улам-на чаагай болурунга, Тываның хөй национал, аңгы-аңгы чүдүлгелерлиг чоннарының аразынга бот-боттарын билчир чорук, оларның аразында эп-найырал быжыг боорунга бүгү-ле күжүн чаа Камбы-лама бээр деп бүзүрелин ол илереткеш, амы-хууда белээн сөңнээн.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Декабрь 10-да Орус культура төвүнге 2015 чылда болгаш 2016-2017 чылдарда планныг үеде Кызыл хоорайның бюджединиң хөй-ниити чугаалажыышкыннары болган. Хуралды Кызыл хоорайның баштыңы – Төлээлекчилер хуралының даргазы база хоорайның бюджединиң хөй-ниити чугаалажыышкыннарының комиссия даргазы Дина Оюн удуртуп эрттирген.
Хуралга 2015 чылда база 2017 чылга чедир хоорайның социал-экономиктиг хөгжүл- дезиниң дугайында илеткелди Кызыл хоорайның чагырга даргазының экономика талазы-биле оралакчызы Аян Серен-Доржу, Кызыл хоорайның 2015 чылда база 2016-2017 чылдарда бюджединиң баш бурунгаар планнаашкынының дугайында Кызыл хоорайның саң-хөө департаментизиниң даргазы Кежик-оол Тулуш база Кызыл хоорайның Төлээлекчилер хуралының хыналда комитединиң даргазы Валерия Кыргыс тус-тус илеткелдерни кылганнар. 2015 чылда бюджет планнаашкыны езугаар хоорайның ниити орулгазы — 2 305 496,1 муң рубль, а ниити чарыгдал – 2 344 205,1 муң рубль. Бюджетке чедишпес акша — 38 709 муң рубль. 2016 чылда бюджет езугаар Кызыл хоорайның ниити орулгазы – 2 376 640 муң рубль, а ниити чарыгдал – 2 416 074 муң рубль. Чедишпес акша — 39 434 муң рубль. 2017 чылда ниити орулгазы – 2 072 108 муң рубль, а ниити чарыгдалы – 2 113 469 муң рубль болза, чедишпес акша — 41 361 муң рубль.
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Декабрь 10-да республиканың Онза байдалдар яамызының 2014 чылдың түңнелдерин болгаш келир 2015 чылда кылыр ажылының сорулгаларын чугаалашкан улуг чыыш-хурал Чазак Бажыңының хуралдаар залынга болуп эрткен.
ОБЯ-ның Тывада кол эргелелиниң начальниги, генерал-майор Андрей Назаров удуртуп турар албан чериниң 2014 чылда кылып чоруткан ажылының дугайында илеткелди кылган. 2014 чылда аар деп санаттырган 5 онза айыыл-халап болган: Кызыл — Тээли автоорукка «ВАЗ-2112» марканың ийи автомашиназы үскү-лешкениниң түңнелинде 6 кижи амы-тынындан чарылган, 4 кижи кемдээн (11.04.2014). Кызыл кожууннуң Оттук-Даш дужунга болган орук озал-ондаанга 5 кижи амы-тынындан чарылган, ийизи кемдээн.Тываның «МИ-8» вертоледу октябрь 10-да читкен олчаан амга чедир тывылбаан. Экипажтың 5 кежигүннери база 7 пассажир аңаа чораан. Россияның ОБЯ-ның болгаш российжи, тыва ужар чүүлдүң вертолеттары, 300 ажыг кижи составтыг камгалакчылар бөлүү болгаш хөй санныг эки турачылар читкен вертолетту дилеп-тывар ажылдарга киришкен. Май төнчүзүнде Дапсы, Алаш хемнер үерлээн соонда 425 кижиниң өнчүзү когараан. Суг халавы чурттакчылыг 3 сумуну тавараан, 62 бажыңның херим-кажаазын, огородтарын тавараан, 17 көвүрүглерни болгаш узуну 144,2 км. оруктарны үрегдээн. 183 өг-бүлелерниң амыдырал байдалы бергедээн. Айыыл-халаптың уржуктарын чайладырынче 200 камгалакчылар хаара туттунган,
Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Россияның чоннарының хүрештериниң чаңчыл болган хевирлериниң IX фестивалынга тыва мөге тулган чемпион болган.
2014 чылдың декабрь 6-да Иван Ярыгин аттыг хүреш ордузунга Россияның чоннарының хүрештериниң чаңчыл болган хевирлериниң IX фестивалы болган, аңаа Москва хоорайның национал-культура болгаш чаңгыс чер-чурттуглар каттыжыышкыннарының бирги чери дээш база бухэ барилдаан деп бурят хүрешке бирги чер дээш маргылдаалар болган. Ол ышкаш хапсагай деп якут хүрешти бо чылын фестивальга бир дугаар киирген. Чыл санында эртип турар ол спортчу ужуражылга Россияның болгаш даштыкының аңгың-аңгы регионнарындан эң шыырак спортчуларны чыып турар. 2014 чылда база ындыг болган. Фестивальга 121 спортчу киришкен, Москваның национал-культура болгаш чаңгыс чер-чурттуглар каттыжыышкынын төлээлээн 21 команда чагыг киирген.
Улаштыр номчуур...
11.12.2014
Эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс!
Бистиң чуртувустуң эң кол күрүне байырлалдарының бирээзи — Россия Федерациязының Конституция хүнү-биле сеткиливис ханызындан байыр чедирип тур бис!
Политиктиг нарын байдалдың үезинде ажылдап кылдынган болгаш 1993 чылда хүлээп алдынган Конституция бистиң чуртувустуң чаңгыс демин камгалап арттырарынга улуг рольду ойнаан, ооң чаартылгазынга быжыг эрге-хоойлу үндезинин быжыглаан, федерализмниң, демократтыг калбак эргелерниң, политиктиг болгаш экономиктиг хосталгаларның, хоойлунуң дээди чоруунуң принциптеринге ниитилелди каттыштырарының байдалдарын тургускан. Россия күрүнезиниң чаа үндезинин тургускаш, Конституция хамааты ниитилелдиң тургустунарынга, экономиканы рынок харылзааларынче шилчидеринге, Россияны улуг чурт кылдыр катап тургузарынга идигни берген.
Амгы күштүг болуп турар Конституцияның амыдыралчы чоруу ооң соонда эрткен чылдарда илдеңи-биле бадыткаттынган.Бо чылын Үндезин Хоойлуну хүлээп алганының ээлчеглиг чылын бистиң-биле кады Россияга каттышкан Крым болгаш Севастополь демдеглеп турарлар.
Улаштыр номчуур...
11.12.2014
Декабрь 9-та Ада-чурттуң Маадырларының хүнүн бистиң улуг күрүневистиң булуң бүрүзүнде чылдың-на демдеглеп турар. «Россияда Дайынчы алдар болгаш тураскаал хүннер дугайында» Федералдыг хоойлуга РФ-тиң Президентизи В.В.Путин 2007 чылда эдилге киирген соонда, бо кайгамчык хүн тургустунган.
Ада-чурттуң Маадырларының хүнүнде Россияның, Совет Эвилелиниң маадырларынга, Святой Георгий ордениниң эдилекчилеринге хүндүткелдиң демдээ кылдыр чечектер салып, сактыышкынны кылыры чаңчыл болу берген. Чурт бүрүзүнде боттарының маадырлары бар. Ол дег база бистиң бичии күрүневис, Тывада, төлептиг маадырлар хөй. Чаңгыс чер-чурттугларывыстың маадырлыг чоруун утпайн, сактып чорууру — бистиң ыдыктыг хүлээлгевис. Ада-чурттуң Улуг дайынынга бистиң хостуг чоруувус дээш боттарының амы-тынын бээринден чалданмайн тулчуп чораан, маадыр атка төлептиг болганнар Михаил Бухтуев, Кечил-оол Түлүш, Чүргүй-оол Хомушку, Александр Семирацский, Николай Макаренко олар.
Улаштыр номчуур...
11.12.2014
Конституция деп сөс латин constitutio деп сөстен укталган, «тургузар, тургузуу» дээн уткалыг сөс. Конституция күрүнениң, ниитилелдиң, хамаатыларның эрге-ажыктарының кол үндезиннериниң дугайында эң бедик юридиктиг күштүг, күрүнениң кол хоойлу-дүрүм документизи. Күрүнениң хоойлу-дүрүмнерин аңаа үндезилеп ажылдап кылыр, ынчангаш конституция кайы-даа күрүнеге эң дээди болгаш эң күштүг юридиктиг документ.
Конституцияларның шаг-шаандан төөгүзүн коптарып келген эртемденнерниң шинчилелдери езугаар алырга, конституция дээрге боттандырары күзенчиг ниити идея-дыр, күрүнениң болгаш хамаатыларның эрге-ажыктарын конституцияларда бижээни олчаан камгалаптар күрүне баштыңчылары-даа, күрүне эрге-чагыргазы-даа кажан-даа турбаан. Оон аңгыда эрге-чагырганы тудуп турар баштыңчылар, янзы-бүрү политиктиг бөлүктер конституцияны боттарының эрге-ажыынга таарыштыр тургузар сорулгалыг боор. Конституцияны тургузарының кол сорулгазы – күрүнени кайы бир баштыңчы азы партия бодунуң туразы-биле удуртур чорукту соксадыры, бети дизе, аңаа шаптыктаары. А эң-не кол сорулгазы – күрүнеге ниитилел-политиктиг сандаргай чорукту болдурбазы.
Улаштыр номчуур...
11.12.2014
Декабрь 6-да Үндезин тыва культура төвүнге республиканың хөөмейжилерииң «Көшкүн хөөмей» деп төлевилелиниң «Хөөмейимни кагбас-ла мен» деп III чыыжы болуп эрткен.
Аңаа республиканың бүгү кожууннарындан база найысылал Кызылдан келген хөөмейжилер, ансамбльдер удуртукчулары, эртемденнер киришкеннер. Хөөмейниң айтырыгларынга хамаарыштыр олар «төгерик столга» ажык чугааны кылган. Аңаа Хөөмейжилер эвилели хөй-ниити организациязының даргазы Алдар Тамдын чыл дургузунда кылып чоруттунган ажылдарга хамаарыштыр илеткелди кылган. Эрткен чылдың декабрьдан бо чылга чедир үениң дургузунда республиканың аңгы-аңгы кожууннарынга болгаш найысылал Кызылга ниитизи-биле 13 хөөмей мөөрейлери эрткен болуп турар. Оларның аразында Тываның Улустуң хөөмейжизи Геннадий Туматтың 50 харлаанынга тураскааткан «Хөөмей-сыгыт Өвүр черде», хөөмейни алдаржыткан Максим Дакпайның, Ак-оол Кара-Салдың юбилейлеринге тураскааткан, «Тыва» ансамблиниң 25 чылынга, уругларның «Сарадак» хөөмей мөөрейи, «Кара дуруяа» ансамблиниң 20 чылдаанынга, Коңгар-оол Ондарның чырык адынга тураскааткан дээш, өске-даа.
Улаштыр номчуур...
11.12.2014
Декабрь 7-де Улусчу чогаадылга бажыңынга Бүгү-делегейниң уруглар хүнүнге тураскааткан республика чергелиг школа назы четпээн уруглар аразынга «Бичии фея» деп уруглар мөөрейи болуп эрткен. Ооң кол сорулгазы — уругларның салым-чаяанын деткиири, сайзырадыры болгаш сонуургалын оттурары. Мөөрейниң аалчылары — «Эдегей» танцы-сам болгаш тыва костюм театрының артистери, республиканың Ростислав Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилери аян туткан. Бичии, чаптанчыг уругларның каас-чараш платьелери, арын-шырайларында хүлүмзүрүү, сценага алдынып билири көрүкчүлерни, аарыкчыларны, жюри кежигүннерин өөрткен. Оларның чамдыызы улуг сценаже бир дугаар үнүп турар.
Таныштырылга. Кожууннардан келген бичии уругларның төрээн черин, өг-бүлезин, ат-алдарлыг чурттакчыларын, ада-иезин, боттарын шүлүктей, ырлай аарак, таныштырганы онзагай. Чамдык уруглар орус дылга хамаанчок, англи дылга хостуг чугаалап турарын демдеглевес аргажок.
Улаштыр номчуур...
09.12.2014
ТР-ниң Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң эки эгелээшкини «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп төлевилелиниң киржикчилери декабрь 3-4-те «Сүбедей» спорт өргээзинге боттарының бүдүрген барааннарының делгелгезин эрттирген. Кыштың чыварлыг соогу турза-даа, ырак Тожудан, Тере-Хөлден, Мөңгүн-Тайгадан, Өвүрден болгаш республиканың аңгы-аңгы хоорай, суурларындан сайгарлыкчылар чыглып келген. Делгелгениң баштайгы хүнүнде ТР-ниң Чазааның Даргазының 1-ги оралакчызы Владимир Фалалеев база яамылар сайыттары болгаш ТР-ниң Дээди Хуралының депутаттары сайгарлыкчыларның бүдүрген барааннарын сонуургап көргеш, тус черниң бараан бүдүрүкчүлери-биле «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге-2015» деп темалыг «төгерик столду» эрттирген. Ажык чугаалажыышкын үезинде кожууннарның төлээлери боттарының бүдүрүлгезиниң дугайында таныштырып, келир чылдың сорулгаларын чугаалашканнар. Чаа 2015 чылдың моорлап кээринге чедир каш-ла хонук арткан, бо төлевилелге шиитпирлиг киржир, бүдүрүп турар бараанын көвүдедирин, кол чүүл – ооң шынарынче кичээнгейни угландырарын база ийи айда чаңгыс катап делгелгени эрттирерин оралакчы дарга Владимир Фалалеев дыңнаткан. ТР-ниң көдээ ажыл-агый сайыды Сергей Огнев тус черниң барааннарын көвүдедир бүдүрерин база дериг-херексел садарынга деткимче албан херек дээрзин демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
|
|