Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Основные мероприятия национального праздника Наадым проходят в юрточном городке, где свои юрты устанавливают все муниципальные образования Тувы. Там же проходит церемония награждения чемпионов Наадыма. По традиции, основное место праздничных локаций посещает Глава Тувы Владислав Ховалыг. Руководитель республики посетил юрты, пообщался с представителями районов, провел отдельную встречу с передовиками животноводства. Темой нынешнего разговора с чабанами стали меры по повышению рентабельности их нелегкого труда.
Подробнее...
Новости
11.12.2017 09:10 / Мероприятия
О ГЛАВНОМ
Стране нужен Путин!
6 декабря Владимир Путин в Нижнем Новгороде, во время праздничных мероприятиях по случаю 85-летия завода ГАЗ, выступая перед сотрудниками и ветеранами предприятия, заявил, что принял решение о выдвижении своей кандидатуры на президентские выборы, которые пройдут в марте 2018 года. «Нет лучшего места и лучшего повода, чтобы объявить. Да, я буду выдвигать свою кандидатуру на пост президента Российской Федерации», - заявил глава государства.
Шолбан Кара-оол стал одним из первых глав регионов, отреагировавших на решение, принятое Президентом России: «Уверен, все мои земляки поддерживают решение В.В. Путина баллотироваться в Президенты.
Подробнее...
11.12.2017 09:03 / Политика
12 декабря, в День Конституции, Глава Республики Тыва Шолбан Кара-оол выступит с ежегодным Посланием к депутатам Верховного Хурала. Оглашение послания начнется в зале Дома народного творчества в 11:00. Главными темами выступления главы региона станут предварительные итоги уходящего 2017 года, задачи и планы на 2018 год.
Помимо депутатов республиканского парламента традиционно при оглашении послания будут присутствовать члены правительства, руководители федеральных территориальных органов власти
Подробнее...
08.12.2017 17:21 / Общество
В рамках декады, посвященной поддержке лиц с ограниченными возможностями, Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел встречу с активистами регионального общества инвалидов, на которой обсудил вопросы реализации программы «Доступная среда». О впечатлениях от встречи премьер рассказал в своем блоге, отметив, что судьба каждого из его собеседников – это пример огромного жизнелюбия, упорства в преодолении трудностей и позитивного взгляда на жизнь.
Ариана Хертек из Ак-Довурака, например, создала фирму такси, выиграв грант Минтруда республики по программе самозанятости. Сейчас у неё работают 3 диспетчера и 20 водителей. Параллельно с бизнесом и семьей (она замужем, дочке всего 5 лет) Ариана умудряется возглавлять городскую организацию инвалидов, учиться дистанционно в Томском госуниверситете на юриста, писать стихи и картины, а также серьезно заниматься спортом.
Подробнее...
08.12.2017 15:20 / Безопасность
Глава Тувы Шолбан Кара-оол встретился с новым командующим войсками Центрального военного округа Александром Лапиным, который посетил республику с инспекцией подведомственных объектов.
Глава республики рассказал, что по его инициативе создана и действует рабочая группа для координации в частности с 55-й отдельной мотострелковой бригадой (горной). Это касается взаимодействия в вопросах, касающихся участия военнослужащих в военно-патриотических, культурно-массовых, спортивных мероприятиях на территории Республики Тыва, в вопросах улучшения воспитательной работы, а также системы отбора граждан на военную службу по контракту.
Для улучшения качества отбора кандидатов, изъявивших желание проходить военную службу по контракту в в/ч 55115 и совершенствования системы призыва на контрактной основе
Подробнее...
08.12.2017 11:45 / Мероприятия
В субботу, 9 декабря 2017 года, в 14.00 состоится I Всероссийский юридический диктант, который проводит Ассоциация юристов России при участии Московского государственного юридического университета им. О.Е. Кутафина (МГЮА).
Диктант проводится во всех субъектах Российской Федерации с целью оценки уровня правовой грамотности населения.
Акция стартует 9 декабря ровно в 10 часов по московскому времени одновременно во всех регионах. Это значит, что в Хабаровске сядут за парты в 17 часов вечера, в Калининграде - в 9 утра, а в Республике Тыва в 14 часов.
Подробнее...
07.12.2017 15:41 / Сельское хозяйство
Инициированный Главой Тувы Шолбаном Кара-оолом проект «Кыштаг для молодой семьи» претендует на статус лучшей практики социально-экономического развития. Агентство стратегических инициатив, учрежденное правительством РФ для продвижения новых проектов, 5 декабря подвело итоги первого этапа Всероссийского конкурса лучших практик и инициатив социально-экономического развития им. М.Е.Салтыкова-Щедрина. Из 500 поступивших на конкурс заявок эксперты АСИ определили 89 практик из 43 регионов страны, которые будут бороться за участие в финальном отборе.
В шорт-лист вошли практики, набравшие наибольшее число голосов жюри в соответствующей номинации, которых всего 7.
Подробнее...
07.12.2017 12:38 / Спорт
Целый десант армейских чемпионов и заслуженных мастеров спорта 41-й общевойсковой армии провел для кадет Кызылского Президентского кадетского училища мастер-классы по плаванию, грекоримской и вольной борьбе, боксу, кикбоксингу.
В состав десанта вошли знаменитые армейские чемпионы, спортсмены-контрактники-сибиряки, заслуженные мастера спорта, такие как Антон Булаев, Александр Кожин, Александр Клюкин, Адам Курак и другие.
Вместе с олимпийскими чемпионами в мастер-классах принял участие Глава республики Тыва Шолбан Кара-оол, который после совместных тренировок отметил большое стремление кадет постигать секреты спортивного мастерства, их выдержку и целеустремленность.
ФОТОРЕПОРТАЖ
Подробнее...
06.12.2017 23:18 / Новости России и мира
Владимир Путин в среду, 6 декабря, принял участие в праздничных мероприятиях по случаю 85-летия завода ГАЗ. Глава государства, выступая перед сотрудниками и ветеранами предприятия, заявил, что принял решение о выдвижении своей кандидатуры на президентские выборы, которые пройдут в марте 2018 года. Рабочие заявили, что поддерживают президента и начали скандировать: «ГАЗ — за Вас!». «Нет лучшего места и лучшего повода, чтобы объявить. Да, я буду выдвигать свою кандидатуру на пост президента Российской Федерации», — заявил Путин. После этого рабочие начали скандировать «Россия!».
Глава Тувы Шолбан Кара-оол поддержал принятое решение:
- Уверен, все мои Земляки поддерживают решение В.В. Путина баллотироваться в Президенты. Ведь нам нужен именно Путин: проверенный, надежный, сильный. Видел его и был с ним в разных обстоятельствах, он – тот человек, который силой личного примера ведет нас вперед
Подробнее...
06.12.2017 21:09 / Общество
Глава Тувы Шолбан Кара-оол провел очередной прием граждан, на который в этот раз попал начинающий предприниматель из Чаа-Хольского района Чойган Баазакай. Он попросил помощи на расширение своего мебельного производства.
Простой сельский парень Чойган Баазакай не стал сидеть без работы и начал заниматься тем, что умеет собственными руками. Открыл столярную мастерскую год назад и за это время сумел занять свою нишу на рынке Чаа-Хольского района. Об этом Глава Тувы Шолбан Кара-оол рассказал в соцсетях.
Мебелью обеспечил школы и детские сады. Спрос на его продукцию вырос настолько, что в одиночку он уже не справляется с заказами. Использовать наёмных рабочих не позволяет нехватка оборудования и инструментов, но своих доходов на их приобретение пока не хватает. Оформить кредит тоже оказалось делом непростым – банк в обязательном порядке требует залога либо поручительства. Ни того, ни другого он обеспечить не может.
Подробнее...
06.12.2017 14:58 / Общество
Когел Мижитеевич Саая родился он 10 июля 1931 года в сумоне Аксы-Барлык Барун-Хемчикского района в семье арата-скотовода. С детских лет стал вырезать, наблюдая за старшими народными мастерами, фигурки животных, диких зверей из тополиной коры и дерева мягкой породы.
В молодости он переехал в село Кызыл-Даг Бай-Тайгинского района. Это родина прославленных камнерезов. Здесь он восстановил буддийский храм, разрушенный в 30-х годах. Кооп-Соокское хурээ восстанавлено на старом месте, где еще сохранились руины старого храма. Легенда говорит, что когда-то место под его строительство было выбрано по предложению Богдо-Гегена, побывавшего в этих местах.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
30.09.2014
Байыр чедириишкини
Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң ажылдакчылары болгаш кижизидикчилер хүнү-биле!
Тываның бүгү школа назыны четпээн уруглар өөредилге албан черлериниң хүндүлүг ажылдакчылары болгаш хоочуннары! Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң башкыларының болгаш кижизидикчилериниң хүнү-биле – профессионал байырлалыңар таварыштыр ханы өөрүп четтириишкин-биле Силерге байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер. Боттарының күжүн, билиин, ынакшылын болгаш буянныын ажы-төлге берип турар, оларга өөрүшкүнү болгаш аас-кежикти сөңнеп турар башкыларны Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылында хүндүткеп байырлаары онза өөрүнчүг-дүр.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 25-те Тыва Республиканың Чазааның хуралдаар залынга «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция болуп эрткен.
Россияның Президентизи Владимир Путинниң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл байырлалынга кээп, Тываның чонунга бо улуг байырлал-биле байыр чедиргениниң болгаш Тыва дугайында кыска видео-чурумалды конференция эгелээриниң мурнуу чарыында ооң киржикчилеринге көргүскен. Конференцияның ажылын Тыва Республиканың Конститустуг судунуң даргазы, юридиктиг эртемденнерниң кандидады Аяс Саая ажыткан. Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Артур Монгал конференцияның киржикчилеринге, ооң ажылынга Россияның өске регионнарындан киржип келген аалчыларга байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң өмүнээзинден чедирип, «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция Россияга болгаш ооң девискээрлеринге конститустуг ажыл-чорудулганың сайзыралынга идиг боор деп чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Сентябрь 23-те Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутконуң ажыл-агыйжы ужуражылгазы болган. Ол дугайында девискээрниң удуртукчузу Вконтактыда арынынга дыңнаткаш, республикага Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга белеткелге деткимчези болгаш идепкейлиг киржилгези дээш өөрүп четтиргенин сайытка илереткен.
«Инвестициялар талазы-биле Тываның инфраструктуразынче хөй акша-хөреңгини кол киирип турар яамы — РФ-тиң спорт яамызы – деп, Шолбан Кара-оол бижээн. — Каа-Хем суурда спорт-культура төвүн 2015 чылда тудуп доозарын дугуржуп алдывыс. 2015 чылдың тускай сорулгалыг программазынче бо тудуг объектизин киирер. Сарыг-Сеп суурда спорт төвүнүң, Ак-Довурак хоорайда бассейн тудуун бо чылын уламчылап турар. Чоокку үеде Чадаана биле Бай-Хаакта универсалдыг спорт тудугларын ажыглалче киирер бис. Бистиң сорулгавыс ол!».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
ТАР-ның ССРЭ-ге каттышканы
Тываның ном үндүрер чериниң 1974 чылда «Найырал, акы-дуңмалышкы аас-кежик» деп орус дылга үндүрген номунга парлаттынган Ооржак Лопсаңчаптың «Боттанган күзел» деп эгелиг сактыышкынын тыва дылга кызыра очулдургаш, мооң адаанда парладывыс.
1944 чылдың чайының төнчүзү, күзүнүң эгези турган чүве. Ынчан Ада-чурттуң Улуг дайынынга фашистиг Германияны ССРЭ-ниң удавас тиилээри хөйге тодаргайы-биле билдинип келген. Чөөн-Хемчик кожууннуң Баян-Тала сумузунуң даргазының албан-хүлээлгезин күүсетпишаан, мал ажылы кылып турган мен. «Кончуг чугула херек болу берген, Кызылга дүрген чедип келиңер» деп бижээн ТАРН ТК-ның Чиңгине секретары Тока ат салган телеграмма чедип келген. Чүге хереглээнин кымдан айтырар боор, дүрген Кызылче чоруур ужурга таварыштым. Ол үеде ыңай-бээр маңнажып турар машиналар турган эвес, Чадаанага ылгын Доруг аъдым-биле дүрген чедип алгаш, манап тургаш, автобуска олурупкаш, Кызыл хоорайга чедип келдим.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Эрткен дыштаныр хүннерде Кызыл хоорайның школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының спартакиадазы Каа-Хем суурдан ырак эвесте Серебрянкага болуп эрткен.
Күш-культураны болгаш кадык амыдыралды сайзырадыры-биле школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының аразындан эң-не активчилерни тып үндүрери-биле бо спартакиаданы эрттирип турар. Маргылдаага 29 команда киришкен, ында Кызыл хоорайның шупту уруглар садтарының ажылдакчылары кирип турар (чүгле №14 уруглар сады киришпээн). Бир командада-ла 5 кижи составтыг 153 киржикчи, аарыкчылары 150 кижи, ниитизи-биле 300 ажыг кижи кээп киришкен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Москвада Тываның культура хүннери
Москвада Тываның культура хүннерин таварыштыр Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан В.Көк-оол аттыг Национал театрның оюн-көргүзүү Россияның Аныяктарның академиктиг театрынга эрткен субботада, сентябрьның 20-де, болуп эрткен.
Баштайгы хүнде бистиң театрның артистери ат-сураглыг «Кым сен, Сүбедей Маадыр?» деп шиизин москвачыларга болгаш ында чурттап турар чаңгыс чер-чурттугларынга бараалгаткан. Шиини Тываның Улустуң чогаалчызы Эдуард Мижит бижээн, тургускан режиссеру – Тываның Улустуң артизи Алексей Ооржак, чурукчузу – Тыва Республиканың алдарлыг чурукчузу Валерий Шульга. Көрүкчүлер залга хостуг олут чок кылдыр чыылган. Артистерниң оюну, кайгамчык бедик утка-шынарыг шии хамыкты кайгаткан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның күрүнениң ыры болгаш танцының «Саян» ансамблиниң Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан «Күзелдиң алдын согуннары» деп чаа программазының баштайгы көргүзүү сентябрь 17-де В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрынга болуп эрткен.
Ийи кезектен тургустунган улуг концерт Азий диптиң көшкүн чоннарының өзек төлээзи болур тываларның бурунгу өгбелериниң амыдыралындан эгелээш, бөгүнгү тываларның чечектелип хөгжээн амыдырал-чуртталгазынга чедир төөгүзүн ыры-танцының болгаш уран сөстүң кайгамчык күштүг аргалары-биле көргүскен. Ону тыва уран чүүлдүң ат-сураглыг, салым-чаяанныг мастерлери тургускан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңы «ВКонтакте» четки таварыштыр дилег кылган хамаатылар-биле ужурашкан.
Тываның Баштыңы хууда ээлчег езугаар чон хүлээп ап тургаш, Виктория Шипуля-биле ужуражылга үезинде өскүс уругларның хөй-ниити организациязын тургузар дугайында эгелекчи саналын киирген. Виктория – өскүс, бо хүннерде оран-бажыңы чогундан Кызылда бичии постинтернатта чурттап турар. Ол өскүс салым-чолдуң нарын айтырыгларын билир болгаш, ада-иезиниң азыралы чок арткан бичии уругларның постинтернат талазындан үделгезиниң дугайында бодунуң бодалын илереткен. Өскүс бичии уругларның кол айыылы – интернаттың ханаларындан чоруткаш, олар таварылгаларның хөй нуруузунда боттарынга ооргаланыр апаар. Боттуг арга-мергежил чогундан, боттарының эргелерин болгаш хүлээлгелерин билбезинден, амыдыралга багай чаңчыккан интернаттың доозукчулары арай боорда ажылдар тып, тускай ортумак болгаш дээди өөредилге черлеринче кирип алыр. Оларның хөйү анаа-ла мөгүдеп, дүпче кире бээрлер. Постинтернат талазындан үделге интернаттың өөреникчилерин боду баш миннир амыдыралга психологтуг, моральдыг, материалдыг талазы-биле белеткээр, оларның эң-не кошкактарының бут кырынга турарынга дузалаар ужурлуг. «Өскүстерниң эң чидиг нарын айтырыы – чуртталга бажыңнарын алыры» – деп, Виктория чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Аът спорту
Тываларның шагдан тура эрттирип келген маргылдаазы – аът чарыжы узун хемчээлдиг дистанцияларда эртип турар. Улуг, аныяк, чүгүрүк малдар болгаш чоруктуг, челер, чыраалаар, улуг база аныяк малдар чарыжын эрттирери чаңчылчаан.
Аът малга ол хире сонуургалдыг чонга ипподромга чаржырының үш хевирин сайзырадырынга хамаарыштыр ТР-ниң Аът федерациязы хемчеглерни ап эгелээн. Бо талазы-биле бүрүн дерилгелиг үш хевирниң (троеборье) танцылаар, шураар, маңнаар аъттар маргылдаазынга амгы үеде Тываның адын камгалап, Визирь дээр чеди харлыг аът киржип турар. Сентябрь 15-те найысылалда чаарттынган «Азия төвү» тураскаалының чанынга Визирьниң «ажыл-чорудулгазын» аъттың ээзи, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутады Юрий Кара-оол мынчаар таныштырды: «Тываның Россияга бактаап киргениниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын таварыштыр хакас өңнүктеривистиң белекке берген аъды чедиишкиннерлиг болуп турары өөрүнчүг. Визирьниң тиилелгези — бистиң шуптувустуң чедиишкинивис-тир.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Төөгүнүң арыннары
Чоргаарланып чоруур чаңгыс чер-чурттуувус, ССРЭ-ниң Дээди Совединиң Националдар Совединиң депутадынга тыва чоннуң мурнундан соңгуткан бир дугаар ие-херээжен Сереңмаа Ак-Баштыговна Ооржак дугайында бо чаа эрткен соңгулдалар-биле холбаштыр база катап чылыы-биле сактып өөрдүвүс. Ол, шынап-ла, Тывавыстың төөгүзүнге мөңгеде артар төөгүлүг болуушкун-дур. Бо кайгамчык аваның үлегер-чижээн салгалдары сагып арткан.
Ооржак Сереңмаа Ак-Баштыговна 1884 чылда Чыргакы сумузунуң Теве-Адыр деп черге ядыы, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге төрүттүнген. Ачазы чазаныр уран-шевер кижи чораан. Ядыы, түреңги чуртталганың бергелерин Сереңмаа кара чажындан көрген болгаш, амыдыралдың эки талаларын шиңгээдип алырынче чүткүлдүг чораан. 1937 чылда бодунуң кызымаа-биле номчуп, бижип өөренип алган. Өг-биле тудуп, Шеми сумузунга ажылчын допчу намдары эгелээн. Ол үеде тургустунуп эгелээн херээжен чон ортузунга ажыл чорудар шимчээшкинниң идепкейлиг киржикчизи болуп, үлегерлиин чонунга көргүзе берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Губернатор төлевилели
Улуг кижилерге болгаш уругларга эмчи дузазын көргүзер бригада Тываның чедери берге кожууннарының бирээзи — Тере-Хөлде чеде берген.
Бо удаада уруглар эмчилеринге улуг хүлээлге онаашкан — олар 7,10, 14 харлыг болгаш бир хар четпээн назылыг уругларның, а ол ышкаш өскүс болгаш хайгааралда турар чаштарның шинчилгезин эрттиргеннер. «Кадыкшылдың оруу» бригаданың бо чылын сөөлгү баар чери ол болган. Келир чылдың чазын база эмчилер Тываның суурларынче чоруптар. Эмчилер бригадазы Кунгуртугга вертолет-биле ужудуп келгеннер, оларны мурнай үнген эмнелге-диагностика албаны специалистерни кожуун эмнелгезинге манап турган. Шинчилгениң баштайгы үе-чадазын эрткен улуг кижилерни карак, бүүрек аарыгларының талазы-биле хыналдаже чоруткан. Кылдынган ажылдарның түңнелин сайгарып турар. Эндокринолог эмчилер Тожу азы Улуг-Хем кожууннарның чурттакчыларынга деңнээрге, Тере-Хөлде семириир чоруктар хөй болуп турарын илереткен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Мал чеминиң белеткелиниң талазы-биле даалгаларын күүседип алган Улуг-Хем болгаш Сүт-Хөл кожууннарның соон дарый дыка хөй кожууннар белеткел ажылдарын дооскан.
Эрткен неделяда Бай-Тайганың, Барыын-Хемчиктиң, Чөөн-Хемчиктиң, Каа-Хемниң, Таңдының, Чеди-Хөлдүң болгаш Кызылдың ишчилери планнарын күүсеткеннер. Улуг-хемчилер планнаттынганындан 15 хуу хөй сигенни белеткээннер, барыын-хемчикчилер — 13 хуу. Каа-Хем, Таңды болгаш Чеди-Хөл кожууннар баш удур санаан көргүзүглерни 4-5 хуу ажыр боттандырганнар. Өвүр болгаш Бии-Хем кожууннарның ишчилери планының 90 ажыг хуузун күүседип алганнар, хожудап турган ажыл-агыйлар темпизин дүргедеткен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
«Моолдуң болгаш Сибирь Байкалының бурунгу культуразы» деп делегейниң эртем конференциязы Тывада болуп турар.
Азияның Төп болгаш Мурнуу-Чөөн регионнарының төөгүзүнүң болгаш археологиязының айтырыгларын сайгарар эртемденнер шуулганы Кызылга 2010 чылдан бээр чыл санында эртип келген. Ужуражылганың болур черин шилип алган чылдагаанын тайылбырлап тура, конференцияның харыысалгалыг секретары, төөгү эртемнериниң кандидады, Тываның күрүне университединиң бүгү-ниити төөгү болгаш археология кафедразының доцентизи Елена Айыжы мынча дээн: «Бот-боттарын доктаамал солуп келген аңгы-аңгы үелерниң белдиринде турар Тыва чурту археологтарга улуг тывыш болуп турар. Аңгы-аңгы үелерниң төөгүлүг тураскаалдары мында базым санында таваржыр. Сонуургак эртемденнерниң тып алыры кайгамчык ажыдыышкыннар хөй. Хааннаршынаазында скиф үезиниң «Аржаан-2» деп делегейге билдингир базырыкты шинчилээниниң төөгүзүн чугаалаарга-ла, четчир».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 14-те болган Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттарының соңгулдаларынга «Чаңгыс демниг Россия» партиязы көскү тиилелгени чедип алган.
Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутаттарының соңгулдаларынга «Чаңгыс демниг Россия» политиктиг партияның девискээр салбырының кандидаттары соңгукчуларның хөй кезииниң бадылалын алганы-биле холбаштыр Ирина Самойленко, Каң-оол Даваа, Вячеслав Ховалыг, Иван Чучев, Юрий Кара-оол дээш, өске-даа бөлүк депутаттар кыска парлалга ужуражылгазын эрттирген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тывага дыка үр үе дургузунда аңгы ок-чепсекке ча хамааржып турганын төөгүнүң материалдары бадыткап турар. Янзы-бүрү аң-меңни аңнаарының аргаларының хөй кезии ча-биле аңнаашкындан хевирлеттинип тывылган деп болур.
Бурун шагда уранхайлар чаны тал, сөөскен ыяштан, те мыйызындан кылып ап чорааннар. А чаның кирижин 2 сувай инектиң азы улуг шарының сиирин кургадып алгаш, чымчадыр соктааш, өрээш, кириш кылып ап турганнар. Азы соок малдың кежин чиңгеледир өрээш, ону борбакталдыр тыртып тургаш, киришти кылып ап чорааннар. Чаның согунун хадың, тал ыяштан, кес талазын даас дээр куштуң, эзирниң чүү-биле кылып ап турган. Согуннуң бажын баштай шиш даш-биле, сөөк-биле, сөөлүнде демир-биле кылып ап турар апарган.
Улаштыр номчуур...
|
|