Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Доклад Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга на торжественном собрании, посвящённом 80-летию добровольного вхождения ТНР в состав СССР

Уважаемые Сергей Кужугетович, Константин Иосифович, Анатолий Анатольевич! Уважаемые земляки, гости Тувы и участники торжественного собрания!

Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым, байырлыг чыыштың киржикчилери!

Сегодня мы празднуем знаменательную историческую дату – 80-летие со дня добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Советского Союза, в дружную семью народов великой России!

Тувинский народ говорит: «Мурнун хынаар, соон истээр - Присмотрись, что впереди, оглянись, что позади». Сегодняшний юбилей дает нам возможность оглянуться на пройденный путь, оценить достигнутое и наметить движение к будущему.

Подробнее...

Новости

RSS
20.01.2014 13:17 / Награды
Глава Тувы подписал указы о награждении орденом «Буян-Бадыргы» I степени Монгуша Кенин-Лопсана и Сергея Шойгу
Орден "Буян-Бадыргы" является второй по значимости государственной наградой Тувы после ордена Республики. По закону, им награждают «за особо выдающиеся достижения, связанные с социально-экономическим развитием республики, научно-исследовательской деятельностью, развитием культуры и искусства, выдающимися спортивными достижениями, а также за существенный вклад в дело укрепления мира, дружбы и сотрудничества между народами и за иные особо выдающиеся заслуги». Монгуш Кенин-Лопсан стал первым кавалером нового ордена, учрежденного в Туве в 2012 году. Эта награда – признание республикой его заслуг в сохранении национальных традиций народа, в изучении шаманизма, являющегося одним из основных верований тувинцев. Кенин-Лопсан - доктор исторических наук, этнограф и писатель. Ученый считается одним из самых авторитетных шамановедов не только в России, но и в мире. Он удостоен многих почетных званий – таких, как пожизненный президент тувинских шаманов, а также титула "Живое сокровище шаманизма" Американского фонда шаманских исследований, которым во всем мире обладают только три человека. 
Подробнее...
20.01.2014 12:08 / Спорт
Районы Тувы ежемесячно на базе спорткомплекса «Субедей» проводят республиканские турниры по национальной борьбе

Начиная с января 2012 года, в Туве по инициативе Главы Тувы проводятся ежемесячные республиканские турниры по национальной борьбе хуреш. Целью мероприятий является, прежде всего, пропаганда здорового образа жизни, привлечение к занятиям спортом возможно более широкого круга лиц, воспитание спортивной молодежи. Организаторами состязаний по очереди выступают отдельные районы республики. Очередное мероприятие, посвященное приближающемуся народному празднику Шагаа, состоялось под эгидой администрации Сут-Хольского района в минувшую субботу, 18 января, в универсальном спортивном комплексе «Субедей». В Кызыле в этот день встретились сильнейшие борцы республики из всех районов и городов Тувы. 

Подробнее...
20.01.2014 03:05 / Муниципалитеты
Глава Тувы свой первый рабочий выезд в новом году совершил  в западный  Барун-Хемчикский район республики

Как оказалось, выбор района не случаен. Барун-Хемчикский кожуун – родина основоположника тувинской государственности Монгуша Буян-Бадыргы, который сыграл особую роль в деле сближения тувинского и русского народов, а в 1914 году после его официального прошения на имя российского царя Николая II был провозглашен протекторат России над Тувой. 

Подробнее...
19.01.2014 05:25 / Общество
Глава Тувы Шолбан Кара-оол, вице-премьеры и депутаты по доброй традиции приняли участие в крещенских купаниях

«Окунание в купель святого источника – настоящее таинство, непередаваемые ощущения. Для меня это особое событие. Я погружаюсь в воду с чистой душой и светлыми помыслами, с искренним и глубоким уважением к православной вере и к моим землякам, - прокомментировал журналистам глава республики Шолбан Кара-оол свое участие в купании. - Каждый год по доброй традиции с коллегами мы встречаемся в этот великий для русского народа и всех православных христиан праздник. А в этом году, когда мы празднуем 100-летие единения Тувы с Россией, отрадно, что традиция наша стала еще крепче. 

Подробнее...
18.01.2014 12:13 / Общество
В Туве православные отмечают великий праздник – Богоявление Господне
Глава Тувы Шолбан Кара-оол поздравил православных христиан республики с праздником Крещения Господня. В поздравлении, в частности, говорится: «Дорогие земляки! От всей души поздравляю вас с одним из самых светлых праздников Православной церкви – Крещением Господним! Для людей, искренне верующих, этот святой день символизирует собой приобщение к Божественной благодати Иисуса Христа, омовение души во имя Отца, Сына и Святого Духа. Пусть в этот день, несмотря на крещенские морозы, в ваших душах возгорится огонь святой любви к людям, укрепится вера в добро и справедливость, стремление к благородным поступкам и добрым делам. Пусть для каждого из вас Крещение Господне станет по-настоящему светлым праздником.
Подробнее...
17.01.2014 21:28 / Строительство
 В Туве в 2014 году  планируют  обеспечить местами в новых  детских садах   более двух тысяч  малышей
В республике, занимающей одно из первых мест среди регионов России по уровню рождаемости, на начало 2014 года насчитывалось 52,3 тысячи детей дошкольного возраста, в том числе 28,9 тысячи в возрасте от 3 до 7 лет, что составляет более 9 процентов населения. Услугами дошкольного образования на начало 2013 года пользовались 17,3 тысячи детей. Почти столько же, 17,1 тысячи, в том числе 9,9 тысячи в возрасте от 3 до 7 лет, стояли в очереди на получение мест в детских садах. По информации регионального Министерства образования и науки, в течение минувшего года удалось дополнительно охватить дошкольным образованием 2 112 детей, в результате чего очередь в детские сады значительно сократилась. Дополнительные места были созданы за счет открытия при школах и детсадах групп краткосрочного и полнодневного пребывания, строительства, капитального ремонта и реконструкции зданий детских садов, выкупа зданий у частных предпринимателей, открытия частных детсадов и дошкольных групп. 
Подробнее...
17.01.2014 21:17 / Безопасность
В Туве  в пятницу   произошло землетрясение
На территории Тувы и ряда других регионов Сибири продолжается сейсмическая активность. Подземный толчок магнитудой 3,4 зафиксирован в пятницу, 17 января, в 108,4 км северо-восточнее Кызыла сообщает Геофизическая служба СО РАН. По данным оперативной обработки Алтае-Саянского филиала Геофизической службы СО РАН, эпицентр землетрясения, зарегистрированного в 14:53 мск, имел координаты 52.02 северной широты и 95:99 восточной долготы, говорится в сообщении. Интенсивность сотрясений в эпицентре по шкале MSK-64 составила 4 балла. Днем ранее также был зафиксирован толчок магнитудой 3 балла. Трясло Туву и 8 января – в 18.46 местного времени в 86,5 километрах восточнее Кызыла. Магнитуда толчка в эпицентре составила 3,5 балла.
Подробнее...
17.01.2014 18:38 / Конкурсы
К 100-летию единения России и Тувы объявлен конкурс студенческих рефератов
В Туве стартовал конкурс студенческих рефератов на тему единения республики с Россией, столетие которого будет отмечаться в 2014 году как событие федерального масштаба. Сегодня об этом объявило Министерство по делам молодежи, выступающее организатором акции. Как сообщила глава министерства Уран-кыс Ондар, цель конкурса состоит не только в проверке знания молодежью истории своей малой родины, но и в привлечении исследовательского внимания начинающих ученых к одному из самых значительных фактов в прошлом Тувы, который коренным образом изменил судьбу народа.
Подробнее...
17.01.2014 14:32 / Конкурсы
В Туве  выявили лучших  сварщиков-сантехников
Правительством Тувы определены победители конкурса профессионального мастерства среди сварщиков-сантехников и бригад сварщиков-сантехников, участвовавших прошлой зимой в устранении последствий чрезвычайной ситуации в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района. Итоги их работы подведены на заседании конкурсной комиссии под председательством первого вице-премьера республики Шолбан-оола Иргита. Лучшими признаны бригады ремонтников из города Ак-Довурака и Шагонара – из муниципального учреждения «МПП ЖКХ» и ООО «Артыш». В индивидуальном соревновании среди сварщиков-сантехников победителями признаны: индивидуальный предприниматель Сергей Шныров, Сылдыс Хертек из ООО «Элитстрой», работник ООО «Еврострой» Эдуард Сурунмаа и представитель строительной организации «Джалогония» Геннадий Оюн.
Подробнее...
16.01.2014 19:25 / Дети
В Туве  по инициативе главы региона стартует республиканский конкурс «Я – изобретатель»  среди школьников
Глава Тувы Шолбан Кара-оол накануне Дня детских изобретений, который весь мир отмечает 17 января, встретился юными изобретателями – ученицей Аграрного лицея РТ Ичин-Хорлуу Даваа и учеником гимназии № 9 г. Кызыла Амыром Очур-оолом и их научными руководителями. Ребята занимаются серьезными проектами, причем – прикладного характера, являются победителями престижных республиканских и российских конкурсов. «Детский взгляд на мир более пытлив, чем взгляд взрослых, для ваших мыслей нет никаких преград, наверное поэтому каждое новое поколение интереснее старшего, – сказал Шолбан Кара-оол. – Мне очень интересны ваши изобретения. Особенно важно то, что они – прикладного характера». Девятиклассник Амыр Очур-оол занимается модернизацией традиционных ручных орудий труда тувинского народа. Наблюдая за тем, как его дедушка, живущий в юрте на чабанской стоянке, с помощью ручной каменной мельницы – дээрбе готовит далган (любимое многими кушанье из зерен ячменя или пшеницы), решил облегчить тяжелый труд.  
Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы нацелил спасателей республики  на мобилизованный дух и готовность к зиме

05.10.2017

Глава Тувы: Учителя остались такими же – до мозга костей подвижниками

04.10.2017

В отдаленных населенных пунктах Тувы появилось долгожданное вещание ГТРК «Тыва»

03.10.2017

Глава Тувы посетил село Дон-Терезин Барун-Хемчикского района

16.09.2017

Кубок Главы Тувы завоевал борец из Монголии

11.09.2017

 Глава Тувы отметил День города вместе с кызылчанами по-спортивному на новых объектах

11.09.2017

День города, 9 сентября 2017 г.

09.09.2017

Мне комфортно в Туве – полпред Президента РФ Сергей Меняйло

04.09.2017

Предприятия и крестьянские фермерские хозяйства Тувы получили новую сельхозтехнику

04.09.2017

В столице Тувы сдан еще один  новый дом по программе переселения граждан из аварийного жилья

30.08.2017

Глава Тувы продолжает поиск среди выпускников-краснодипломников эффективных управленцев

18.08.2017

Глава Тувы встретился с офицерами - выпускниками, прибывшими в регион для прохождения службы

17.08.2017

Тувинскую баранину нужно еще более активно поставлять в крупные города Сибири – бренд-шеф AYS group Барчи Юлдашева

15.08.2017

Второй по стране «МФЦ для бизнеса» открылся в Туве

15.08.2017

Шолбан Кара-оол: Тува – перекресток цивилизаций и мост дружбы между народами

15.08.2017

Торжественное собрание, посвященное Дню республики и Наадыму

15.08.2017

Съезд животноводов Тувы  остается площадкой для честных дискуссий  и главным местом чествования передовиков

13.08.2017

В День Крещения Руси в Туве освятили новый православный храм

28.07.2017

В коллегии МВД по РТ принял участие Глава Тувы Ш. Кара-оол

20.07.2017

Рейтинг эффективности деятельности муниципалитетов Тувы за 2016 год возглавил Каа-Хемский район

19.07.2017


 
Медээлер
RSS
20.03.2014
Айыткал делегей ниитилелинче угланган

Украинада байдал болгаш Россияның составынга чаа субъектилерниң тургустунганы-биле холбаштыр Россияның Президентизи Владимир Путин Федералдыг Хуралга ээлчег чок Айыткалды март 18-те кылган. 

Кремльдиң Георгий залынга болган езулалга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол база киришкен. Күрүне Баштыңының Айыткалы, алыс утказын алыр болза, делегей ниитилелинче угланган, Россияның эрге-ажыктарын камгалаар талазы-биле айтырыгларга бодунуң үндезин туружун Президент илереткен деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Крым, Россия—чаңгыс өг-бүле

Бүгү чурттуң манап турганы төөгүлүг болуушкунну чон бедик хей-аът, келир үеже идегелдиг көрүш-биле хүлээп алган. Март 18-те Россияның составынче Крым биле Севастопольдуң киргенин бадыткаан документиге Россияның Президентизи Владимир Путин болгаш Крымның Чазак даргазы Сергей Аксенов парламентизиниң спикери Владимир Константинов, Севастополь хоорайның баштыңы Алексей Чалый ат салган. Республиканың, Севастопольдуң удуртукчулары ат салган. Бүгү Россияга ол төөгүде балалбас исти арттырган хүннү диңмиттиг байырлап эрттирген. Кызыл хоорайга «Бис кады бис!» деп митинг-концерт Россия Федерациязының ыдык ырызы-биле эгелээн. Арат шөлүнге 3 муң 400 хире чурттакчы чон чыглып кээп, өөрээнин чажырбаан. Барык кижи бүрүзү холунда «Крым, кады бис!», «Путин шын!», «Кезээ мөңгеде кады!», «Чуртумга чоргаарланыр мен!» дээн лозуңнар, плакаттар туткан. Март 14-те Арат шөлүнге чон Крымны деткип, сагыш човап чыылган болза, бо удаада өөрээн сеткилин илередип кээп турган.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Эрес-кежээ малчыннар

Көдээ иште

Өвүр кожуун — Тывада хөй малды өстүрүп турар кожууннарның бирээзи. Бөгүн кожууннуң бүгү ажыл-агыйларында бода мал – 9258 баш, шээр мал – 133831 баш, чылгы мал – 4117, сарлыктар – 395, хаваннар – 139. Кожууннуң көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелери, арат ажыл-агыйлары мал бажын улам өстүрер дээш кызымак ажылдап турар. Кожуунга мал ажыл-агыйын хөгжүдеринге арат ажыл-агыйлары база 12 муңчу малчыннар улуг үлүүн киирип турар. Оларның бирээзинге Солчур сумузунуң муңчу малчыны Шолбан Биче-оолович Дамдынның арат ажыл-агыйы хамааржыр.Шолбан Биче-оолович — уктуг малчын. Өвүр кожууннуң хоочун малчыннары Биче-оол Эңдерикович, Сарыг-кыс Маадыровна Дамдыннарның өг-бүлезинге төрүттүнген болгаш мал ажылын бичиизинден тура эки билир, кызымак, ажылгыр, эрес-кежээ оол кылдыр өзүп келген. 1988 чылда Чаа-Суур ортумак школазының 8-ки клазын дооскаш, 16 харлыындан эгелеп «Чаа-Суур» совхозтуң хой, өшкүзүн, сарлыын кадарып эгелээш, арга-дуржулгазы улам улгаткан.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Чүс тос школачы мөгелер

Чаа-Хөл кожууннуң баштыңы Орлан Дамзырович Монгуштуң шаңналы дээш тыва хүреш маргылдаазын Чаа-Хөл кожууннуң школачыларының 1-ден 11 класстарда оолдар аразынга ийи дугаар чыл Чаа-Хөл суурда хүреш залынга организастап эрттирген. Орлан Монгуш школачы үелеринде спортка хандыкшылдыг, ылаңгыя хол бөмбүү, хаак маргылдааларынга республика деңнелинге чедир каш удаа киржип чораан. Алдан дөрттүң аразынга ачыр-дачыр тутчур, хүрежиринге база ынак. Хоочуннар аразынга өөнүң ишти Урана Маадыр-ооловна-биле кады  хол бөмбүүнүң маргылдааларынга ам-даа киржип чоруур. Орлан биле Урана Монгуштарның өг-бүлези кожуунга эрткен «Спортчу өг-бүле» деп оюнга тиилээш, республика чергелиг оюнга база киржип, кожууннуң адын камгалаан.

Улаштыр номчуур...
19.03.2014
Малчыннар-биле ужуражылга

Эрзин кожуунда

Тываның Баштыңы Эрзин кожууннуң аныяк малчыннарынга күрүне деткимчезин чүге көргүспейн турар дугайында айтырыгны сайгарып көөр болган.

«Эрзинниң хойжу малчыннарының аалдарынга барып, «Кыштаг» деп төлевилелдиң боттандырылгазын хынап көрдүм. Бо программа езугаар Эрзин кожуунда чаңгыс-даа рубль ажыглаттынмааны чаржынчыг-дыр. Программаның боттандырылгазының аргаларының болгаш дүрүмнериниң талазы-биле ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызының ажыл-ижин тодарадыр бис» — деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Эрзин кожуундан үнүүшкүнүнден келгеш, «ВКонтакте» социал четкиде хууда арынынга бижээн. Ш.Кара-оол чаңчыл езугаар республиканың малчыннарының аал-коданынга барып, оларның ээлери-биле доктаамал ужуражылгаларны эрттирип турар.

Улаштыр номчуур...
19.03.2014
Хереглекчиниң эрге-ажыктары

«Дорт харылзаа»

Делегейде эр, херээжен, кырган, чалыы дээш, шупту кижилер хереглекчилер кылдыр санаттынар. Кижи ниитилелге кара чааскаан чурттап шыдавас. Ол өске албан черлеринден азы хууда кижилерден янзы-бүрү ачы-дузаларны, барааннарны садып ап турар. Ынчангаш бир-ле албан чериниң бүдүрген чүүлдерин ажыглап турар болганывыста долу эргелерлиг база хүлээлгелерлиг хереглекчилер болур бис. Хереглекчи бодунуң акша-хөреңгизи-биле бараанны азы ачы-дузаны садып ап турар болганда оларның шынарлыг болгаш херектиг болурунга бүзүрелдиг болур ужурлуг. Ынчалза-даа херек кырында байдал ындыг-ла эки эвес деп билир бис. Ол дугайында сайгарып чугаалажыры-биле март 15-тиң бүдүүзүнде «Шын» солуннуң редакциязынга «Хереглекчи эргелериң билир сен бе?» деп темага номчукчулар-биле «дорт харылзааны» эрттирген бис. Аңаа хереглекчилерниң эргелерин болгаш чаагай чоруун камгалаар адырга хайгаарал талазы-биле федералдыг албанның Тыва Республикада эргелелиниң хереглекчилер эргелерин камгалаар салбырының специалист-эксперти Юрий Чүвүрекович Ооржак биле санитарлыг хайгаарал салбырының улуг специализи Хамида Маадыр-ооловна Ооржак киржип номчукчуларның сонуургаан айтырыгларынга харыыларны берген.

Улаштыр номчуур...
19.03.2014
Чаа сценада байырлал

2014 — Культура чылы

Март 15. Тыва Республиканың В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театры. Фойеде чыылган хөй чонну көөрге, кымыскаяк өө сагындырар. Республиканың бүгү кожууннарының төлээлери ус-шеверлериниң хол-биле кылган, даараан, чазаан уран кылыгларын делгээш, садып-сайгарып турлар. Ында чүнү чок дээр. Мөңгүнден каасталгалар, тыва национал идик-хеп аймаа, чонар-даштан чазаан янзы-бүрү чараш аң-мең, каасталгалар, ыяштан чазаан эдилелдер дизе-ле, чүү-даа бар. Ийиги каътче үнүп келгеш, фойениң каас-чараш, чырык апарганын дораан эскерип кагдым. Капитал септелгениң изин канчап эскербес боор. Дээвиирде чараш люстраларны аскан. Ханаларның өңнери улам чырык апарган. Артистерниң хөрек чуруктарын өңгүр, чараш кылдыр чаартып аскан. Бо-ла бүгү чаартылгаларны сонуургап көрүп чоруп тура, шак эрткенин эскербейн барып-тыр мен. Залче кирип, олуттарын ээлээринче  коңга кыйгыра берди.

Улаштыр номчуур...
18.03.2014
Тыва  Республиканың  Баштыңы Шолбан Кара - оол Россияның Президентизи Владимир Путинниң Крымга болган референдумга хамаарыштыр ээлчег чок Айыткалынга киржир

Бо хүн, март 18 - те, Тываның Баштыңы Шолбан Кара - оол Москвага болуп эртер Россияның Президентизи Владимир Путинниң Крымның болгаш Севастополь  хоорайның Россия Федерациязының хүрээлеңинче катчып киреринге хамаарыштыр Федералдыг Чыышка ээлчег чок Айыткалынга киржир. Ук хемчег Кремльдиң Георгиев залынга москваның шагы - биле 15.00 шакта эгелээр. Эрткен улуг - хүнде Крымга болуп эрткен референдумнуң түңнелдери - биле, бадылаашкын болган соңгулда участоктарының бюллетеньнерин 100%  хуузун ажылдап кылган соонда түңнелдери - биле, референдумга киришкен соңгукчуларның  96,77% хуузу Россияның хүрээлеңинче кирер үзел - бодалды илереткен дээрзин сагындырып каалы. Бир дугаар хүнде, март 17 - де, Тываның Баштыңы Шолбан Кара - оол чазактың аппарат хуралынга Крымга болуп эрткен референдумнуң баштайгы түңнелдеринге хамаарыштыр: “Бо референдум Россия Федерациязының амыдырал - чуртталгазында онза төөгүлүг болуушкун - дур. Ооң ужур - утказы канчаар - даа аажок улуг болгаш бистиң күрүневистиң күчү - күжү улгадырынга дорт  салдарлыг”- деп, бедик үнелелди берген.  

Улаштыр номчуур...
17.03.2014
"Спортчу элитага"тергииннерниң тергииннерин илереткен

“Спортчу элита — 2014”

Тываның күрүне филармониязынга март 13-те «Спортчу элита» деп байырлал эрткен. Аңаа спорттуң янзы-бүрү хевирлеринге алдаржаан олимпий, сурдолимпий, паралимпий оюннарның тергииннерге, тренерлерге, хоочуннарга болгаш спорттуң хөгжүлдезинге үлүг-хуузун кииргеннерге күрүне шаңналдарын тывыскан. ТР-ниң Баштыңы – Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолду сценаже башкарыкчылар чалапты.

— Сөөлгү чылдарда спорттуң чедиишкиннери көскү болганда, «Спортчу элита» байырлалын катап эгидип эрттирериниң дугайында ТР-ниң Аныяктар херектериниң талазы-биле болгаш спорт яамызы саналдаан.  Спортчулар бодунуң  чүткүлдүү-биле, бедик тура-соруу-биле бедик чедиишкиннерни чедип ап турар.  Оларны  чон мурнунга үлегер-чижек кылдыр көргүзери, бичии чаштарга, аныяк-өскенге чемпионнар-биле ужуражылгаларны  доктаамал организастаары чугула. Сочи хоорайда паралимпий оюннарында Россия медальдар талазы-биле 1-ги черни ээлеп турары дээрге маадырлыг чорук-тур. Кадык кижилер олардан өөренип, тиилелгеже чүткүлүн үлегерге алыр ужурлуг бис. Тывадан паралимпий оюннарның чемпиону Михаил Оюнга канчап чоргаарланмас бис. 

Улаштыр номчуур...
17.03.2014
Акы-дуңмалышкы деткимче

Март 14-те найысылал Кызылдың Арат шөлүнге Украинаның Крым Республиказының чоннарының үзел-бодалын деткээн митинг болуп эрткен. Аңаа республиканың бүгү яамылар, ведомстволарының, албан организация, өөредилге черлериниң ажылдакчылары, студентилер, хөй-ниити каттыжыышкыннарының кежигүннери, партия ажылдакчылары, хоочуннар дээш бүгү чон идепкейлиг киржип, кым-даа тоомча чок артпаан. Тыва Республиканың Чоннар ассамблеязының чөвүлелиниң даргазы Вера Лапшакова Тыва биле Украина шаандан тура акы-дуңмалышкы харылзаалыг кады ажылдап келген дээрзин онзагайлап демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
17.03.2014
«Беш харлыг» хоочуннар бис

Барыын-Хемчик кожуунда талантылыг хоочуннарның «Өреге» ансамбли тургустунгандан бээр 5 чыл оюн демдеглээн. Ансамбльде ко­жууннуң суурларындан уран чүүлге сонуургалдыг пенсионерлер чыылган. Удуртукчувус культураның хоочуну, баянист Валентина Баян-ооловна Монгуш бистерни чалгааратпайн, солун-хөглүг оюн-тоглаазын организастап, удуртуп турарынга дыка-ла өөрүп, сеткиливистен четтиргенивисти илередир-дир бис.Бистиң ансамбльде кымнарны чок дээр, чечен-мерген башкарыкчывыс, Эрги-Барлык суурнуң чагырга даргазы чораан Алдын-кыс Сааяевна Даваалаң, уруглар садының башкызы Лина Хемчик-ооловна Хомушку, бухгалтер Чечекмаа Дамбиевна Иргит, Бижиктиг-Хая суурда башкы Мария Мөнделеевна Күжүгет, Барлык суурга ажылдап чораан Дарый-оол Биче-оолович Саая, улус судунуң хоочуну Клара Манзыр-ооловна Ооржак, мал эмчилериниң хоочуннары Александра Лопсановна Салчак, Эрес-оол Көк-оолович Хомушку, кожууннуң Төлээлекчилер хуралының даргазы Михаил Матвеевич Кызыл-оол, партияның хоочуннары Мария Чымбаевна Намнаң, Александра Баян-ооловна Сарыглар, эмчи Зоя Өртең-Саловна Саая, хлеб заводунуң хоочуну Тамара Күжүгетовна Күжүгет, одакчы Владимир Сарыглар, эът комбинадының технологу Алексей Күжүгетович Мондуп, кезер эмчи Маадыр Сүрүңович Хомушку, уруглар садының ажылдакчылары Чакыя Кертиковна Дамдын, Светлана Чамышовна Ооржак дээш, өскелер-даа.

Улаштыр номчуур...
13.03.2014
Тюльпаннарны белекке сөңнээн

Тываның күрүне филармониязынга март 7-де Бүгү-делегейниң херээженнер хүнүнге тураскааткан байырлыг кежээ эрткен. В.Көк-оол аттыг  хөгжүм-шии театрының артистериниң частың чылыг херелдерин, черниң өңгүр чечектерин болгаш херээжен чонну алгап-мактаан байыр чедириишкини ыры-шоорунуң соонда, сценаже ТР-ниң Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолду башкарыкчылар чалапты.

— Бөгүн бистер Кызыл хоорайның баштыңы Дина Оюн-биле кады республиканың алдарлыг херээженнери-биле «төгерик стол» хевирлиг ажык, чылыг чугааны кылдывыс. Шынап-ла, эргим авалар, угбалар, дуңмалар болгаш уругларывыс, силер бистиң хей-аът киирикчи күжүвүс болуп чоруур силер. Март 8-тиң изиг байырын чедирерин чөпшээреп көрүңер. Арын-шырайларын хүлүмзүрүг долган силерлерни көөрге, чараш, чоргааранчыг-дыр.

Улаштыр номчуур...
13.03.2014
Yрер хөгжүмге өпейледип…

Тываның күрүне филармониязының концерт залынга  ТР-ниң Чазааның үрер хөгжүм оркестри март 6-да чаа программазының баштайгы көргүзүүн чонга бараалгаткан.

Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга, Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылынга тураскааткан «Россия-биле кады» деп концерт-төлевилел көрүкчүлерниң улуг сонуургалын болдурган. Чаа программаны ажылдап кылырынга үрер хөгжүм уран чүүлүнүң тергииннери: Россияның уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы,  РФ-тиң Камгалал яамызының үрер хөгжүмүнүң кол шериг дирижеру, генерал-лейтенант Валерий Михайлович Халилов болгаш Красноярскиниң театр болгаш хөгжүм академиязының доцентизи, ТР-ниң уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы Петр Казимир база оркестрниң удуртукчузу, ТР-ниң алдарлыг артизи Тимур Дулуш олар улуг үлүг-хуузун киирген. Yрер хөгжүмчүлерниң ажыл-ижин ТР-ниң Баштыңы - Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол, ооң оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак олар чыылганнар-биле кады сонуургап көргеш, бедик үнелелди берген.

Улаштыр номчуур...
13.03.2014
Юбилейниң бүдүүзүнде

Чүгле Тывада болгаш Россияда эвес, а делегейде ат-сураа алгаан «Тыва» ансамбли бо хүннерде тургустунганындан бээр 25 чыл оюн демдеглеп, чонунга отчеттуг концертин бараалгадыры-биле белеткенип турар. Тываның ховар оолдары – алдарлыг хөөмейжилерге юбилейин таварыштыр изиг байыр чедирбишаан, моон соңгаар-даа чогаадыкчы бедик чедиишкиннерни «Шын» солуннуң коллективиниң, ооң хөй номчукчу, бижикчилериниң өмүнээзинден күзедивис. Солунувустуң бо үндүрүлгезинде «Тыва» ансамблиниң үндезилекчилери – хоочун хөөмейжилер Борис Иргитович Херлии базаНиколай Мунзукович Ооржак, ТР-ниң алдарлыг артизи Аяс Куулар оларга   юбилей  бүдүүзүнде хүндүткел-биле  сөстү  берип  тур  бис.

Улаштыр номчуур...
11.03.2014
Өскүс уругга белекти тывыскан

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Март 8 бүдүүзүнде хууда айтырыглар талазы-биле хамаатыларны хүлээп алган

Хүлээп алыышкынга келгеннерниң бирээзи С. Чамыяң деп аныяк кижи. Эрткен чылдың декабрьда назы четпээн уруу-биле кады чурттап органы бажыңы өрттенип калган. Өөнүң ээзи — такси чолаачызы, а боду — почтачы. Оларны түр чурттаары-биле төрелдери бажыңынче киирип алганнар, ооң соонда школа чоогунда бажыңны хөлезилеп алганнар. С.Чамыяң уругларынга материалдыг дуза чедирерин болгаш хөй уруглуун барымдаалааш, өг-бүлезинге чер участогун  тускайлаарын дилээн, ол өг-бүле 331 дугаар оочурда турар. Дузаны албан чедирерин Тываның Баштыңы аазаан. Чер участогун тускайлаары-биле холбашкан айтырыгны шиитпирлээрин Кызылдың мэринге даандырган, ол оочурда хөй уругларлыг улустуң эвээш эвезин барымдаалааш, чөптүг чоруктуң чурумун хажытпазын дилээн.

Улаштыр номчуур...