Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
Празднование состоялось в Центре тувинской культуры, куда были приглашены ветераны старейшего печатного издания Тувы, внештатные авторы, коллеги из других средств массовой информации, а также представители различных трудовых отраслей республики, которые собрались, чтобы поздравить коллектив «Тувинки».
Подробнее...
Новости
12.09.2018 12:56 / Общество
Экологи презентовали Главе Тувы Шолбану Кара-оолу новое издание второго тома региональной Красной книги. Премьер сообщил об этом на своей странице в социальных сетях, назвав событие важным шагом в деле защиты экологии и природы Тувы. Он поручил обеспечить новым изданием библиотеки республики, а также запланировать издание дополнительного тиража для розничной продажи. Не только специалисты-экологи, но и все жители республики должны знать, какие растения и дикие животные под особым вниманием и охраной государства, считает Шолбан Кара-оол.
Впервые Красная книга была издана в 1999 году и включала только перечень редких растений, состоящий из 126 видов. Вскоре её дополнили объектами животного мира, которых насчитывалось 112.
Подробнее...
11.09.2018 17:44 / Бюджет
По данным Минфина РТ, он исполнен по доходам на 13 млрд. 485 млн. рублей, или 48,4% от годового плана. Налоговых и неналоговых доходов поступило 3 млрд. 174,1 млн. рублей, с перевыполнением прогноза на 2 %. По сравнению с первым полугодием 2017 года доходы бюджета выросли на 5 %, или 145 млн. рублей.
Рост был обеспечен в большей мере налогом на доходы физических лиц. Поступления НДФЛ за шесть месяцев увеличились на 142,5 млн. рублей (+9%). Кроме того, больше стало отчислений от налога на имущество организаций – в общей сложности на 65 млн. рублей (+31%). Выросла в консолидированном бюджете и доля доходов от упрощенной системы налогообложения - на 18,2 млн. рублей (+18%).
Подробнее...
11.09.2018 17:24 / Общество
Музей крестьянского быта «Русская изба» предполагается открыть в Туве. С инициативой создания такого музея выступили жители села Черби Кызылского района в рамках губернаторского проекта возрождения малых сел «Село, в котором я живу». Чербинцы получат поддержку из регионального бюджета, если обеспечат встречное финансирование проекта из собственных средств в размере 5 % от требуемой суммы.
Решение принято правительством республики сегодня в ходе обсуждения порядка предоставления муниципалитетам субсидий на укрепление гражданского единства и гармонизацию межнациональных отношений. Как сообщила руководитель Агентства по делам национальностей РТ Вера Лапшакова, «Русская изба» - не единственный проект, которому будет оказана финансовая помощь из бюджета республики.
Подробнее...
11.09.2018 14:10 / Сельское хозяйство
«План кормозаготовок выполнен пока на 72 %. Самое большое отставание в Пий-Хемском и Тере-Хольском районах, где заготовили меньше половины из того, что намечали», - отметил Глава Тувы Шолбан Кара-оол во вторник.
Он напомнил своим подчиненным, а также руководителям хозяйств, что экономить на резерве кормов нельзя. Глава Тувы напомнил, как в 2016-2017 годах выпало аномальное количество снега, в результате ЧС скот оказался на грани падежа.
«Пришлось спасать его всей республикой, закупать сено втридорога за пределами республики. Если бы не эти меры, сегодня десятки хозяйств Бай-Тайги и Барун-Хемчика были бы банкроты, - напомнил Шолбан Кара-оол. - Вот цена «экономии» на кормах. Опыт успешных чабанов говорит: в этом деле лучше перестраховаться, чтобы свести возможные потери к минимуму, если зима окажется экстремальной. Поэтому, земляки, пока есть еще возможность поработать на поле, спешите».
Подробнее...
11.09.2018 10:34 / Мероприятия
Энергетики Сибирской генерирующей компании в Кызыле перевыполнили план по замене городских тепловых сетей в полтора раза. В ожидании отопительного сезона, который из-за сурового климата Тувы длится на неделю-две дольше, чем в Абакане, специалисты переложили более трех тысяч метров теплотрасс вместо запланированных 1800, обновив 280 единиц запорной арматуры.
Значительное опережение графика связано с тем, что в ходе гидравлических испытаний теплосетей на прочность и плотность, проведенных перед началом летней ремонтной кампании, энергетиками СГК было выявлено большое количество дефектов, которые удалось своевременно устранить. Также был выполнен внушительный объем ремонтных работ на оборудовании порядка полусотни центральных тепловых пунктов, обеспечивающих теплом микрорайоны Кызыла.
Подробнее...
10.09.2018 12:21 / Политика
Подведены предварительные итоги выборов, проходивших в Туве в единый день голосования.
В Кызыле избирательные участки 9 сентября посетили 34 854 человека. Явка составила 51,44 %. Напомним, что на предыдущих выборах депутатов столичного Хурала представителей, в сентябре 2013 года на участки пришли 43 % избирателей.
По предварительным результатам, местное отделение политической партии "Справедливая Россия" набрала 1790 голосов или 5,26 %, за Тывинское региональное отделение ЛДПР проголосовали 1862 человека или 5,47 %, Тувинское республиканское отделение Коммунистической партии Российской Федерации получило 2857 голосов или 8,40 %.
Подробнее...
09.09.2018 19:45 / Политика
По состоянию на 18.00 часов по местному времени в Кызыле проголосовали 24 447 избирателей. Таким образом, явка составляет 35,63 %. Такие данные приводит Избирательная комиссия Республики Тыва. На прошлых выборах в столичный Хурал представителей, проходивших 8 сентября 2013 года, к 18.00 часам проголосовали 29,19 % или примерно 18,5 тыс. кызылчан. Напомним, что участковые избирательные комиссии, а их в Кызыле - 32, будут работать сегодня до 22.00 часов.
По данным Избиркома Тувы, самая большая активность избирателей демонстрируется на досрочных выборах депутатов Хурала представителей села Алдан-Маадыр Сут-Хольского района.
Подробнее...
09.09.2018 13:14 / Общество
Сегодня, в единый день голосования, в Туве проходят выборы на территории трех муниципальных образований. В селе Алдан-Маадыр Сут-Хольского района досрочно выбирают депутатов Хурала представителей. По сообщению местной избирательной комиссии, к 12.00 часам проголосовали 52,95 %, или 377 человек. Всего количество избирателей составляет 712 человек. В Монгун-Тайгинском районе сегодня голосуют за депутатов Хурала представителей района. Участвуют 38 кандидатов от партий "Единая Россиия", КПРФ, а также самовыдвиженцы. По официальным данным, явка на 12.00 часов составила 42,02 %, на участки пришли 1597 человек. Общее число избирателей в районе - 3801 человек.
Подробнее...
08.09.2018 11:55 / Праздники
Дорогие кызылчане и гости нашей столицы! Земляки!
От всего сердца поздравляю Вас и наш любимый Кызыл с праздником – Днём города! Уверен, он дорог всем, кто чтит память наших прадедов, заложивших первый камень в строительство будущей столицы нашей республики! Всем, кто ценит и уважает вклад наших отцов и дедов, что строили и развивали растущий Кызыл! И всем, кто сегодня своим каждодневным трудом преображает город, делает его комфортнее, чище, удобнее и лучше.
Нашей столице исполняется 104 года! Кызыл – ещё очень молод! Наш юный город чутко реагирует на все новое, стремится к развитию, к гармонии и красоте! И именно к молодёжи я хочу, прежде всего, обратиться в этот праздничный день!
Молодость — это пора выбора. Сейчас вы молоды, полны энергии, оптимизма, жизненных сил. Это время, когда верится, что самое светлое и лучшее ещё впереди. Так, конечно, и будет, главное – не упустить свой шанс!
Подробнее...
07.09.2018 18:57 / Общество
Глава Тувы Шолбан Кара-оол подписал сегодня проект поправок в закон «О земле», которые вслед по аналогии с президентскими инициативами к изменениям в пенсионное законодательство направлены на смягчение её последствий. В частности, Глава республики предлагает сохранить региональные льготы пенсионерам на получение земельных участков под ИЖС вне зависимости от предстоящего в 2019 году повышения пенсионного возраста. Шолбан Кара-оол сообщил о принятом решении в своем блоге ВКонтакте с пометкой "Важно!".
«Сразу после обращения Президента поручил министрам пересмотреть наши законы, где есть региональные льготы для пенсионеров. С тем расчётом, чтобы вывести эти льготы из-под предстоящего с 1 января 2019 года повышения пенсионного возраста.
Подробнее...
Фоторепортажи
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
09.12.2023
08.12.2023
08.12.2023
Медээлер
02.10.2014
Кызыл хоорайда кырганнар болгаш инвалидтер бажыңынга журналист ажылым аайы-биле каш-даа катап барган мен. Аңаа четкен санымда-ла ында чурттап турар кырган болгаш инвалид кижилерниң чуртталгазының байдалы, ажаалда-дежээлдези, аъш-чеми уруг-дарыының бажыңнарында кижилерден, канчап-даа болза, черле эки-дир деп бодаар мен. Чүге дээрге оларның чуртталгазының байдалын ажы-төлүнүң холунда чамдык кырганнарның, инвалидтерниң бораң-сараң чуртталгазы-биле деңнээр-дир мен. Кырган ада-иезиниң азы аарыг-аржык төрелиниң чүгле пенсиязы-биле чурттап, оларны азыраан аттыг бооп чоруур хөй кижилерни көрген мен. Амгы үеде ындыг кижилерниң саны көвүдээн. А Кызылда кырганнар болгаш инвалидтер бажыңында кижилерниң амыдырал-чуртталгазының байдалы эки. Ынчангаш ону мен ачы-буянның өргээзи деп бодаар мен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Кара-Хөл ортумак ниити билиг школазынга Күжүгет Серээевич Шойгунуң адын тывыскан байырлалдан фоторепортаж
Хиндиинде хир чок аяс хүн – сентябрьның 24. Бай-Тайга кожууннуң Дапсы-Аксы суур. Билдингир күрүне болгаш хөй-ниити ажылдакчызы, журналист, чогаалчы Күжүгет Серээевич Шойгунуң адын Кара-Хөл школазынга тыпсырының байырлалы эгелээринге белен. Кара-Хөл ортумак ниити билиг школазы каас-шиник дериттинипкен хүндүлүг аалчыларын манап тур. Республика Наадымнарынга каш чыл улаштыр тиилекчи болуп келген хүрең-кызыл чараш хээлер, угулзалар-биле каастаан тыва өгнү школа даштында тип каан, а долгандыр бедик дагларны көөрге, байырлалды сонуургап, харап алган турганзыг.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Дүүн, сентябрь 29-та, Тыва Республиканың Дээди Хуралының ийиги чыыжының бирги сессиязының баштайгы организастыг хуралы болуп эрткен. Организастыг хуралды эгелээриниң мурнунда Тыва Республиканың Төп соңгулда комиссиязының даргазы Б.Д. Ондар Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутаттарының чаңгыс аай соңгулда округунуң талазы-биле база 16 чаңгыс мандаттыг соңгулда округтарының талазы-биле 2014 чылдың сентябрь 14-те соңгулдаларның түңнелдерин дыңнадып, Тыва Республиканың (парламентизиниң) ийиги чыыжынга 32 депутат соңгуттуруп, республиканың дээди хоойлужудулга органынга депутаттарның четчелеттингенин чарлаан.
Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) эң улуг назы-харлыг депутады И.В. Чучевке Тыва Республиканың Дээди Хуралының ийиги чыыжының бирги сессиязының баштайгы организастыг хуралын ажыдар эргени депутаттар берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тывада регионнар аразының «Улуг-Хем хүнү» экологтуг байырлалды демдеглээри чаңчылчаан. Күчүлүг хемге тураскааткан хемчегни Красноярск крайның, Хакасияның болгаш Тываның девискээринге 2 чыл бурунгаар сентябрьның сөөлгү субботазында эрттирип эгелээн. Ооң кол сорулгазы – чурттакчы чоннуң кичээнгейин хемниң экологтуг байдалынче угландырары. Бо хемчегниң төлевилелин Орус географтыг ниитилел болгаш Русгидро тургускан болгаш үстүнде 3 регионнуң удуртулгазы оларны деткээн.
Күстүң башкы айының 27-де найысылалдың чаарттынган кезээ, чоннуң ынак дыштаныр чери — «Азия төвүнүң» девискээринге чоннарның найыралын доңнаштырган күчүлүг Улуг-Хем хүнүн кызылчылар ыры-шоор, танцы-сам-биле демдеглээннер. Хоорайны аян-шинчи киир каастап турар эрик кыдыында чурукчулар бийири-биле чуруттунган, чурук тырттырар аппараттарында бот-боттарын тырттыржып турар улус-даа кайы хөй.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Байыр чедириишкини
Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң ажылдакчылары болгаш кижизидикчилер хүнү-биле!
Тываның бүгү школа назыны четпээн уруглар өөредилге албан черлериниң хүндүлүг ажылдакчылары болгаш хоочуннары! Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң башкыларының болгаш кижизидикчилериниң хүнү-биле – профессионал байырлалыңар таварыштыр ханы өөрүп четтириишкин-биле Силерге байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер. Боттарының күжүн, билиин, ынакшылын болгаш буянныын ажы-төлге берип турар, оларга өөрүшкүнү болгаш аас-кежикти сөңнеп турар башкыларны Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылында хүндүткеп байырлаары онза өөрүнчүг-дүр.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Сентябрь 25-те Тыва Республиканың Чазааның хуралдаар залынга «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция болуп эрткен.
Россияның Президентизи Владимир Путинниң Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чыл байырлалынга кээп, Тываның чонунга бо улуг байырлал-биле байыр чедиргениниң болгаш Тыва дугайында кыска видео-чурумалды конференция эгелээриниң мурнуу чарыында ооң киржикчилеринге көргүскен. Конференцияның ажылын Тыва Республиканың Конститустуг судунуң даргазы, юридиктиг эртемденнерниң кандидады Аяс Саая ажыткан. Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Артур Монгал конференцияның киржикчилеринге, ооң ажылынга Россияның өске регионнарындан киржип келген аалчыларга байырны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң өмүнээзинден чедирип, «Россия Федерациязының субъектилеринде конституционализм: хөгжүүрүнүң перспективалары» деп Бүгү-россия чергелиг эртем-практиктиг конференция Россияга болгаш ооң девискээрлеринге конститустуг ажыл-чорудулганың сайзыралынга идиг боор деп чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Сентябрь 23-те Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле Россияның спорт сайыды Виталий Мутконуң ажыл-агыйжы ужуражылгазы болган. Ол дугайында девискээрниң удуртукчузу Вконтактыда арынынга дыңнаткаш, республикага Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылының байырлалынга белеткелге деткимчези болгаш идепкейлиг киржилгези дээш өөрүп четтиргенин сайытка илереткен.
«Инвестициялар талазы-биле Тываның инфраструктуразынче хөй акша-хөреңгини кол киирип турар яамы — РФ-тиң спорт яамызы – деп, Шолбан Кара-оол бижээн. — Каа-Хем суурда спорт-культура төвүн 2015 чылда тудуп доозарын дугуржуп алдывыс. 2015 чылдың тускай сорулгалыг программазынче бо тудуг объектизин киирер. Сарыг-Сеп суурда спорт төвүнүң, Ак-Довурак хоорайда бассейн тудуун бо чылын уламчылап турар. Чоокку үеде Чадаана биле Бай-Хаакта универсалдыг спорт тудугларын ажыглалче киирер бис. Бистиң сорулгавыс ол!».
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
ТАР-ның ССРЭ-ге каттышканы
Тываның ном үндүрер чериниң 1974 чылда «Найырал, акы-дуңмалышкы аас-кежик» деп орус дылга үндүрген номунга парлаттынган Ооржак Лопсаңчаптың «Боттанган күзел» деп эгелиг сактыышкынын тыва дылга кызыра очулдургаш, мооң адаанда парладывыс.
1944 чылдың чайының төнчүзү, күзүнүң эгези турган чүве. Ынчан Ада-чурттуң Улуг дайынынга фашистиг Германияны ССРЭ-ниң удавас тиилээри хөйге тодаргайы-биле билдинип келген. Чөөн-Хемчик кожууннуң Баян-Тала сумузунуң даргазының албан-хүлээлгезин күүсетпишаан, мал ажылы кылып турган мен. «Кончуг чугула херек болу берген, Кызылга дүрген чедип келиңер» деп бижээн ТАРН ТК-ның Чиңгине секретары Тока ат салган телеграмма чедип келген. Чүге хереглээнин кымдан айтырар боор, дүрген Кызылче чоруур ужурга таварыштым. Ол үеде ыңай-бээр маңнажып турар машиналар турган эвес, Чадаанага ылгын Доруг аъдым-биле дүрген чедип алгаш, манап тургаш, автобуска олурупкаш, Кызыл хоорайга чедип келдим.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Эрткен дыштаныр хүннерде Кызыл хоорайның школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының спартакиадазы Каа-Хем суурдан ырак эвесте Серебрянкага болуп эрткен.
Күш-культураны болгаш кадык амыдыралды сайзырадыры-биле школа назы четпээн өөредилге черлериниң ажылдакчыларының аразындан эң-не активчилерни тып үндүрери-биле бо спартакиаданы эрттирип турар. Маргылдаага 29 команда киришкен, ында Кызыл хоорайның шупту уруглар садтарының ажылдакчылары кирип турар (чүгле №14 уруглар сады киришпээн). Бир командада-ла 5 кижи составтыг 153 киржикчи, аарыкчылары 150 кижи, ниитизи-биле 300 ажыг кижи кээп киришкен.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Москвада Тываның культура хүннери
Москвада Тываның культура хүннерин таварыштыр Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан В.Көк-оол аттыг Национал театрның оюн-көргүзүү Россияның Аныяктарның академиктиг театрынга эрткен субботада, сентябрьның 20-де, болуп эрткен.
Баштайгы хүнде бистиң театрның артистери ат-сураглыг «Кым сен, Сүбедей Маадыр?» деп шиизин москвачыларга болгаш ында чурттап турар чаңгыс чер-чурттугларынга бараалгаткан. Шиини Тываның Улустуң чогаалчызы Эдуард Мижит бижээн, тургускан режиссеру – Тываның Улустуң артизи Алексей Ооржак, чурукчузу – Тыва Республиканың алдарлыг чурукчузу Валерий Шульга. Көрүкчүлер залга хостуг олут чок кылдыр чыылган. Артистерниң оюну, кайгамчык бедик утка-шынарыг шии хамыкты кайгаткан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның күрүнениң ыры болгаш танцының «Саян» ансамблиниң Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан «Күзелдиң алдын согуннары» деп чаа программазының баштайгы көргүзүү сентябрь 17-де В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрынга болуп эрткен.
Ийи кезектен тургустунган улуг концерт Азий диптиң көшкүн чоннарының өзек төлээзи болур тываларның бурунгу өгбелериниң амыдыралындан эгелээш, бөгүнгү тываларның чечектелип хөгжээн амыдырал-чуртталгазынга чедир төөгүзүн ыры-танцының болгаш уран сөстүң кайгамчык күштүг аргалары-биле көргүскен. Ону тыва уран чүүлдүң ат-сураглыг, салым-чаяанныг мастерлери тургускан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Тываның Баштыңы «ВКонтакте» четки таварыштыр дилег кылган хамаатылар-биле ужурашкан.
Тываның Баштыңы хууда ээлчег езугаар чон хүлээп ап тургаш, Виктория Шипуля-биле ужуражылга үезинде өскүс уругларның хөй-ниити организациязын тургузар дугайында эгелекчи саналын киирген. Виктория – өскүс, бо хүннерде оран-бажыңы чогундан Кызылда бичии постинтернатта чурттап турар. Ол өскүс салым-чолдуң нарын айтырыгларын билир болгаш, ада-иезиниң азыралы чок арткан бичии уругларның постинтернат талазындан үделгезиниң дугайында бодунуң бодалын илереткен. Өскүс бичии уругларның кол айыылы – интернаттың ханаларындан чоруткаш, олар таварылгаларның хөй нуруузунда боттарынга ооргаланыр апаар. Боттуг арга-мергежил чогундан, боттарының эргелерин болгаш хүлээлгелерин билбезинден, амыдыралга багай чаңчыккан интернаттың доозукчулары арай боорда ажылдар тып, тускай ортумак болгаш дээди өөредилге черлеринче кирип алыр. Оларның хөйү анаа-ла мөгүдеп, дүпче кире бээрлер. Постинтернат талазындан үделге интернаттың өөреникчилерин боду баш миннир амыдыралга психологтуг, моральдыг, материалдыг талазы-биле белеткээр, оларның эң-не кошкактарының бут кырынга турарынга дузалаар ужурлуг. «Өскүстерниң эң чидиг нарын айтырыы – чуртталга бажыңнарын алыры» – деп, Виктория чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Аът спорту
Тываларның шагдан тура эрттирип келген маргылдаазы – аът чарыжы узун хемчээлдиг дистанцияларда эртип турар. Улуг, аныяк, чүгүрүк малдар болгаш чоруктуг, челер, чыраалаар, улуг база аныяк малдар чарыжын эрттирери чаңчылчаан.
Аът малга ол хире сонуургалдыг чонга ипподромга чаржырының үш хевирин сайзырадырынга хамаарыштыр ТР-ниң Аът федерациязы хемчеглерни ап эгелээн. Бо талазы-биле бүрүн дерилгелиг үш хевирниң (троеборье) танцылаар, шураар, маңнаар аъттар маргылдаазынга амгы үеде Тываның адын камгалап, Визирь дээр чеди харлыг аът киржип турар. Сентябрь 15-те найысылалда чаарттынган «Азия төвү» тураскаалының чанынга Визирьниң «ажыл-чорудулгазын» аъттың ээзи, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутады Юрий Кара-оол мынчаар таныштырды: «Тываның Россияга бактаап киргениниң база Кызыл хоорайның үндезилеттинип тургустунганының 100 чылын таварыштыр хакас өңнүктеривистиң белекке берген аъды чедиишкиннерлиг болуп турары өөрүнчүг. Визирьниң тиилелгези — бистиң шуптувустуң чедиишкинивис-тир.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Төөгүнүң арыннары
Чоргаарланып чоруур чаңгыс чер-чурттуувус, ССРЭ-ниң Дээди Совединиң Националдар Совединиң депутадынга тыва чоннуң мурнундан соңгуткан бир дугаар ие-херээжен Сереңмаа Ак-Баштыговна Ооржак дугайында бо чаа эрткен соңгулдалар-биле холбаштыр база катап чылыы-биле сактып өөрдүвүс. Ол, шынап-ла, Тывавыстың төөгүзүнге мөңгеде артар төөгүлүг болуушкун-дур. Бо кайгамчык аваның үлегер-чижээн салгалдары сагып арткан.
Ооржак Сереңмаа Ак-Баштыговна 1884 чылда Чыргакы сумузунуң Теве-Адыр деп черге ядыы, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге төрүттүнген. Ачазы чазаныр уран-шевер кижи чораан. Ядыы, түреңги чуртталганың бергелерин Сереңмаа кара чажындан көрген болгаш, амыдыралдың эки талаларын шиңгээдип алырынче чүткүлдүг чораан. 1937 чылда бодунуң кызымаа-биле номчуп, бижип өөренип алган. Өг-биле тудуп, Шеми сумузунга ажылчын допчу намдары эгелээн. Ол үеде тургустунуп эгелээн херээжен чон ортузунга ажыл чорудар шимчээшкинниң идепкейлиг киржикчизи болуп, үлегерлиин чонунга көргүзе берген.
Улаштыр номчуур...
30.09.2014
Губернатор төлевилели
Улуг кижилерге болгаш уругларга эмчи дузазын көргүзер бригада Тываның чедери берге кожууннарының бирээзи — Тере-Хөлде чеде берген.
Бо удаада уруглар эмчилеринге улуг хүлээлге онаашкан — олар 7,10, 14 харлыг болгаш бир хар четпээн назылыг уругларның, а ол ышкаш өскүс болгаш хайгааралда турар чаштарның шинчилгезин эрттиргеннер. «Кадыкшылдың оруу» бригаданың бо чылын сөөлгү баар чери ол болган. Келир чылдың чазын база эмчилер Тываның суурларынче чоруптар. Эмчилер бригадазы Кунгуртугга вертолет-биле ужудуп келгеннер, оларны мурнай үнген эмнелге-диагностика албаны специалистерни кожуун эмнелгезинге манап турган. Шинчилгениң баштайгы үе-чадазын эрткен улуг кижилерни карак, бүүрек аарыгларының талазы-биле хыналдаже чоруткан. Кылдынган ажылдарның түңнелин сайгарып турар. Эндокринолог эмчилер Тожу азы Улуг-Хем кожууннарның чурттакчыларынга деңнээрге, Тере-Хөлде семириир чоруктар хөй болуп турарын илереткен.
Улаштыр номчуур...
|
|