Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Доклад Главы Республики Тыва Владислава Ховалыга на торжественном собрании, посвящённом 80-летию добровольного вхождения ТНР в состав СССР

Уважаемые Сергей Кужугетович, Константин Иосифович, Анатолий Анатольевич! Уважаемые земляки, гости Тувы и участники торжественного собрания!

Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттугларым, байырлыг чыыштың киржикчилери!

Сегодня мы празднуем знаменательную историческую дату – 80-летие со дня добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав Советского Союза, в дружную семью народов великой России!

Тувинский народ говорит: «Мурнун хынаар, соон истээр - Присмотрись, что впереди, оглянись, что позади». Сегодняшний юбилей дает нам возможность оглянуться на пройденный путь, оценить достигнутое и наметить движение к будущему.

Подробнее...

Новости

RSS
08.01.2023 14:19 / Спорт
В Кызыле определили победителей общероссийских игр «Мини-футбол – в школу» среди школьников

В столице Тувы завершились соревнования по мини-футболу среди школьников, проходившие под эгидой Общероссийского проекта «Мини-футбол - в школу». Победители всех категорий соревнований будут защищать честь региона в Сибирском федеральном округе в г. Томск, в феврале.

 

Подробнее...
07.01.2023 09:28 / Праздники
Глава Тувы поздравил земляков с Рождеством Христовым

Владислав Ховалыг обратился с сердечным поздравлением к жителям в Рождество Христово и поблагодарил священнослужителей Кызылской епархии. Глава Тувы отметил неповторимую атмосферу православных традиций, которые призывают к взаимопониманию, а также пожелал всем семейного благополучия и крепкого здоровья.

Подробнее...
06.01.2023 18:15 / Здравоохранение
В сёлах Тувы продолжают открывать новые ФАПы

Сегодня, 6 января, в селе Терлиг-Хая Кызылского района открылся новый фельдшерско-акушерский пункт. Объект возводился в рамках национального проекта «Здравоохранение». С вводом нового здания местные жители будут получать качественную первичную медицинскую помощь в своём селе, без необходимости выезда в районный центр. Подобная возможность появилась у жителей еще шести сел, в которых были построены врачебные амбулатории и ФАПы. До 2025 года в республике по программе модернизации первичного звена здравоохранения планируют обновить все сельские объекты здравоохранения, размещённые в устаревших и аварийных зданиях.

Подробнее...
06.01.2023 17:08 / СВО
В Луганск прибыла вторая часть гуманитарного груза из Тувы

Вчера в Луганск, преодолев почти шесть тысяч километров, приехала фура с гуманитарным грузом из Тувы. Об этом сообщили в Республиканском объединенном штабе помощи военнослужащим и их семьям, который организовал отправку. В большегрузе была отправлена не поместившаяся на военный воздушный борт часть новогодних посылок, которые были собраны силами родных и близких бойцов, жителей и организаций.  Напомним, что новогодняя партия гуманитарного груза, отправленная 28 декабря 2022 года, состояла в основном из замороженного мяса, которое подготовили животноводы из разных уголков республики.

Подробнее...
06.01.2023 16:18 / Личность
Не стало Народного учителя Тувы Фарида Мухаметвалеевича Мухаметгареева

Глава Тувы Владислав Ховалыг и члены Правительства республики выражают глубокие соболезнования родным и близким Фарида Мухаметвалеевича Мухаметгареева. Один из старейших и уважаемых работников образования ушел на 94-м году жизни.

Подробнее...
06.01.2023 10:53 / Праздники
Программа мероприятий, посвященных празднованию Рождества Христова в Туве
6 января

Ночное Рождественское богослужение в православных храмах Республики Тыва. Традиционно праздничные рождественские литургии пройдут в ночь с 6 на 7 января в Воскресенском Кафедральном соборе г. Кызыла, Троицком соборе г. Кызыла, Свято-Иннокеньтевский храм г. Турана, а также в храмах г. Шагонар, с. Сарыг-Сеп, с. Балгазын;

Подробнее...
05.01.2023 16:23 / Спорт
Именитые спортсмены Тувы проводят мастер-классы для детей
С 1 января в Туве начали работу временно досуговые центры на базе спортивных школ Тувы. На базе центров именитые спортсмены Тувы проводят мастер-классы для детей. Подробнее информацию о работе центров можно узнать по номеру 6-04-14.
Подробнее...
05.01.2023 16:06 / Безопасность
В Правительстве Тувы состоялось заседание оперативного штаба

Глава Тувы Владислав Ховалыг сегодня провел очередное заседание Оперативного штаба по обеспечению базового уровня готовности в республике. Напомним, что оперштаб был сформирован по Указа Президента Российской Федерации от 19.10.2022 г. № 757. Первым вопросом повестки стали предварительные итоги по обеспечению охраны общественного порядка в период проведения новогодних праздничных мероприятий.

Подробнее...
04.01.2023 18:35 / Правопорядок
В Туве проходят рейды по соблюдению ограничений на продажу алкогольной продукции

С 1 января на территории всей республики проводится ежедневный мониторинг по соблюдению ограничений на продажу алкогольной продукции в период новогодних и рождественских праздничных выходных дней. 

Подробнее...
03.01.2023 21:23 / Правопорядок
Министры и зампреды правительства Тувы в новогодние выходные инспектируют районы

В дни новогодних и рождественских каникул районы республики инспектируют зампреды правительства региона, а также руководители министерств и ведомств. Напомним, согласно подписанному главой Тувы Владиславом Ховалыгом распоряжению о мерах по обеспечению на территории республики общественного порядка и безопасности в период праздничных и выходных дней, за каждым муниципальным районом закреплены руководители исполнительной власти республики, которые в дни праздников держат на контроле текущую ситуацию на вверенной им территории.

Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы нацелил спасателей республики  на мобилизованный дух и готовность к зиме

05.10.2017

Глава Тувы: Учителя остались такими же – до мозга костей подвижниками

04.10.2017

В отдаленных населенных пунктах Тувы появилось долгожданное вещание ГТРК «Тыва»

03.10.2017

Глава Тувы посетил село Дон-Терезин Барун-Хемчикского района

16.09.2017

Кубок Главы Тувы завоевал борец из Монголии

11.09.2017

 Глава Тувы отметил День города вместе с кызылчанами по-спортивному на новых объектах

11.09.2017

День города, 9 сентября 2017 г.

09.09.2017

Мне комфортно в Туве – полпред Президента РФ Сергей Меняйло

04.09.2017

Предприятия и крестьянские фермерские хозяйства Тувы получили новую сельхозтехнику

04.09.2017

В столице Тувы сдан еще один  новый дом по программе переселения граждан из аварийного жилья

30.08.2017

Глава Тувы продолжает поиск среди выпускников-краснодипломников эффективных управленцев

18.08.2017

Глава Тувы встретился с офицерами - выпускниками, прибывшими в регион для прохождения службы

17.08.2017

Тувинскую баранину нужно еще более активно поставлять в крупные города Сибири – бренд-шеф AYS group Барчи Юлдашева

15.08.2017

Второй по стране «МФЦ для бизнеса» открылся в Туве

15.08.2017

Шолбан Кара-оол: Тува – перекресток цивилизаций и мост дружбы между народами

15.08.2017

Торжественное собрание, посвященное Дню республики и Наадыму

15.08.2017

Съезд животноводов Тувы  остается площадкой для честных дискуссий  и главным местом чествования передовиков

13.08.2017

В День Крещения Руси в Туве освятили новый православный храм

28.07.2017

В коллегии МВД по РТ принял участие Глава Тувы Ш. Кара-оол

20.07.2017

Рейтинг эффективности деятельности муниципалитетов Тувы за 2016 год возглавил Каа-Хемский район

19.07.2017


 
Медээлер
RSS
11.12.2013
Каң-оол Даваа: «Россияның Yндезин хоойлузу субъектилерге конститусчу эки эргелерни берип турар»
ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы Каң-оол Тимурович Даваа-биле Конституциялар дугайында бо чылдың октябрь айда чугаалашкан бис. Ол ужуражылганы интервью хевирлиг кылдыр «Шын» солунга парлаан.Бөгүн ол темага чугаавысты уламчылаар-дыр бис. Чүгле чугаа бо удаа тодаргайы-биле Россия Федерациязының Конституциязының, ооң чурттуң субъектилеринге конститусчу тургузугну доктаадып тургузарынга ужур-дузазының дугайында болур.
— Россияның амгы Конституциязын 20 чыл бурунгаар хүлээп алган. Ол чурттуң политиктиг болгаш экономиктиг тургузуушкунунуң белен эвес чылдары болган. Силер чурттуң Конституциязы ол үени төлептиг эрткен деп бодаар силер бе?
Улаштыр номчуур...
10.12.2013
Моолда Тываларывыс
Россияның кызыгаар чоогунда регионунуң кожазында чурт-биле садыг-экономиктиг, культурлуг болгаш эртем харылзааларын сайзырадырынга чаа үе-чаданы республика Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң бо чылдың мартта Улан-Баторже аян-чоруу ажыткан, ынчан Моолдуң найысылалынга Тыва Республиканың төлээ чериниң ажыдыышкынының езулалы болган. Ол аян-чоруктуң үезинде Шолбан Кара-оол Моолдуң чазааның даргазы-биле ужурашкан, көдээ ажыл-агый адырынга, кызыгаар чоогунуң садыглаашкынынга болгаш гуманитарлыг харылзааларга, транспорт аргыштырылгазынга хамаарышкан айтырыгларны чугаалашкан. Моолдан уксаалыг малды Тываның ажыл-агыйларының садып алырының дугайында, Улан-Баторнуң дээди өөредилге черлеринге тыва студентилерге квоталар тускайлаарының дугайында, кызыгаарда «Хандагайты — Боршоо» эрттирилге пунктузунга чурттар аразының эрге-байдалын тыпсырынга кады күжениишкиннерниң дугайында, Моолдуң авиакомпанияларының Иркутскиден болгаш Улан-Удэден рейстер ажыдарының талазы-биле айтырыгны өөренип көөрүнүң дугайында дугуржулгалар чардынганын чугааны эгелээриниң мурнунда сагындырып каайн.
Улаштыр номчуур...
10.12.2013
Маадырларның чырык адын сактып...
Декабрь 9-та Ада-чурттуң Маадырларының хүнүн Тыва Республикага демдеглээн.

Маадырларның алдар-адын сактып, ол хүн республиканың өөредилге албан черлеринге «Эрес-дидим чоруктуң кичээлдерин» болгаш класс шактарын эрттирген. Кызыл хоорайның Тиилелге шөлүнге Ада-чурттуң Улуг дайынынга амы-тынындан чарылган маадырларга тураскаал кылдыр чечектерни салган. Ук хемчегге ТР-ниң Чазааның кежигүннери, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутаттары, сайыттар болгаш албан черлериниң, ведомстволарның удуртукчулары, чер-черлерде дайын чөрүлдээлериниң киржикчилери, хоочуннар болгаш студентилер, өөреникчилер киришкен.

Улаштыр номчуур...
10.12.2013
"Чаңгыс суур - чаңгыс бүдүрүлүге": Yре-түңнелдиг ажылдың бадыткалы
Делгелгениң ийи дугаар хүнү баштайгызындан ылгал чок, аажок идепкейжи байдалга эрткен. Чон соксаал чокка шуужуп, республиканың бүдүрүкчүлериниң барааннарын улуг сонуургал-биле көрүп, оларны күзелдии-биле садып ап турду. Кожууннардан эккелген барааннарның аразында чүнү чок дээрил: аъш-чем аймаа, алгы-кештен даараан идик-хеп, суй белектер, демир-дестен, ыяш-даштан бүдүрген чүзүн-баазын дериг-херекселдер дээш, оон-даа өске… Кожуун бүрүзүнүң делгээн барааны онзагай, солун.
Улаштыр номчуур...
10.12.2013
Тываның чону шыдаар
Шолбан Кара-оолдуң Тываның Баштыңы албан-дужаалга ажылдап келген үезинде эң эки түңнелдерлиг, чоннуң талазындан деткимчени калбаа-биле алган, херек кырында боттанып турар ажыл-херээ «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилели дээрзин ооң ажыл-чорудулгазын шүгүмчүлексээр кижилер безин чугаалап турар. Төлевилелдиң чогумчалыг болганының чажыды чүдел? Бо төлевилелдиң чедиишкиннерин көргүскен декабрь 6-да «Сүбедей» спорт комплекизинге ажыттынган делгелгениң көрүкчүлериниң чамдыызының бодалы мындыг.
Улаштыр номчуур...
09.12.2013
Маадыр чонга йөрээл

Декабрь 9 — Ада-чурт маадырларының хүнү

Ада-чурттуң маадырларының хүнүн демдеглээрин Россияга 2007 чылда эгелээн. Ам чыл санында-ла декабрь 9-та боттарывыстың маадырларывысты алдаржыдып турар бис.
2007 чылдың февраль 28-те «Россияның дайынчы алдарының болгаш төөгүлүг ай-хүннериниң дугайында» Федералдыг хоойлузунуң 1-1 чүүлүнге өскерилгелер киирериниң дугайында» Россия Федерациязының №22-ФХ Федералдыг хоойлузун езугаар ол хүннү катап тургускан.
Чогум ол байырлалдың төөгүзү узун. Ол 16-гы чүс чылда эгезин алган. Екатерина II хаанның чуртту эргелеп-башкарып турган үезинде декабрьның ол хүнүнде болган төөгүлүг болуушкун-биле холбаштыр ону тургускан. 1769 чылда ол Ыдыктыг Георгий Тиилекчиниң орденин бадылаан.


Улаштыр номчуур...
09.12.2013
Республика бүзүрелдиг бурунгаарлаар
Елена Каратаева, ТР-ниң экономика сайыды:

— Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң Россияның Чазааның хуралынга регионнуң социал-экономиктиг байдалының илеткелин кылганы — улуг чедиишкин. М-54 «Енисей» федералдыг оруктуң угланыышкынын Хандагайты — Боршооже өскертири республиканың бурунгаар сайзыралынга канчаар-даа аажок чугула. Бо айтырыгны 10 ажыг чылдың дургузунда сайгарып келген болгаш Шолбан Валерьевичиниң өйүнде база катап көдүрүп эккелгени шын болган. Төлевилелдиң боттанылгазы-биле 12 муниципалдыг тургузуглар (республиканың чурттакчы чонунуң барык 60 хуузу) хаара туттунар. Бо талазы-биле ажыл эгелей берген, Росавтоорукче баштайгы документилерни чоруткан. Улаштыр Хандагайты оруун федералдыг өнчүже шилчидер дугайында доктаалдың төлевилелин белеткээри-биле РФ-тиң Орук транспорт яамызынче оларны дамчыдар. Орукту Хандагайты — Боршооже углаар кылдыр өскертиринче 7 млрд. рубль хереглеттинер, а орукту бир чылда ажаар-тежээринче 218 млн. рубль үнер. Бо улуг төлевилелдиң боттанылгазын чедип алыры дээрге-ле, бир дугаарында, немелде ажылчын олуттар болгаш амыдырал-байдалывыстың бедик чадаже көдүрлүрү дээрзи билдингир.
Улаштыр номчуур...
09.12.2013
Чаартылгада — ужар  чүүл харылзаазы
Ирина Романова, ТР-ниң Орук-транспорт комплекизиниң яамызының транспорт инфраструктура салбырының начальниги: — Россияның Чазааның хуралынга Тываның Баштыңы Ш.Кара-оолдуң республикада авиация харылзаазының чидиг айтырыгларын чугаалаанын кижи деткивес аргажок.
Маңаа Кызыл хоорайның аэропортунуң бодун чаартыры эвес, а бүдүн аэропорт комплекизин тургузарының дугайында чугаа чоруп турар деп демдеглекседим. Төлевилелдиң ниити өртээ 3 млрд. 276,8 млн. рубль. Ооң иштинде федералдыг бюджеттен — 1 млрд. 491,2 млн., республика бюджединден — 220 млн., инвесторнуң киржилгези-биле1,5 млрд. рубльди чарыгдаар. Федералдыг акша-хөреңги-биле чүгле самолеттар хонар болгаш ужуп үнер дилиндекти чаартыр. Бо ажылды ийи структура күүседир. Бирээде, Кызылдың аэропорту федералдыг казна албан чери болганда, Росавиациядан акшаландырыышкын Кызылдың аэропортунче дорт шилчиир. Ынчангаш Росавиация ажылды хайгааралга алыр. 
Улаштыр номчуур...
09.12.2013
 Тываның Баштыңының Россияның Чазаанга чугаазы: саналдар, бодалдар
Инвестициялыг программаларны ажылдап кылыр

Россия Федерациязының Чазаанга болуп эрткен хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң талазы-биле чугаазы Тываның чурттакчы бүрүзүнүң онза кичээнгейин хаара туткан. Тываның сайзыралының дугайында илеткелге хамаарыштыр Тываның күрүне университединиң экономика факультединиң деканы Вячеслав Кыргысович Севектиң бодалы: «Ноябрь 28-те Москвага, Россияның Чазааның хуралынга болуп эрткен хуралга бистиң республикавыстың Баштыңы Шолбан Валерьевич Кара-оол Тываның социал-экономиктиг сайзыралының дугайында илеткелди кылган. Чазак Даргазы чугаазынга республиканың чедиишкиннерин айытпышаан, чедимчелиг ажылдаары болдунмайн барып болурун база демдеглээн. Ону чүгле анаа чугаалаарында эвес, а сан-чурагай-биле болгаш кылып болур хире аргаларны база ажылдап көрүп турар. 
Улаштыр номчуур...
09.12.2013
Чедиишкиннерниң делгелгези
Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң саналдап үндүргени «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелинге хамаарылгавыс чаңгыс аай эвес болганын бөгүн чажыргаш-даа канчаар. Чамдыктарывыс ооң боттанырынга чигзинип, өскелеривис ийи билээн дагдыныпкаш, ажылдап кирипкен. Бо төлевилелдиң эрткен часкы баштайгы делгелгези ынаныштың көзү болган. Дүүн, декабрь 6-да, «Сүбедей» спорт комплекизинге ажыттынган ийиги делгелге – төлевилел ажыл-агыйжы кижилерниң эрес тура-соруунуң чалбыыжын кыпсып үндүргениниң херечизи.
Улаштыр номчуур...
05.12.2013
ЭКСПЕРТТЕР: «Курлавыр чиг эт күчүзүн дээштиг сайзырадыры Тываның хөгжүлдезинге өзүлделиг базымны бээр»
РФ-тиң Чазааның хуралынга Тываның Баштыңының көдүрген айтырыглары чугула болгаш чогуур үезинде тургустунган деп, экономика эртемнериниң кандидады, РЭА-ның СС-тиң нефть-газ геологиязының болгаш геофизика институдунуң сектор эргелекчизи Ирина Филимонова болгаш экономика эртемнериниң кандидады, РЭА-ның геология болгаш геофизика институдунуң экономика бөлүүнүң удуртукчузу Леонтий Эдер олар санап турар. «Тывада курлавыр чиг эт күчүзү аажок улуг, ону чогумчалыг сайзырадыр болза, регионнуң хөгжүлдезинге өзүлделиг базымны берип болур. Ооң кол үндезини кокстуг болгаш энергетиктиг хөмүр-даш, кобальт, алдын, өңнүг болгаш ховар металлдар, аңгы-аңгы тудуг материалдарының ховар кезектери, суг адааның аржаан суглары болуп турар» — деп, олар санааннар.
Улаштыр номчуур...
05.12.2013
РФ-тиң Чазаанга Тываның Баштыңының чугаазы: саналдар, бодалдар
Бо чылдың декабрь 3-те чырыкче үнген «Шын» солунга республиканың удуртукчузу Шолбан Кара-оолдуң Россия Федерациязының Чазааның ноябрь 28-те хуралынга чугаазын кичээнгейлиг номчуп, Тываның социал-экономиктиг нарын айтырыгларын ол хуралга көдүрген хөөнүнге дыка-ла таарзындым. Айтырыгларны чурттуң Чазааның мурнунга чидии-биле тургузуп, республикага экономиктиг деткимчеде чедер-четпестерни дорту-биле айыткан-дыр. Ажыы-биле чугаалаар болза, Совет Эвилелиниң (амгы политиктиг байдалды алыр болза – Россияның) составынче Тыва 1944 чылда кирген. Оон бээр келир 1914 чылда чүгле 70 чыл боор. Ол дээрге кижи назыны безин эки четпес үе ышкажыл. ССРЭ үезинде (1944 чылда 1992 чылга чедир, чүгле 48 чыл дургузунда) республикаже, немец-фашизм-биле дайын соонда дыка берге үеде безин хөй акша-хөреңгини киирип, ооң социал-экономиктиг, культурлуг хөгжүлдезинче улуг кичээнгейни салып турган. Ынчан Тыва ылап-ла дүргени-биле хөгжээн. Бөгүн база-ла ындыг дүрген бурунгаар сайзыраар байдал херек. Эң ылаңгыя аар үлетпүр, энергетика, улуг тудуглар тудары дээн ышкаш ажылдарны федералдыг төптүң деткимчези чокка шимчедири берге болбайн канчаар. Тываның социал-экономиктиг байдалын экижидер талазы-биле Россияның Чазаа доктаал-саавырларны хүлээп турганын база дыңнаан бис. Ынчалза-даа ооң күүселдези кошкак. Ол дугайында Шолбан Кара-оол, республикада байдалды сайгарып чугаалажырындан херек кырында ажыл-херекче шилчиир-дир — деп чугаалаан-дыр.
Улаштыр номчуур...
04.12.2013
Тываның аргазын — Бүгү чуртка ажыктыг кылдыр
2013 чылдың ноябрь 28-те регионнуң социал-экономиктиг айтырыының талазы-биле Россияның Чазааның хуралынга Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң чугаазы

Хүндүлүг Дмитрий Анатольевич! Хүндүлүг чазак кежигүннери! Тываның сайзыралының дугайында, ооң күчүзүнүң чурттуң экономиказынче салыышкынының дугайында, эң чидиг айтырыгларның дугайында федералдыг чазактың хуралынга сайгарып турары меңээ-даа, бистиң республикавыска-даа принципиалдыг улуг ужур-дузалыг.Бистиң дилээвисти хандырып, Тываның дугайында айтырыгны хүн айтырыынга кииргениңер дээш Силерге четтиргенимни илередирин чөпшээреп көрүңер, Дмитрий Анатольевич. Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезин ханы сайгарганы дээш Игорь Николаевичиге четтиргенимни илередип тур мен. Көргүзүглерниң хөй кезииниң талазы-биле хожудаңгайларның санынга кирип турзувусса-даа, сайзырал темпилериниң талазы-биле ортумак турушту быжыы-биле ээлеп турар бис.
Улаштыр номчуур...
04.12.2013
Өскелерден чыда калбаал

Декабрь 3 — Бүгү-делегейниң инвалидтер хүнү

Ноябрь 30-де «Сүбедей» спорт комплекизинге харык-шинээ кызыгаарлаттынган 18 хардан өрү назылыглар аразынга Бүгү-делегейниң инвалидтер хүнүнге тураскааткан спартакиада болуп эрткен. Ону ТР-ниң Күш-ажыл болгаш социал политика, Аныяктар болгаш спорт яамылары, Бүгү-россияның инвалидтер ниитилелиниң Тывада салбыры организастап эрттирген. ТР-ниң аныяктар болгаш спорт сайыдының бирги оралакчызы Буян Владимирович Биче-оол, Бүгү-россияның инвалидтер ниитилелиниң Тывада салбырының даргазы Антонида Доржуевна Ондар чыылган чонга болгаш аалчыларга байыр чедирген.

Улаштыр номчуур...
04.12.2013
Аас-кежиктиң дүлгүүрү кайдал?
Аас-кежиктиң дүлгүүрү кайдал? Ону дилээн, ону тыпкан кижи бар бе? Анаакайың, ону дилээн кижи бар дээрзинге чигзинер апарган мен. Чуртталгада кым мен, чүү мен, кижи мен бе деп боданмас, бодун боду танывастааннар бистиң аравыста көвүдээни чажыт эвес-ле болгай. Чоокта чаа-ла чараш, аныяк, арын-шырайы силиг чораан кижини бо кижи таныыр аргажок апарган болгулаар. Эң ылаңгыя херээженнер ындыг болгулаарга, дыка хомуданчыг. Эктинден тыртыпкаш, «Эжим, сен канчап бардың?!» деп чугаалаксааң кээр, хая көрүп келзе-ле, көңгүс өске көрүштүг, бодалдыг, сактырга-ла, четкерге алзыпкан-биле дөмей болур. Ону боду билир ирги бе? Четкер-биле четтинип алган чоруурун каяа билир деп, але. Дыка хөй кижилер арагага сундуккаш, арага четкеринге шалбададып алгаш чоруурун, ооң кулу апаары, шынап-ла, шын-дыр ийин. 
Улаштыр номчуур...