Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


Глава Тувы обсудил с чемпионами Наадыма меры повышения рентабельности животноводства

Основные мероприятия национального праздника Наадым проходят в юрточном городке, где свои юрты устанавливают все муниципальные образования Тувы. Там же проходит церемония награждения чемпионов Наадыма. По традиции, основное место праздничных локаций посещает Глава Тувы Владислав Ховалыг. Руководитель республики посетил юрты, пообщался с представителями районов, провел отдельную встречу с передовиками животноводства. Темой нынешнего разговора с чабанами стали меры по повышению рентабельности их нелегкого труда.

Подробнее...

Новости

RSS
12.02.2013 18:11 / Энергетика
Решение вопросов энергосбережения и энергоэффективности остается приоритетом в деятельности Минпромэнерго Тувы
Как доложил на заседании Правительства республики руководитель Минпрома Роман Кажин-оол, основное внимание министерства в этом году будет уделено строительству модульной котельной в поселке Хову-Аксы Чеди-Хольского района. Котельная с тепловыми сетями должна заменить собой ныне действующую ТЭЦ, имеющую очень высокую степень износа оборудования, работающую из года в год с большими убытками, погашаемыми из средств республиканского бюджета, и, тем не менее, как показала текущая зима, не справляющуюся с задачами бесперебойного обеспечения теплом жилых и социальных объектов поселка.
Подробнее...
12.02.2013 18:08 / Транспорт
Глава Тувы потребовал обратить особое внимание на состояние сельских дорог и доступность чабанских стоянок
Сегодня утром на аппаратном совещании Глава Тувы Шолбан Кара-оол поставил задачу перед Министерствами дорожно-транспортного комплекса и сельского хозяйства обратить особое внимание на состояние сельских дорог и доступность чабанских стоянок. Это связано с большим количеством снега, который выпал за последние полторы недели. Накануне в честь национального праздника Шагаа глава региона встречался с известными чабанами республики, которые проинформировали его о сложившейся ситуации. Некоторые чабанские стоянки оказались в плену снега. Выбраться оттуда можно только на лошадях, никакая автомашина не проедет, рассказали они премьеру.
Подробнее...
12.02.2013 18:05 / Прочее
Минприроды Тувы в 2013 году сосредоточится на борьбе с отходами и мусором
Правительство Тувы приоритетным направлением деятельности Министерства природных ресурсов и экологии на 2013 год определило организацию работы по схеме обращения с отходами на территории республики. Разработка и реализация Схемы, утверждает министр природных ресурсов и экологии Виктор Кара-Сал, позволит обеспечить экологическую безопасность республики путем внедрения единой системы управления в сфере обращения с отходами, направленной на создание базы их индустриальной переработки. Схема будет включать в себя исчерпывающие данные по состоянию ситуации с отходами по каждому населенному пункту и перечень мероприятий, необходимых для ее нормализации.
Подробнее...
12.02.2013 18:03 / Здравоохранение
В столице Тувы открылся роддом № 1 после капитального ремонта
В столице республики после капитального ремонта, проведенного в рамках программы модернизации здравоохранения, возобновил работу Кызылский родильный дом. Здесь же 11 февраля состоялось открытие мемориальной доски в память о первой дипломированной тувинской акушерке Анны Торжу в присутствии ее родных, коллектива учреждения, ветеранов службы родовспоможения республики, коллег из республиканских учреждений здравоохранения.
Подробнее...
11.02.2013 18:00 / Прочее
Шолбан Кара-оол выразил соболезнования Главе Республики Коми в связи с гибелью горняков при взрыве на шахте "Воркутинская"
Сегодня премьер Шолбан Кара-оол направил телеграмму на имя Главы Республики Коми Вячеслава Гайзера, в которой выразил глубокие соболезнования в связи с гибелью людей в результате аварии на шахте «Воркутинская». -Уважаемый Вячеслав Михайлович, примите от меня лично, членов Правительства республики и жителей Тувы слова поддержки в этот трудный час. Всегда больно, когда мы теряем людей, умеющих работать в поте лица. Уверен, погибшие ребята были особыми людьми, потому что шахтер – это мужественная профессия.
Подробнее...
11.02.2013 17:57 / Транспорт
Дмитрий Медведев утвердил 10 новых льготных авиамаршрутов, включая столицу Тувы
Горки. 11 февраля. ИНТЕРФАКС - Премьер-министр РФ Дмитрий Медведев подписал постановление о введении десяти новых льготных авиамаршрутов, в том числе в Горно-Алтайск и Кызыл. "Я подписал соответствующее решение о десяти новых маршрутах", - сообщил Д.Медведев на совещании с вице-премьерами в понедельник в Горках. Вице-премьер РФ Аркадий Дворкович пояснил, что, как и прежде, льготами смогут воспользоваться молодые люди и пенсионеры (то есть мужчины старше 60 лет, женщины - старше 55 лет), инвалиды первой группы всех возрастов и сопровождающие их лица, а также лица, сопровождающие детей-инвалидов. В этом году в схему льготных авиаперевозок было введено два новых принципа.
Подробнее...
11.02.2013 17:54 / Праздники
 В столице Тувы первый день Нового года по лунному календарю отметили красочным праздником
Сотни кызылчан и гостей столицы Тувы, несмотря на крепкий мороз и снегопад, собрались сегодня в полдень на центральной площади Кызыла, чтобы вместе отпраздновать наступление Шагаа – Нового года по лунному календарю. Многие из них провели ночь без сна, побывав на молебнах в буддийских храмах, но решили не нарушать многолетнюю традицию и пришли на праздник, чтобы посмотреть красочное представление, поздравить с Шагаа земляков, покатать малышей на лошадках, оленях, верблюде, принять участие в многочисленных конкурсах.
Подробнее...
11.02.2013 17:52 / Праздники
Национальный праздник Шагаа уверенно возвращается в Туву из далекого прошлого
С каждым годом количество людей, строго соблюдающих правила и обряды национального праздника Шагаа, становится больше. Все буддийские храмы республики в новогоднюю ночь были заполнены до отказа, на гору Догээ к пяти часам утра встречать первые лучи солнца поднялось гораздо больше людей, чем в прошлом году. Глава Тувы Шолбан Кара-оол распорядился срочно направить автомашины для подвоза людей к вершине, чтобы мальчишки и старики не замерзли. По традиции на гору поднимаются только мужчины и участвуют в обряде «Сан салыр» - возжигании священного огня с подношением белой пищи духам природы.
Подробнее...
10.02.2013 17:49 / Спорт
В Туве республиканский этап «Лыжни России – 2013» стал массовым праздником зимнего спорта
Более 600 спортсменов – профессионалов и любителей – вышли в Туве на старт XXXI Всероссийской массовой лыжной гонки «Лыжня России – 2013». На станции «Тайга», неподалеку от села Сесерлиг Пий-Хемского района собрались не только жители Кызыла и многих районов республики, включая как близлежащие – Пий-Хемский, Кызылский, Тандинский, так и самые отдаленные и труднодоступные – Тоджинский и Тере-Хольский, а также гости из соседней Хакасии. Гонщиков поддерживали более тысячи болельщиков всех рангов и возрастов. Некоторые из них, не решившись зарегистрироваться в качестве участников состязаний, тем не менее, успешно одолели дистанции параллельно со спортсменами, за которых болели.
Подробнее...
10.02.2013 17:47 / Праздники
В буддийских храмах Тувы в ночь с 10 на 11 февраля пройдут молебны в честь праздника Шагаа, а на горе Догээ главный обряд - Сан Салыр
Ночью перед наступлением Нового года по лунному календарю, в честь Шагаа во всех буддийских храмах республики пройдут праздничные молебны при большом скоплении верующих. В Кызыле молебны пройдут в зале Доме народного творчества, спорткомплексе Ивана Ярыгина, храмах «Цеченлинг», «Даши Панделинг» (Эрзинское хурээ), «Брайболинг» (новый храм), в спорткомплексе «Субедей». Встреча первых лучей солнца состоится на горе Догээ в 5 часов утра. Традиционно в молебнах и обряде «Сан-Салыр» - разжигании костра с подношением белой пищи на горе Догээ - примет участие глава региона Шолбан Кара-оол, члены Правительства, депутаты Верховного Хурала. Обряд «Сан-салыр» состоится также в Национальном парке культуры и отдыха.
Подробнее...

Фоторепортажи

На Наадыме  в Чеди-Хольском районе  Глава Тувы   поддержал  инициативных животноводов.   Фото Виктории Лачугиной.

28.07.2014

Глава Тувы: Город Ак-Довурак имеет уникальные черты

27.07.2014

Глава Тувы совместно с художниками определил городские площадки под новые скульптуры

25.07.2014

 В Туве  чествовали  лучших журналистов Сибири и  героев  книги «Люди центра Азии».   19 июля 2014 года.  Этнокультурный комплекс «Алдын-Булак». Фото Виктории Лачугиной и Чингиса Саая.

22.07.2014

Барун-Хемчикский район заручился серьезной поддержкой Главы Тувы

22.07.2014

Участники молодежного форума «Дурген-2014» представили Главе Тувы бизнес-проекты

20.07.2014

4 июля с кратким визитом в Туве побывал Сергей Шойгу

04.07.2014

Дети-сироты поселка Каа-Хем стали счастливыми новоселами! 2 июля, 2014 г.

02.07.2014

Главным событием  в Кызыле остаются гастроли театра  имени Владимира Маяковского

30.06.2014

День молодежи-2014. 29 июня, Кызыл

29.06.2014

В Туве открылся первый ретритный центр для проведения буддийских практик

29.06.2014

Глава Тувы провел тренировку с мальчишками из школы-интерната

26.06.2014

Трудовая страда. Строительство юбилейных объектов. Фото В. Лачугиной

25.06.2014

Акция "Свеча памяти" в День памяти и скорби. 22 июня, Кызыл

23.06.2014

Имя Героя Тулуша Кечил-оола навсегда вписано в историю освобождения городов и сел Украины

22.06.2014

День памяти и скорби. Кызыл, 22 июня 2014 г.

22.06.2014

Бал выпускников школ города Кызыла, 20 июня 2014 г.

21.06.2014

В Туве празднично отметили День России

12.06.2014

Николай Федоров и Шолбан Кара-оол договорились развивать мелиорацию в Туве  и продолжать работу по устойчивому развитию сельских территорий

08.06.2014

В Туве открылся IV сезон археолого-географической экспедиции «Кызыл –Курагино» - один из крупных проектов РГО

06.06.2014


 
Скульптурный комплекс "Центр Азии"
Медээлер
RSS
21.08.2014
Күрүне тугунуң хүнү-биле!

Россияның Күрүне тугунуң хүнү — август 22

Тыва Республиканың хүндүлүг чурттакчылары!

Бистиң чуртувуста эң чугула байырлал — Россия Федерациязының Күрүне тугунуң хүнү-биле силерге байыр чедирип тур бис!

Россияның тугу — ол дээрге бистиң күрүневистиң аңгы-аңгы сөөк-язылыг, шажын-чүдүлгелиг, политиктиг туруштуг болгаш культура чаңчылдарлыг кижилерниң чаңгыс демниг чоруун көргүзүп турар эң кол демдектериниң бирээзи болур. Ол Россияның кайгамчык төөгүзүн, ооң шериг күчүзүн болгаш угаан-бодалының эң байлак салгалын, чаңгыс чер-чурттугларывыстың өндүр, улуг чедиишкиннерин болгаш эрес-маадырлыг чоруктарын илередип турар. Ол дээрге  катап тургустунуп турар Россияның социал болгаш политиктиг турум чоруунуң демдээ-дир. Бөгүн Күрүне тугунуң ак, көк, кызыл өңнери чаа, хостуг Россияны болгаш ооң чечектелиишкининге бүзүреливисти илередип, бистиң кижи бүрүзүнге патриотчу эң эки хөөннү киирип, улуг Төрээн чуртка ынакшылга бисти каттыштырып турар. Россияның тугу улуг чурттуң аажок делгем девискээрин көргүзүп турар. Бо чылын бүгү российжилер-биле кады бистиң чаа чаңгыс чер-чурттугларывыс — Крымның болгаш маадыр хоорай Севастопольдуң чурттакчылары, Күрүне тугунуң хүнүн бир дугаар демдеглээрлер.

Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Хүндүткели онзагай

Россияның ак, көк, кызыл өңнерлиг күрүне тугу көзүлбес чер бөмбүрзекте бөгүн чок деп чугаалап болур. Бистиң чуртувустуң күрүне тугу Соңгу-Доштуг океанның дүвүнде безин чалгып чыдар. Делегейниң кайы-даа девискээринге Россияның үш өңнүг тугунуң киискип чорууру— бистиң күрүневистиң күчү-күжүнүң херечизи.

Ак, көк, кызыл өңнерлиг тукту эң-не баштай 1667 чылда Орел аттыг орус шериг кораблинге көдүрген. Чүгле харын ол тукту бо корабль үр эвес эдилээн, үш чыл болганда ону Степан Разинге баштаткаш, тура халыышкын кылган орус тараачыннар өрттедипкен деп төөгү дыңнадыгларында демдеглээн. Орус күрүнениң сүлде демдектериниң бирээзи кылдыр бо тукту доктааткан кижи—Петр I хаан. Садыгжы корабльдарга ак, көк, кызыл өңнүг туктарны азып алгаш чорууру албан дээрзиниң дугайында чарлыкты 1705 чылдың январь 20-де бо хаан үндүрүп, ол кандыг хевирлиг болурунуң чуруун боду чурааш, каяа кандыг өңнүг боорундан безин айтып каан. Эң адаанда кызыл туктуг дилиндек — эрес-маадырлыг, төлептиг мөзү-шынарның, ортузунда көк өңнүг дилиндек — чаагай, чөптүг сагыш-сеткилдиң, эң кырында ак өңнүг дилиндек сагыш-сеткилдиң арыг-чаагайының илергейи деп санап турар. Россияның тугунуң өңнериниң утказынга хамаарыштыр албан-езузунуң-даа болгаш өске-даа чаңгыс аай тайылбыр чок, ынчалза-даа билдингир тайылбырлар эрес-маадырлыг чорук, эки сеткил, чуртунга ынакшыл-биле холбаалыг.

Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Найысылалдың чугула объектилеринде

Тываның Баштыңының ажыл-албаны

Тываның Баштыңы ажыл хүнүнүң ийиги чартыында Кызыл хоорайның тудуг шөлдеринге болгаш найысылалдың чугула объектилеринге чораан.

Ол тудугжулар-биле, бодунуң оралакчылары-биле болгаш мэрияның удуртулгазы-биле кудумчуларны чадаг эргип кезээн. Ол хыналда Улусчу чогаадылга бажыңындан эгелээн. Тудугжуларның ажылын кичээнгейлиг көргеш, ону кылып турар кижилер шалыпкын апарган дээрзин демдеглээн. Бажыңның даштыкы хевирин каастаары, кудумчуга электри чырыын тургузары дээн ышкаш ажылдар чоруп турган. Доозар мурнунуң ажылын боттандырып тургаш, чамдык чугула чүүлдерни эрттириптер чадавас дээн сезиг-биле, ону онза контрольга алырын тудуг сайыды Александр Свинцовка дааскан. Кызыл партизаннар кудумчузу-биле чорааш, Тываның Баштыңы «Восток» КХН-ниң орукчулары-биле ужурашкан. Кол кичээнгейин Енисейниң эриинче угландырган, уран чүүл мастерскаяларының болгаш тыва аъш-чем белеткээр ресторанның тудуунуң чоруп турар байдалы-биле танышкан. «Азияның төвү» комплекстиң девискээринде ажылдар доостур чоокшулаан. Мрамор даштарны черде салган, 20 шивини олурткан. Даши Намдаковтуң төлевилелин езугаар «Хаанның аңнаашкыны» скульптураны тургускан. Чоокку үеде «Азия төвү» чаа обелиск Кызылга чедип кээр. Шолбан Кара-оол комплекстиң девискээриниң архитектурлуг овур-хевириниң дугайында айтырыгны тудугжулар-биле сайгарган.

Улаштыр номчуур...
21.08.2014
«Өг-бүле бүрүзүнге — дээди эртемниг уруг»

Губернатор төлевилели

Бо чылын дээди өөредилге черлеринче Тывадан чеже доозукчу кирип алганын база ооң түңнелдерин билип алыр сорулгалыг ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем яамызының кадрлар белеткелиниң болгаш профессионал өөредилге салбырының консультантызы Ольга Дуюнгаровна Очур-биле баш бурунгаар дугурушкаш, ужуражып чугаалаштым.

 «Өг-бүле бүрүзүнге — дээди эртемниг уруг» деп губернатор төлевилели ажылдап эгелээн болгай, профессионал өөредилге черлеринче доозукчуларның киирилдези бо чылын өске чылдарга бодаарга, онзагай болган боор аа?

— Республиканың киирилде комиссиязы дээди өөредилге черлеринче тускай көрдүнген олуттарны  «Өг-бүле бүрүзүнге — дээди эртемниг уруг» деп губернатор төлевилелге дүүштүр чоруткан. Төлевилелди боттандырары-биле база Тываның доозукчуларынга кадрлар белеткели дээш тускайлаан чагыг езугаар Россия Федерациязының  64 дээди өөредилге черлеринче 871 бюджеттиг олутту, ооң иштинде ТКУ-га 95 олутту база Тыва Республикадан дашкаар 63 дээди өөредилге черлеринче 776 олутту аңгылаан. Абитуриентилер аразында эң-не улуг конкурс медицина, педагогика, юридиктиг, экономиктиг өөредилге черлеринге болган.

Улаштыр номчуур...
21.08.2014
Кымнар кандидаттар болганыл?

Соңгулдаларга уткуштур

Тус черниң парламентизинче чүткүп турар чеди партияның бежи херекке онаажып чораан кандидаттарын эрттирерин оралдашканнар.

Мурнуку чыыштың Дээди Хуралының соңгулдаларынга деңнээрге, бо чылын хоойлужудулга хуралынче чеди партия кордап турар. Оларның аразында — «Чаңгыс демниг Россия», «Чөптүг Россия», РФКП, «Россияның патриоттары», «Россияның коммунистери», РЛДП болгаш «РПР-Парнас» кирип турар. Киржикчилерниң санының өзүп турары политиктиг чижилгеге болгаш демократияны сайзырадырынга эки болуп турары билдингир. Бүрүн эргелери дооступ турар Хуралда чүгле ийи политиктиг күштер — «Чаңгыс демниг Россия» биле 2010 чылда парламентиге чүгле ийи депутат киирип алган «Чөптүг Россия» бар турган болгай. Бо чылдың сентябрь 14-те соңгуурувус парламентиниң кандидаттары шынар талазы-биле кандыг составтыг болуп турарыл? Ол дугайын «ФедералПресс. Сибирь» агентилелдиң материалдарында бижээн.

Улаштыр номчуур...
19.08.2014
Эрзин кожуун Наадымын байырлаан

КИРЕРИНИҢ ЧАЛАЛГАЗЫ

Кызыгаар чоогунда Эрзин кожуунче кирер оруктуң аксында «Кудай эжиин» тургускан. Ооң ажыдыышкыны август 16-да болган. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Эрзин кожууннуң наадымынга киржип чорааш, ооң ажыдыышкынын база сонуургап көрген. Ол хаалганы чөөн чүктүң будда архитектуразының негелдезин езугаар туткан болгаш улуг ужур-уткалыг болуп турар.  Буддизмде, өске-даа шажын-чүдүлгеде, «кудай эжии» дээрге чүдүлгелиг кижиниң бурган-биле харылзаазын, көзүлбес ыдыктарга дегенин көргүзер.

«Кудай эжиин» Эрзин суурдан 25 километр черде тургускан. Ол чаа тудугну кылыры-биле федералдыг оруктуң эң нарын участогунуң бирээзин шилип алган. Аңаа орук чиңгелеп кээр, даштар орукту ийи таладан хөме ап келген, чамдыкта ол черлеп чорууру берге апаар. Эрзин кожууннуң чагыргазының баштыңы Роман Шинин чолаачы кижиниң мурнунга көстүп келген «Кудай эжии» кижи амыдыралы эң үнелиг деп чүүлдү база катап сагындырар деп чугаалап турар.

Улаштыр номчуур...
19.08.2014
Моолда тыва ивижилер

Август 15-те Алдан-Маадыр аттыг Национал музейге Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институду биле Моолдуң эртем академиязының төөгү институдунуң эртемденнериниң кады ажылдаан эртем экспедициязының отчеттуг таныштырылгазы болган.

ТГШИ-ниң директорунуң хүлээлгезин күүседип турар М.М-Б.Харунова Моолда Хубсугул аймактың Цагаан-Нуур сумузунуң цаатан-ивижилеринге (цаатаннар – моолдап ивижилер дээн) чедип чораан эртемденнериниң ажылының дугайында илеткээн. Ужуражылгага ТР-ниң Өөредилге болгаш эртем сайыды К.А.Бичелдей, ТГШИ-ниң эртемденнери, Моолдуң эртем академиязының төөгү институдунуң директору С.Чулуун база ол институттуң аныяк эртемденнери,  массалыг информация чепсектериниң журналистери болгаш эртемге сонуургалдыг аалчылар кээп киришкен. С.Чулуун «Моолдуң цаатан-тывалары: төөгүзү болгаш амгы үези» деп илеткелин арыг тыва дылга чугаалааны сонуурганчыг болган.

Улаштыр номчуур...
18.08.2014
«Кидисте амыдыралдың хээлери»

Тывада байырлал

Республиканың бир онзагай байырлалы «Кидисте амыдыралдың хээлерин» чылдың-на августуң ортан үезинде эрттирери чаңчылчаан. Тывада болуп турар кидис байырлалы Азияның көшкүн чоннарының сонуургалын оттуруп турар дээрзи мында чедип келген аалчылардан көскү. Аңаа Кыргыстандан, Бурятиядан, Красноярск крайдан, Алтайдан, Башкортостандан, Кемероводан, Хакасиядан болгаш Моолдан 54 аалчылар болгаш республиканың чону киржип чедип келген.

ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызы Сергей Огнев, культура сайыды Вячеслав Донгак болгаш көдээ ажыл-агый сайыды Самойлов Монгуш байырлалдың ажыдыышкынынга чылыг сөстерни чугаалап, байырны чедирген. Дүк салыр  мөөрейлерниң эге көргүзүүнде Сергей Огнев, Вячеслав Донгак болгаш Самойлов Монгуш олар дүктү савааштаарын тыва езу-биле кылганы солун. Улуг-бичии көрүкчүлер диңмиттии-биле адыш часкап турду. Байырлалдың оюн-көргүзүүнге Национал театрның артистери болгаш республиканың кожууннарындан салым-чаяанныглар танцы-самчылары киришкен. Ырак-чооктан келген аалчылар боттарын таныштырып, кидистен кылган национал хептери-биле байыр чедириишкинниг үнүп турду. Эрте-бурунгу езу-чаңчылдарын камгалап арттырган Тыва чурту хамык чоннуң сонуургалын сорунзалаан.

Улаштыр номчуур...
18.08.2014
Дмитрий Медведев ат салган

Россияның Чазаа Тывага кадет училищезин ажыдарының дугайында албан-езузунуң шиитпирин хүлээп алган.

РФ-тиң Чазааның Даргазы Дмитрий Медведев төлевилелин РФ-тиң Камгалал яамызының тургускан айтыышкынга атты август 9-та салган. Ооң дугайында РФ-тиң Чазааның парлалга албаны дыңнаткан.

Тюменьде ындыг училищени эде организастаарының — ону «Президентиниң Кызылда кадет училищези» кылдыр тускайлаарының хевири-биле тургустунар деп дыңнадыгда айтып турар, ол федералдыг казна албан чери эрге-байдалдыг болур. Чаа училищениң күрүне бүрүт келин 2 айның дургузунда боттандырарын Камгалал яамызынга дааскан. Өөредилге чериниң штат саны 108 хамааты кижилер, 150 сургуул болур. Айтыышкын үнген хүнден алды айның дургузунда училище ажылдап эгелээр ужурлуг.


Улаштыр номчуур...
18.08.2014
Аныяк кызыгааржылар

ТР-ниң Дээди Хуралында

Август 14-те ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) даргазы Каң-оол Даваа кызыгаар-шериг өөредилгезиниң доозукчулары-биле байырлыг байдалга ужурашкан. Удавас российжи-моол кызыгаарже шериг-албанын эрттирип чоруур аныяк офицерлерни Россияның федералдыг айыыл чок чорук албанының кызыгаар удуртулгазының даргазы Евгений Труханов таныштырган. Тыва чылдың-на кызыгаар институттарының доозукчулары-биле немежип турарын ол демдеглээн.

Бо чылын доозуп келген оолдар Хабаровскиниң, Курганның болгаш Москваның институттарын өөредилге талазы-биле бедик көргүзүглерлиг, спортка – чиик атлетикага, бокска, аар атлетикага чедиишкиннерлиг доосканнар. Аныяк кызыгааржыларның аразында Николай Лобарев — үшкү салгалдың кызыгааржызы. Удавас 100 чылдаар Тываның төөгүзүн, езу-чаңчылдарын база республиканың амгы үеде байдалын оолдарга К.Даваа таныштырган.

Улаштыр номчуур...
18.08.2014
Өрттер эвээжевээн

2014 чылдың август 15-те республиканың девискээринде өрт байдалы)

2014 чылдың эгезинден август 15-ке чедир Тываның девискээринге ниитизи-биле 12762 га черге 167 өрт хып үнген. Оларның 155-жин өжүрген.

Август айның ийиги чартыында Кызыл кожуунда Черби арга-ыяш участогунуң девискээринде өрттер удаа-дараа хып үнүп турар апарган. Ол өрттерниң ыжы найысылал Кызыл хоорайга безин билдингир апарган. Август 13-те Черби суурнуң соңгу талазында 15 километр хире черде, август 14-те ол-ла суурнуң мурнуу-чөөн талазында 10 километр хире черде, август 14-те Кызыл хоорайдан дыка ырак эвесте Бегреда деп черде өрттер хып үнгүлээн. Таңды биле Улуг-Хем кожууннарда суурлардан ырак эвесте өрттер база хып үнгүлээн. Ол дээрге Чал-Кежигниң мурнуу-барыын талазында 7 километр, Ийи-Тал суурнуң мурнуу-чөөн талазында 16 километр хире черде, Бии-Хем кожуунда Могай сууржугаштан 5 километр черде, Каа-Хем кожууннуң Көк-Хаак суур чанында өрттер-дир. Бо өрттерниң кат-чимистиг черлерде хып үнүп турары олар каттаан кижилерниң от-одаг-биле оваарымча чок болганының уржуунда болган деп түңнелди үндүрүп болур. Тус чер чагыргалары боттарының девискээрлеринде өрт байдалынче кошкак кичээнгей салып, арга-арыгже кижилерниң баарын кызыгаарлавайн турары — өрттер хып үнүп турарының база бир чылдагааны.

Улаштыр номчуур...
15.08.2014
Бай-Тайгажылар байырлаан

Бай-Тайга кожууннуң наадымы Ээр-Хавак сумузунуң көктүг-шыктыг  девискээринге болуп эрткен. 

Арыг агаарлыг, шыктыг девискээрде ак-ак өглер кайы ырактан-на онзагай кылдыр көзүлдү. Шупту сумуларның  малчыннары, күш-ажылдың хоочуннары улуг-бичии чон чыглып келген. Байырлыг хурал Тээлиниң Н.Өлзей-оол аттыг Культура бажыңынга болган, аңаа Кызылдан аалчылар: ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң)  даргазы Каң-оол Тимурович Даваа, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) бюджет, үндүрүг болгаш сайгарлыкчы чорук талазы-биле комитет даргазы Маргарита Михайловна Чүльдүм, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) социал-политика  комитединиң даргазы Ульяна Байыр-ооловна Монгуш, ТР-ниң чер болгаш өнчү-хөреңги сайыды Эрес Кыргысович Чүльдүм, Бай-Тайга кожууннуң көдээ ажыл-агый  эргелелиниң  удуртукчузу  Владимир Очурович Салчак, кожууннуң Төлээлекчилер Хуралының даргазы Каң-оол Иргитович Седип база  чагырга  даргазы  Чап  Шыырапович  Доңгак  чыылган чонга байыр чедирип, аныяк малчыннарга,  «Бай-Тал» КУБ-туң ажыл-ишчилеринге, кожууннуң хоочуннарынга, көдээ ажыл-агый кооперативтериниң ажылчыннарынга, агиткварталдар даргаларынга шаңнал-макталдарны байырлыг байдалга тывыскан. Байырлал клуб ажылдакчыларының солун концерти-биле доозулган. Улаштыр  «Бай-Тайганың даңгыназы – 2014»  мөөрей  болган.

Улаштыр номчуур...
15.08.2014
Чүс чылда чаңгыс төрүттүнер салым-чаяан

Дыңгылдайың  дыңналбаска...

Бо кайгамчык кижи чырык черден өске өртемчейже «аъттаныпканындан» бээр бир чыл эрте берген. Ынчалза-даа ооң чону, эш-өөрү, чоок кижилери ол чидириг-биле кажан-даа эптежип шыдавас, ол болдунмас-даа ынчаш. Эрткен чайын Бай-Тайганың Шивилиг аржаанынга кезек эжишкилер дыштанып чораан бис. Национал театрның артистери – Надежда Наксыл биле  хөй-хөй уран номчулга конкурстарының тиилекчизи Мерген Хомушку олар аржаанчыларга концерт көргүзер деп  белеткенип турда, Кызылдан «Конгар-оол Борисович Ондар чок апарган!» деп коргунчуг медээ ужугуп келирге, чырык хүндүс чаңнык дүшкен-биле дөмей болчук. Чон-биле ужуражырынга белеткенип турган артистеривис хып чыткан отче суг чажыпканы-биле дөмей «өжүп» калган. Аржааннап турган дыка хөй кижилер К.Б.Ондарны сөөлгү оруунче үдежири-биле майгыннарын дораан бускаш, машиналарынга олурупкаш чорупкан. Бистер чаа бир-ийи хонуп чоруур улус, ам канчаар, аржааннап артып кагдывыс. Улуг артизивисти орнукшудуп каанының соонда, даартазында театрның артистери чон-биле ужуражылгазынче үнгеш, «кажыыдалдың езулалын» чарлап, сактыышкынын үлешкен чүве.

Улаштыр номчуур...
15.08.2014
Уругларның кадыын быжыглаар сорулга-биле

Бо чылын уругларның чайгы дыштанылгазы ниитизи-биле эки эртип турар-даа болза, таарымча чок санитарлыг байдалының хараазындан хагдынып турар лагерьлер база бар. Ооң-биле чергелештир Тываның уруглары Кара далай эриинге дыштаныр арганы бо чылын алганы онзагай.

Дыштанылга сезонунуң ийи дугаар ээлчээ дооступ турар болганда, уругларның кадыын быжыглаар ажылдың баштайгы түңнелдериниң дугайында Тыва Республикада Хереглекчилерниң эргелерин камгалаар болгаш кижиниң чаагай чоруун хайгаараар федералдыг эргелелдиң удуртукчузу, республиканың улуг санитар эмчизи Людмила Кимовна Салчактан тайылбырны бээрин дилээн бис.

– Людмила Кимовна, уругларның чайгы дыштанылгазын  ниитизи-биле канчаар үнелеп болурул?

Улаштыр номчуур...
15.08.2014
Көдээ ишчилерге деткимче

Тываның Чазаа мал ажылының хөгжүлдезинче улуг кичээнгейни салып, деткимчени көргүзүп турар.  Август 11 — көдээ ишчилерге онзагай, уттундурбас хүн болган.  

Найысылалдың Арат шөлүн чаа «Камаз» машиналар, тракторлар каастапкан.  Ажыл-агыйын чаа эгелеп чоруур араттарга болгаш чуртталга-коммунал ажыл-агыйынга ол техникаларны дамчыдары-биле ТР-ниң Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оол байырны чедирген: «Республиканың көдээ ажыл-агыйы ам-даа бурунгаар сайзыразын дээш, көдээ ишчилерге деткимчени көргүзүп турар. Мал ажылынче чаа кирип турар аныяктарның бары өөрүнчүг. Машина, техниканы алгаш, мал-маганга сиген-ширбиилди белеткээринге чиигелделиг болур. Силер бо техниканы алгаш, ажыл-агыйыңарны ам-даа бурунгаар сайзырадыр, делгемчидер силер. Күрүне ол хире деткип турда, силерниң ажылыңарның түңнели эки боор дээрзинге бүзүрээр мен» — деп, ол демдеглээн.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png