Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


 В Туве более 250 человек борются с таёжными пожарами в Тандинском районе

В Туве существенно усилены группировки спасателей, которые трудятся на ликвидации природных пожаров в лесах. На утро сегодняшнего дня, по данным Минлеса Тувы, к тушению привлечены более 460 человек - это на сотню больше, чем днём ранее. Работают специалисты подразделения Авиалесоохраны, Главного управления МЧС России по Республике Тыва, Минобороны, Службы ГО и ЧС, наземные группировки органов местного самоуправления и добровольные пожарные команды.

Подробнее...

Новости

RSS
01.04.2013 17:53 / Общество
В Туве усиливается работа, направленная на гармонизацию межнациональных отношений
Помощником главы Республики Тыва по вопросам реализации национальной политики и формирования межнациональных отношений назначена директор Центра русской культуры Вера Лапшакова. Выбор кандидатуры далеко не случаен. Созданный в 2009 году в Кызыле по инициативе и поддержке главы республики Шолбана Кара-оола Центр русской культуры во многом благодаря усилиям и творческой активности его руководителя стал центром притяжения не только для русскоязычного населения Тувы, но и представителей других национальностей. Без участия Центра сегодня не обходится практически ни одно более или менее значительное культурное событие в жизни республики. Организованные Центром и поддерживаемые им творческие самодеятельные коллективы – желанные гости на праздновании Наадыма, Пасхи, Шагаа, различных фестивалях народного творчества.
Подробнее...
01.04.2013 17:17 / Транспорт
КрасАвиа по просьбе властей Тувы увеличил количество рейсов Красноярск-Кызыл
Миндортранс Тувы и авиакомпания «Красавиа» договорились о ряде совместных мер по обеспечению большей доступности рейса Кызыл – Красноярск для населения республики. В частности, с 1 апреля 2013 года компания увеличила количество авиарейсов по этому маршруту с 5 до 8 в неделю. Как сообщил gov.tuva.ru заместитель министра Александр Максимов, следующим шагом должно стать снижение тарифа до уровня, который позволит добиться лучшей, чем сейчас, наполняемости рейсов. В настоящее время при действующей цене билета в 8325 рублей желающих летать очень мало, и это ставит под вопрос само сохранение единственного межрегионального авиамаршрута Тувы. По словам специалистов Миндортранса РТ, пока а/к «Красавиа», работающая в Туве с 1 октября 2012 года, только накатывает маршрут, и потому цена на перелет останется прежней.
Подробнее...
01.04.2013 15:57 / Конкурсы
В республиканский конкурс  «Тува – территория чистоты и порядка»  активно включается  молодежь

В рамках прошедшего в Кызыле Молодежного форума «Шаги к 100-летию» состоялась презентация губернаторского проекта «Тува – территория чистоты и порядка», в которой участвовали члены экологических общественных организаций, представители администраций муниципальных образований, эксперты. Напомним, конкурс с одноименным названием, согласно постановлению Правительства республики, стартовал 1 февраля 2013 года и продлится до 1 ноября 2013 года. Победителей ожидают очень солидные призы, в том числе лучший район получит 1 млн. рублей; лучший город – мусоровоз КО-440 на базе ГАЗ-3309 стоимостью 1млн. 726 тыс. рублей; лучший районный центр – колесный трактор МТЗ-82 с прицепом стоимостью 930 тыс. рублей; лучшее сельское поселение – детскую спортивную площадку.

Подробнее...
01.04.2013 14:45 / Безопасность
Ветер с порывами до 23 метров в секунду и снегопад ожидаются в Туве

Сильный снег и ветер с порывами до 23 метров в секунду ожидаются в понедельник в Туве, есть опасность схода лавин, сообщает ГУМЧС региона. "По информации республиканского центра по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды, в течение суток 1 апреля местами по республике ожидается усиление северо-западного ветра до 15-20 метров в секунду, утром и днем 1 апреля местами порывы до 18-23 метров в секунду, в горах сильный мокрый снег", — говорится в сообщении.

Подробнее...
01.04.2013 14:01 / Здравоохранение
В Правительстве Тувы утвержден госдоклад о состоянии здоровья населения

Численность населения Тувы за последние пять лет возросла на 8,4 % и составила на 1 января 2012 года 309,3 тысячи человек, постоянно проживающих в регионе. Правительство республики утвердило и обнародовало государственный доклад о состоянии здоровья населения региона. Как отмечают в Минздравсоцразвития Тувы, представившем итоговый доклад, Тува по темпам прироста населения по-прежнему остается лидером Сибирского федерального округа. Кроме того, она является и одним из самых молодеющих регионов России. 

Подробнее...
01.04.2013 12:42 / Мероприятия
В Туве принимаются меры к ускорению внедрения системы ГЛОНАСС

Вопросы внедрения глобальной навигационной спутниковой системы (ГЛОНАСС) рассмотрены на совещании у первого вице-премьера республики Шолбан-оола Иргита. Внедрение системы, призванной содействовать обеспечению безопасности при коммерческих перевозках пассажиров и опасных грузов автомобильным транспортом, является одним из направлений реализации федеральной Комплексной программы обеспечения безопасности населения на транспорте. 

Подробнее...
29.03.2013 19:36 / Общество
Молодежный форум  в Туве  позволил  представить широкой публике  будущую  деловую элиту региона
Молодежный форум «Шаги к 100-летию», который состоялся сегодня в Кызыле, собрал более 500 участников из всех муниципальных образований республики – от школьников и студентов до специалистов по работе с молодежью и руководителей различных ведомств социальной и экономической направленности. От имени Главы Тувы Шолбана Кара-оола, находящегося в служебной командировке в Москве, участников и гостей приветствовала и пожелала успешной работы заместитель Председателя Правительства – руководитель Администрации Главы Республики Тыва и Аппарата Правительства Аяна Шойгу. Она отметила, что до 100-летия единения Тувы и России, 100-летия города Кызыла осталось всего 530 дней, и за это время очень многое предстоит сделать.
Подробнее...
29.03.2013 18:24 / Мероприятия
Глава Тувы поставил задачу взять на особый контроль подготовку к пожароопасному периоду
Сегодня глава Тувы Шолбан Кара-оол, находящийся с рабочей командировкой в Москве, провел телефонный разговор с заместителем руководителя Госкомитета по лесному хозяйству республики Андреем Попеляевым. Премьер поставил задачу взять на особый контроль подготовку к пожароопасному периоду и проверить готовность ведомства к работе в режиме ЧС. Также Шолбан Кара-оол поручил проверить качество комплектации и введения в эксплуатацию трех пожарно-химических станций третьего типа с базированием в городе Туране Пий-Хемского района, городе Шагонаре Улуг-Хемского района и селе Балгазын Тандинского района. Как доложил Андрей Попеляев, соответствующая работа в данных населенных пунктах проведена и сейчас завершается работа по организации четвертой пожарно-химической станции в селе Сарыг-Сеп Каа-Хемского района.
Подробнее...
29.03.2013 17:30 / Общество
В Туве с 30 марта по 1 апреля ожидается резкое потепление
В период с 30 марта по 1 апреля на территории республики ожидается повышение дневных температур воздуха до +10 +15 градусов, и выпадение осадков, что вызовет интенсивное снеготаяние и разлив малых рек. Ожидается подтопление пониженных участков местности склоновым стоком и водой, текущей поверх льда.
Подробнее...
29.03.2013 17:02 / Общество
В Туве презентован новый информационный проект к 100-летию единения России и Тувы и основания Кызыла

Сегодня в национальном музыкально-драматическом театре им. В.Кок-оолана республиканском молодежном форуме «Шаги к 100-летию» состоялась презентация нового сайта «Россия и Тува: вместе 100 лет»(www.russiatuva.ru). Новый информационный ресурс создан с любовью и уважением к истории и посвящен предстоящему 100-летию единения Тувы и России и основания Кызыла. Со сложной задачей – воплотить в одном информационном проекте целое столетие дружбы и сотрудничества народов, вековую память – авторы и разработчики сайта справились, найдя, отредактировав, оцифровав и разместив огромное количество интересной информации, в том числе архивной. 

Подробнее...

Фоторепортажи

В Туве прошла акция по поднятию флага России на гору Догээ

12.06.2022

Накануне Дня России в правительстве Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград представителям разных профессий за выдающиеся достижения в труде и вклад в развитие республики.

10.06.2022

В Туве родственникам военнослужащих, погибших в ходе специальной военной операции, вручили ордена Мужества

09.06.2022

Жители Тувы поддержали акцию «Марафон зелёных дел» субботниками и посадкой саженцев

06.06.2022

В Туве прошел митинг в поддержку российской армии

01.06.2022

Парад в честь 76-ой годовщины Победы в Великой Отечественной войне в г. Кызыле, 09.05.2021.

09.05.2021

Глава Тувы на  новогодней церемонии вручил  отличившимся  землякам государственные награды

24.12.2020

В Туве готовятся к открытию нового медицинского центра на 200 мест

08.10.2020

Церемония вручения госнаград, 15.08.20 г.

15.08.2020

Глава Тувы в канун национального праздника Шагаа вручил труженикам республики государственные награды

20.02.2020

Шолбан Кара-оол нацелил на   системную работу с социальными учреждениями Тувы

17.02.2020

В Туве государственными наградами  отметили ветеранов Афганской войны

17.02.2020

В столице Тувы сданы в эксплуатацию 6 пятиэтажных домов по программе переселения граждан из аварийного жилья

14.02.2020

Глава Тувы принял участие в заседании коллегии Следственного управления по Республике Тыва

12.02.2020

Проект новой школы в столице Тувы будут использовать как типовой

05.02.2020

Глава Тувы и владыка Феофан в день Рождества Христова посетили детдом и больницу

07.01.2020

Чествование Людей труда

30.12.2019

Глава Тувы вручил государственные награды труженикам республики

30.12.2019

На Госсовете Тувы подвели итоги уходящего года и обсудили планы на будущий

30.12.2019

Автопарк социальных учреждений Тувы пополнился новым специальным автотранспортом

23.12.2019


 
Медээлер
RSS
21.02.2014
Онза камгалал

Бо чылын февраль 23-тү Россияның армиязы элээн көдүрлүүшкүннүг уткуп турар. Ооң чылдагааны – Сергей Шойгу Россияның камгалал сайыдының албан-дужаалынга чыл хире ажылдааш, мурнуку үеде чыглы берген белен эвес айтырыгларны дээштии-биле сайгарып шыдааны. Сергей Шойгу психологияны кажан-даа ханы өөренип чорбаан, ынчалза-даа кандыг-даа чүвениң ындын өттүр билир ышкаш угаан-сарыылдыг. Камгалал сайыдының албан-дужаалынга ажылдап эгелээни баштайгы хүнде-ле, генерал погоннарлыг шериг форманы кедип алгаш, камгалал яамызынга чедип келген. Шойгу өттүр билген ышкаш. Чаа сайыттан чогум-на ону Россияның шерии манап турган – камгалал сайыды погоннарлыг болур ужурлуг. Бир эвес чаа сайыт ийи-үш хонук шериг хеп кетпээн-даа болза, Россияның армиязы сандарай бербес болбайн канчаар, ооң шериг хептиг ажылдап эгелээринден хөй чүве хамааржыр дээрзин Шойгу билип турган. Кызыл шөлге Тиилелгениң парадынга Суворов болгаш Нахимов училищелериниң курсантыларын киириштер, «Аврора» крейсерни шериг-далай флодунуң составынче катап эгидер деп Россияның чаа камгалал сайыдының шиитпирлээни онзагай сүлде медээ болган. Ындыг медээ Россияның армиязынга херек турган – ындыг сүлде медээни армия алган.

Улаштыр номчуур...
18.02.2014
Тывызыксыг суугу

Тыва Республиканың Чазаанга бо чылдың январь айда болган чөвүлел хуралга Кызыл хоорайга хөй каът бажыңнарны тударын көвүдедириниң, найысылалдың экологтуг байдалының баксыраар чоруун болдурбазының айтырыгларын чугаалажып көрген.

2011-2012 чылдарда Кызылдың девискээринде болгаш хоорай чоогунда харда химиктиг бүдүмелдерниң чүү хире чыылганын шинчилээн эртемденнер база ол хуралдың ажылынга киришкен. Хуралга сөс алган эртемден Наталья Янчаттың дыңнатканы-биле алырга, хөмүр-даш-биле одаар суугуларлыг бажыңнарның чанында харда кижилерниң кадыынга хоралыг химиктиг бүдүмелдер хөй, Кызылдың чылыг-энергетика төвүнүң агаарны хирлендирип турары доктааткан өй-чижектен көвүдевейн турар. Кызылдың агаарын хирлендирбезиниң бир аргалары Каа-Хем хөмүр-даш уургайының хөмүр-дажын эзилдирип болбаазырадыры, энергияның чаа хевирлерин шиңгээдип алыры. Ол хуралга саналдар езугаар алырга, шинчилелдерден өске, Кызыл хоорайны хөмүр-даш ыжы, хөөзүнден хирлендирбес дээш, херек кырында боттандырыпкан тус черниң технологиялары чок бооп турар. Ол хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Кызыл хоорайның агаарының арыг болуру эртемденнерге база хамааржыр айтырыг-дыр деп демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
18.02.2014
Кызыл-Арыгда салым-чаяанныглар

Эрткен неделяның дыштаныр хүнүнде Таңды кожууннуң Кызыл-Арыгда 8-ки хевирниң кадыы кошкак уругларның школа-интернадынга «Шын» солуннуң редакциязы аалдап четкен. Херимнеп каан улуг девискээр иштинде  хөй санныг бажыңнарның барын бодаарга, мында улуг коллектив ажылдап турары илдең. Школа-интернаттың төп оран-савазынче кирип кээривиске, ооң директору Клара Ивановна Комбу бисти чылыг-чымчак уткуп-хүлээп алды. Орук-суурга кандыг чораанывысты сагыш човап айтыргаш, изиг аъш-чем белеткээн столунче шайлаары-биле чалады. Сүүзүннүг сүттүг шайны аартап ора, удуртукчу башкы интернаттың ажыл-ижи-биле каксы таныштырып чугаалады. Школа-интернатка бажында кемдээшкинниг төрүттүнген, ооң салдарындан угаан-медерелиниң сайзыралы оожум деңнелде уругларны тускай сорулгалыг программа-биле өөредип-кижизидип турар. Мында 77 өөреникчи, 55 башкы болгаш кижизидикчи башкылар 

Улаштыр номчуур...
17.02.2014
Тиилелге шөлүнге

Афганистандан совет дайынчыларны үндүргенинден бээр 25 чылын демдеглеп турар. Ол дээрге чурттуң шериг төөгүзүнүң арыннарында таңмаланып арткан болуушкун. Совет шериглерни Афганистандан үндүрген хүнү кылдыр февраль 15-ти каш чыл бурунгаар доктааткан. Ол шиитпирни Россияның хөй язы-сөөк чону база афганчыларның эвилелдери  чүүлдүгзүнүп деткээн. Февраль 14-те, 12 шакта найысылалдың Тиилелге шөлүнге Ада-чурттуң кызыгаарындан дашкаар албан хүлээлгезин күүседип чораан шериглерни база дайын шөлүнге маадырлыы-биле тулчуп тургаш, хары черге  бажын салган оолдарны  сактып, хүндүткелдиң, мөгейигниң езулалын эрттирген.

Улаштыр номчуур...
17.02.2014
Кыштаглаашкын – кол кичээнгейде

Чыварлыг кыш адакталып-даа турар болза, соок дыңзыг хевээр.  Көдээ ишчилерниң  чымыштыг  ажылын кайы-даа  үеде кидин түлүк деп болур. Республиканың мурнуу кожууннары — Өвүр биле Эрзинниң мал ажыл-агыйларында кыштаглаашкынның эртип турары чүгээр. 

Эрзин кожууннуң шупту 266 ажыл-агыйларында, ооң иштинде көдээ ажыл-агыйның — 69, араттарның — 24, биче кооперативтерниң — 10, а хууда дузалал ажыл-агыйларының  163 кышкы турлагларында 11359 баш бода  болгаш 106808 баш шээр мал, 102 хаван, 64 теве, 134 куш аймаа чизелеттинген. Бо кыжын хар кылын-даа болза, мал-маганның деңгели хүр-менди. Арай  кошкак малды  тургузу азырап турар.


Улаштыр номчуур...
13.02.2014
Тыва уруглар шылгараан

Февраль 11-де ТР-ниң ЧазааныңБажыңынга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Соңгу-Чөөн Азия чурттарының регионнар чагыргаларының ассоциациязының(АРАССВА) өөреникчилер болгаш тускай ортумак өөредилге черлериниң сургуулдарыныңаразынга чарлааны Соңгу-Чөөн Азия чурттарының дугайында чогаадыглар мөөрейинге киришкеш, шаңналдыг черлер ээлээн уруглар-биле ужурашкан. Тыва Республиканың өөреникчилериниң, сургуулдарының 20 ажыг ажылдарын 2013 чылдың чайын АРАССВА-ның секретариадының жюри кежигүннеринче  чоруткан.  Шыңгыы шилилгениң түңнелинде Кызыл хоорайның №3 ортумак школазының 11-ги класстың өөреникчизи Аржаана Куулар бирги черге төлептиг болган. Кызылдың өскүс болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уруглар школа-интернадының 7-ги классчызы Буяна Монгуш, Тээли суур ортумак школазының 7-ги классчызы Дүгер Салчак, 10-гу классчы Челээш Дивии, 3-кү классчы Аялга Дивии, 2-классчы Белек Чошкак база Тываның көдээ ажыл-агый техникумунуң 1-ги курузунуң сургуулу Долаана Монгуш шаңналды алганнар.

Улаштыр номчуур...
13.02.2014
Саян сыннарындан талыгыр ыракка…

Афганистан, Кабул, Кандагар, Герат, Гиндикуш, Салангыны картадан сонуургап көрүп оргаш, бо хары черлерге бистиң солдаттарывыс тулчуушкунга киржип, коргунчуг дайынның чакпыыл  огунга амы-тынын алысканын сактып келдим.Афганистанга дайын 1979 чылдың декабрьдан 1989 чылдың февраль айга чедир  9 чыл, бир ай, 18 хонук үргүлчү-лээн, чээрбиги чүс чылдың ол берге үези төөгүде уттундурбас болуп арткан. Афган дайыны – эң-не берге, дайынчы маргыштыг, чөрүлдээлиг үе. Ол чылдар совет чоннуң сагыш-сеткилинге аар балыг кылдыр арткан. Бо дайынга барык 18 муң офицерлер, солдаттар маадырлыы-биле амы-тынындан чарылган. Тывадан 462 солдат ук дайынга киржип, интернационалчы хүлээлгезин күүсеткен.

Улаштыр номчуур...
12.02.2014
Ужуру чүдел?

Өг-бүле — чырык черде кижи бүрүзүнүң эң-не эргим, хайыралыг уязы. Бо бичии «күрүнеге» кижи деткимчени ап, мөзү-шынарга өөренип алыр. Аас-кежиктиг, найыралдыг өг-бүлелерге бүрүн кадык ажы-төл төрүттүнер дээрзинге чөпшээрежир силер бе? Амгы үеде өг-бүле тутпаан аныяк иелерниң доктаамал божуп турары дүвүренчиг байдалды тургузуп турар. Ийи аныяк кижи кады чурттап турар-даа болза, аразында харылзаазын хоойлу-дүрүм езугаар быжыглавас апарган. 2013 чылда республикага ниитизи-биле 8256 чаштар төрүттүнген:  өг-бүлелиг азы уруунуң ачазы документ езугаар тодараттынган иелерден 2931 уруг. А күрүнениң бүрүткели-биле бот кылдыр санаттырар иелер 5323 уруг божаан. Моон алгаш көөрге, ажы-төлүвүстүң хөй кезии чедимчелиг, «долу» өг-бүлелерде төрүттүнмейн турар ышкажыл. 2012 чыл-биле деңнээрге, 2013 чылда бадылгалыг өг-бүлелерниң саны 3,58 хуу эвээжээн. А чарылган өг-бү­лелер 6,18 хуу көвүдээн. 

Улаштыр номчуур...
12.02.2014
ВЛАДИМИР ПУТИН БАЙЫР ЧЕДИРГЕН

Сочиде команда аайы-биле маргылдаага баштайгы алдын медальды чаалап алган Россияның фигурлуг чуңгулаашкын спортчуларынга байырны Владимир Путин чедирген.

Фигурлуг чуңгулаашкын талазы-биле ужуражылга баштайгы олимпийжи маргылдаа болган, аңаа Президент чедип келген. Оларның оюнун күрүне баштыңчызы индирден хайгаараан болгаш спортчу көргүзүү доосту бээрге бадып кээп, үрде манаан тиилелгези дээш  чоргааралын илереткен.Россияның фигурлуг чуңгулаашкын талазы-биле чыынды командазын олимпийжи чемпион Евгений Плющенко болгаш оюннарга бир дугаар киржип турар Юлия Липницкая база эжеш танцылаарлар Елена Ильиных биле Никита Кацалов олар төлээлээннер.


Улаштыр номчуур...
12.02.2014
Кышкы-даа бол, изиг оюннар эгелээн

Улуг, делгем Россия бодунуң күчү-күжүн делегейге көргүзүп, XXIIКышкы Олимпий оюннарынга аренада 40 муң, экраннар баарында 3 миллиард көрүкчүнү хаара туткан. Бо спортчу маргылдаа аарыкчыларның сагыш-сеткилин хөлзедип, кайгамчыктыг солун болуп, улуг чижилгеге эртер дээрзинге чигзиниг турбас.

Февраль 7-де кежээкиниң 20:14 турда, янзы-бүрү оттар чайнаан дүнеки Сочи хоорайга бүгү чоннуң четтикпейн манааны Олимпиаданың ажыдыышкыны эгелээн. Олимпиаданың маадырлары спортчулар шөлче үнерге, аңгы-аңгы чурттарның баштыңнары оларга улуг-улуг чедиишкиннерни күзеп, байырны чедирген. Кажан Россияның чыынды командазы хостуг, чоргаар, аренаже үнүп келгенде, улуг-бичии аарыкчыларның хей-аъды улам киискип, чурттуң бүзүрелдиг чедиишкини дээш кыйгыны салып, кызыгаар чок өөрүшкүзүн илередип турган.

Улаштыр номчуур...
12.02.2014
«Кызыл-Дагның сылдызы»

Шүлүкчү башкы Нина Эртинениң 50 харлаанынга тураскааткан «Кызыл-Дагның сылдызы» деп кожуун чергелиг мөөрей Николай Танзын аттыг көдээ Культура бажыңынга бедик деңнелге эрткен. Ыры мөөрейи эгелээриниң бетинде мугур хар харлап турар башкының амыдыралчы болгаш күш-ажылчы намдары-биле көрүкчүлерни таныштырган.Нина Түлүшевна бойдустан дески салым-чаяанныг болуп төрүттүнген: шүлүкчү, танцычы, чурукчу, спортчу, даараныкчы, аргыкчы. Хаакка маңнаарынга, баскетбол ойнаарынга кожуунда кым-даа аңаа четпес. Хүндүткелдиг башкы өөредилге эргелекчилеп, директорнуң оралакчызы болуп, класс удуртукчузу, херээженнер чөвүлелиниң даргазы болуп үре-түңнелдиг ажылдаан. Шынап-ла, ажыл-иштиң кандыызындан-даа чалданмас кижи. Сиген кезип турда, эр кижилерден чыда кагбас. Школада шүлүк, чогаалга сонуургалдыг уругларны «Сылдысчыгаш» бөлгүмче хаара тудуп, хөй чылдарның дургузунда ону билдилиг удуртуп, хөй-ниити ажылынга идепкейлиг болурунга өөреникчилерге төлептиг чижек болуп чоруур.

Улаштыр номчуур...
12.02.2014
Олимпиадага тураскаадып

Тожу кожууннуң суму школаларының командаларының аразынга Сочиге болур кышкы Олимпий оюннарынга тураскааткан спортчу мөөрей болуп эрткен. Аңаа Тоора-Хемниң, Адыр-Кежиг, Ий база Ийниң санаторлуг школазының школачылары хаак болгаш дагдан шанакка бадар маргылдааларга киришкен. Хаак маргылдаазынга Тоора-Хем школазының командазы бирги черге төлептиг болган. Ийиги база үшкү черлерни Адыр-Кежиг биле Ий школалары тус-тузунда алган.

Улаштыр номчуур...
06.02.2014
Өскүс уругларга чаа бажыңнар

2013 чылда бистиң республиканың өскүс уругларынга болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок артканнарга 295 квартираны туткан. Бо сорулганы күүседири-биле бюджетке 316,6 млн. рубльди салган. Аныяк кижилерниң көжүп кирип турар чаа бажыңнарын республиканың бүгү муниципалитеттеринде тудуп турар. Оларның иштинде эң ырак болгаш чедери берге черлер база бар. Чижээ, Бай-Тайга кожуунда ийи-ийи аал чурттаар чеди бажың туттунган, Тожуда — алды.2013 чылдың төнчүзүнде Шагаан-Арыг хоорайга, №1 школадан ырак эвесте, чаа бажыңнардан тургустунган кудумчу көстүп келген. Өскүс уруглар чурттаар кылдыр ийи-ийи квартиралыг сес болгаш дөрт квартиралыг бир бажыңны ында туткан. Бажың бүрүзүнүң чанында огород тарыыр болгаш ажыл-агыйга ажыглаар участокту көрген. Ол тудугга 17 млн. рубльди үндүрген. Шагаа бүдүүзүнде 20 чаа бажыңны ээлеринге хувааган, оларның чамдыктары көжүп кире берген, өскелери — белеткенип турар.

Улаштыр номчуур...
06.02.2014
Эге школаларга — өөредилге номнары

Тыва школаларга  өөредилге номнарының төөгүзү оларның амгы үеде байдалы, ол номнарны чогаадып, очулдуруп, редакторлап, парлап чораан буянныг кижилерниң  намдар-төөгүзү, чогаадыкчы ажыл-ижи тыва культураның эрткен оруунуң база бир чугула айтырыгларының  бирээзи.

Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң эртем библиотеказында тыва школаларга өөредилге номнарының фондузу биске эң-не үнелиг, ховар фондуларның бирээзи.  Ында баштайгы «Yжүглелдер», «Букварьлар»,  «Тыва дыл», «Төрээн чогаал», тыва школаларга «Орус дыл» номнары  болгаш 40 чылдарда орус дылдан тыва дылче очулдуруп турган  «Амы чок бойдус», «Бурунгу болгаш ортаакы вектерниң төөгүзү», физика,  химия,  математика,  география дээш, өске-даа эртемнерниң номнары  бар. Оларны чаа шагның өөреникчилери хамаанчок, ортумак назы четкен аныяктар  безин   шоолуг-ла билбес, хөй кезии оларны шуут көрбээн-даа чадавас.

Улаштыр номчуур...
06.02.2014
Аржааннарның кадыкшылга салдары
2013 чылда республикага кылдынган эртем-шинчилел ажылдарының иштинде онзагай черни кижиниң кадыын быжыктырып сегидеринге Тываның аржаан сугларының онзагай салдар-күжүн тодарадыр эмчи шинчилелдери хамааржыр. Бо улуг ажылды Тыва Республиканың Чазааның айтыышкынын (№ 81, 2013 ч. март 18) болгаш Тыва Республиканың Кадык  камгалал яамызының дужаалын (№ 383, 2013 ч. 04 а. 04 х.) езугаар кылып чоруткан. Шинчилелдерни удуртуп-башкарар болгаш ооң кол күүседикчизи кылдыр Тыва Республиканың эмчи-социал айтырыгларының болгаш удуртулга талазы-биле эртем-шинчилел институдунга дааскан (директору М.Т. Оюн). Шинчилелдерниң бүгү ажылдарын херек кырында чорудар кылдыр институттуң аржааннар шинчилээр секторунуң кол эртем ажылдакчызы, эмчи эртемнериниң доктору, профессор И.Н.Смирнованы, секторнуң эргелекчизи, химия эртемнериниң кандидады К.Д.Аракчааны томуйлаан. Аржааннарга кылдынган баштайгы шинчилелдерниң түңнелдерин 2013 чылдың декабрь 13-те Чазак Бажыңынга эрттирген эртем-практиктиг конференцияга илеткээн.
Улаштыр номчуур...