Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


 План мероприятий, посвященных народному празднику животноводов «Наадым-2024»,  приуроченного к 80-летию добровольного вхождения Тувинской Народной Республики в состав СССР

18 июля, четверг

10.00 День заезда участников праздника животноводов «Наадым-2024», размещение в Юрточном городке в местечке Тос-Булак. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.

11.00 Чемпионат Республики Тыва по стрельбе из тувинского традиционного лука «Тыва ча адар оюн: баг адар хевири» среди мужчин и «Тыва ча адар оюн: борбаанды адар хевири» среди женщин. «Юрточный городок» в м. Тос-Булак.

Подробнее...

Новости

RSS
26.06.2015 11:15 / Мероприятия
В Туве открыли новый рыболовный сезон
С 20 июня в Туве сняты введенные на период нереста ограничения на лов рыбы. Как сообщили в Государственном комитете по охоте и рыболовству РТ, с этого дня рыбалка для любителей разрешена на специально отведенных участках озер и всех реках республики, за исключением реки Хамсара на территории Тоджинского района, где вылов рыбы запрещен круглый год, независимо от нерестового периода. Для любителей спортивной рыбалки Госкомохоты РТ на водоемах, где ведется промысловый лов, оставил свободные участки. В число таких водоемов вошли озера Чагытай, Сут-Холь, Ушпе-Холь, Хидиктиг-Холь и Тере-Холь. 
Подробнее...
25.06.2015 18:48 / Строительство
В  Туве впервые за постсоветское время построен крупный горнодобывающий комбинат

Сегодня, 25 июня, в Туве состоялось официальное открытие горнообогатительного комбината на Кызыл-Таштыгском месторождении полиметаллов. Это первый за весь постсоветский период крупный производственный объект, построенный и запущенный с ноля, исключительно на частные инвестиции. Его владелец – горнодобывающая компания «Лунсин», выигравшая еще до прихода правительства Шолбана Кара-оола в 2006 году лицензию на освоение месторождения по конкурсу, организованному Федеральным агентством по недропользованию. Проектная мощность комбината – 1 млн. тонн руды, обогащением которой получают медный, свинцовый и цинковый концентраты. С выходом на полную мощность ГОК, как подсчитали специалисты, будет ежегодно приносить в бюджет Тувы до 400 млн. рублей дохода в виде налогов и сборов.

Подробнее...
25.06.2015 17:56 / Мероприятия
В Туве проходит  заседание  Научно-методического совета архивных учреждений Сибирского федерального округа

В Правительстве Тувы начал свою работу Научно-методический совет архивных учреждений Сибирского федерального округа. Под руководством председателя Совета, начальника управления государственной архивной службы Новосибирской области Константина Захарова и представителя Федерального архивного агентства Александра Грошева директора архивных учреждений в течение двух дней обсудят профессиональные проблемы, итоги деятельности и дальнейшее развитие службы. В заседании совещательного органа, которое проходит ежегодно, принимают участие руководители архивных учреждений Кемеровской, Томской, Иркутской области, Красноярского, Алтайского краев, Бурятии, Хакасии и других регионов округа.  

Подробнее...
25.06.2015 17:26 / Мероприятия
С 1 июля 2015 года произойдет плановое изменение тарифов на коммунальные услуги

Как сообщает республиканская служба по тарифам, тепловая энергия подорожает в среднем на 6,7 %, холодное водоснабжение - не более чем 14,5%, сжиженный газ – на 14,5 %, электроэнергия — на 8,5 %. По словам руководителя службы Роланды Намчыл, новые тарифы введены в рамках предельных уровней, устанавливаемых Федеральной службой по тарифам, и в соответствии с параметрами, утвержденными Правительством России в прогнозе социально-экономического развития страны.

Конкретные тарифы по муниципальным образованиям утверждены решениями Службы по тарифам Тувы. С ними можно ознакомиться в разделе «тарифы» на официальном сайте службы www.tarif.tuva.ru
Подробнее...
25.06.2015 14:46 / Праздники
День молодежи в Туве отметят экологическими акциями,  велопробегом, флешмобами и фестивалем красок
В Туве День молодежи (27 июня) совместили с Всемирным Днем борьбы с наркоманией (26 июня). Мероприятия, посвященные этим датам, начались в республике сегодня, 25 июня и завершатся в воскресенье, 28 июня. Как сообщили в Министерстве по делам молодежи и спорта РТ, выступающем главным организатором, в программе этих дней – акции по очистке от мусора и благоустройству излюбленных мест отдыха молодежи, а также территорий источников, берегов озер, святых мест. В столице Тувы Кызыле, например, молодые приберут гору Догээ, считающуюся одним из культовых мест в традициях тувинцев, а также так называемую гору Любви, которую облюбовали влюбленные и молодожены. Кстати, управление ЗАГСа приурочило по случаю праздника торжественную регистрацию брака молодых пар.
Подробнее...
25.06.2015 14:35 / Безопасность
Командующий ЦВО по просьбе Главы Тувы продлил срок работы военной техники на тушении лесных пожаров
25 июня на территории Тувы зарегистрировано 14 пожаров на общей площади 1096 гектаров, из них 961 гектаров – лесной фонд. Как сообщили в Агентстве по чрезвычайным ситуациям РТ, площади возгораний по сравнению с сухим и жарким маем сократились более чем в 3 раза, однако работы лесоохране это не убавило, поскольку большая часть пожаров переместилась в отдаленные районы республики – в зоны, недоступные наземному транспорту. Тайга горит, в частности, в Тоджинском, Каа-Хемском, Тере-Хольском районах, в местах, досягаемых только для авиации. По информации директора агентства Шолбан-оола Чанзана, в борьбе с лесными пожарами в настоящее время задействовано 160 человек и 11 единиц техники, включая прикомандированный вертолет МИ-8 Министерства обороны РФ. 
Подробнее...
25.06.2015 14:27 / Дети
На сегодняшний день в республиканской инфекционной больнице в Кызыле проходит лечение 41 ребенок с диагнозом «острая кишечная инфекция». Состояние детей удовлетворительное, с признаками положительной динамики. Под амбулаторное наблюдение участкового педиатра с улучшением состояния выписаны из больницы 3 детей. В Тандинской районной больнице в настоящее время осталось 4 детей, 1 ребенок по согласованию переводится в Кызыл. Для своевременного оказания медицинской помощи в инфекционной больнице дополнительно развернуто 30 коек, в Тандинской ЦКБ – 20 коек, выделено 2 единицы автотранспорта для вывоза детей из лагеря «Орленок» в медицинские учреждения.
Подробнее...
25.06.2015 00:05 / Дети
Состояние здоровья детей, пострадавших в лагере от пищевого отравления, постепенно улучшается

«У всех 53 детей, которые были госпитализированы в результате пищевого отравления в лагере отдыха «Орленок», наблюдается положительная динамика. Сейчас они находятся в состоянии средней тяжести и удовлетворительном состоянии. Улучшение ожидается с четверга - сообщил в среду министр здравоохранения Тувы Орлан Донгак. – Тяжелое состояние четверых детей стабилизировалось. Всем оказывается необходимая помощь. В инфекционной больнице продолжает работать «горячая линия».  

Подробнее...
24.06.2015 19:02 / Мероприятия
В Туве создана комиссия по определению ущерба, нанесенного дорогам ливнями

Глава Тувы Шолбан Кара-оол распорядился сформировать межведомственную комиссию, которая должна оценить масштабы разрушений на дорогах региона после ливневых дождей и вызванных ими селей. Комиссии, руководителем которой назначен замминистра дорожно-транспортного комплекса Тувы Александр Максимов, предписано также по результатам экспертизы завтра, 25 июня, представить правительству план аварийно-восстановительных работ на поврежденных участках дорожной сети.

По данным Минтранса РТ, проливные дожди, накрывшие Туву 21-22 июня, разрушили не только региональную трассу А161, где сошедшими селями снесло мост, на нескольких участках серьезно повредило асфальтобетонное покрытие. 
Подробнее...
24.06.2015 18:27 / Образование
Глава Тувы  вручил  золотые медали    выпускникам школ

В Правительстве Тувы сегодня состоялась торжественная церемония вручения золотых медалей и благодарственных писем «За особые успехи в учении» лучшим выпускникам школ республики. Глава Тувы поздравил юношей и девушек с отличным окончанием школы:

«Рад поздравить всех с блестящим окончанием школы! В прошлом году мы отметили 100-летие единения России и Тувы. Если вести отсчёт от этой знаменательной даты, то вы – первые выпускники нового столетия. Прекрасный старт на пороге самостоятельной жизни, выбора профессионального пути!

Многие воспринимают окончание школы как финишную черту. Но это далеко не так. Напротив, окончание школы – это старт. И у вас он стал золотым, благодаря вашему упорству и целеустремленности.

В этом году в Туве рекордное количество медалистов за последние пять лет. 70 золотых медалей и 73 серебряных! 

Подробнее...

Фоторепортажи

Военная техника 55-й отдельной мотострелковой горлной бригады прибывает на место постоянной дислокации – в Кызыл

25.11.2016

Сергей Степашин об итогах визита в Туву: Увидел волю руководителя республики и строителей, которые могут работать

24.11.2016

Члены Правительства Тувы, депутаты ГосДумы и Верховного Хурала обсудили бюджетный процесс

23.11.2016

В Туву прибыл первый эшелон 55 отдельной мотострелковой (горной) бригады

23.11.2016

48 семей Барун-Хемчикского района Тувы  получили социальный уголь

21.11.2016

Шолбан Кара-оол: Жители Тувы и Монголии всегда уважали друг друга, поддерживали – как кочевник кочевника

18.11.2016

Наша задача сделать товарный знак «Сделано в Туве» стопроцентной и постоянной гарантией отличного качества – Шолбан Кара-оол

18.11.2016

Глава Тувы подписал Соглашение о сотрудничестве с  губернаторами трех приграничных регионов Монголии

18.11.2016

Глава Тувы подарит лошадь лучшему участковому уполномоченному полиции

17.11.2016

Военный городок в Кызыле планируется сдать в эксплуатацию в конце ноября

16.11.2016

Глава Тувы навещает подшефных детей-сирот

15.11.2016

Ресурсы министерств и ведомств привлекаются на борьбу с последствиями снегопадов в западных районах Тувы

15.11.2016

Глава Тувы вручил ключи от новых Газелей и ПАЗов директорам республиканских школ

14.11.2016

В Кызыле прошел Форум народов Республики Тыва «Мы – едины!»

06.11.2016

Глава Тувы: Мы едины, у нас одна страна и общая судьба

03.11.2016

Мэрию Кызыла обязали усилить контроль над процессом застройки городской территории

02.11.2016

Мэрию Кызыла  обязали усилить контроль над процессом застройки городской территории

02.11.2016

В селах Тувы продолжают открываться детские сады

01.11.2016

Глава Тувы Шолбан Кара-оол «сверил часы» с работниками сельского хозяйства

31.10.2016

Глава Тувы поддержал отца-одиночку четверых детей за трудолюбие

31.10.2016


 
Медээлер
RSS
01.04.2014
«ТЫВА РЕСПУБЛИКАНЫҢ СОЦИАЛ-ЭКОНОМИКТИГ ХӨГЖYЛДЕЗИНИҢ СТРАТЕГИЯЗЫ ШАПКЫН ӨЗYЛДЕНИҢ YНДЕЗИНИ БОЛУР»

Россия Федерациязының  Федералдыг Хуралының Федерация Чөвүлелиниң пленарлыг хуралынга Тыва Республиканың Баштыңы Ш.В. Кара-оолдуң  илеткели

Ханы хүндүткелдиг Валентина Ивановна!

Хүндүлүг сенаторлар! Хүндүлүг чалатканнар! Коллегалар!

Федерация Чөвүлелинге Тыва Республиканың хүннерин эрттирериниң дугайында үстүкү палатаның шиитпирин Тыва улуг өөрүп четтириишкин-биле хүлээп алган. Регионнарның палатазынга бодун көргүзери болгаш сенаторларның деткимчезин алыры биске аажок чугула, ындыг деткимчени Россия-биле демнежилгениң болгаш республика найысылалының үндезилеп тургустунганының 100 чылында алыры — ийи дакпыр ужур-дузалыг.

Хүндүлүг Валентина Ивановна! Бистиң республикавысты деткээниңер болгаш бо бедик индирден сөс алыр арганы тывысканыңар дээш Силерге ханы өөрүп четтириишкинни  илередирин чөпшээреп көрүңер.

Улаштыр номчуур...
01.04.2014
Италияга камгалаар

Март 17-22 хүннеринде Калининград хоорайга элээди, аныяк база улуг оолдар, уруглар аразынга кикбоксингиниң эң кадыг К-1 хевиринге Россияның чемпионады болуп эрткен. Аңаа Россияның 44 аңгы девискээринден 350 кижи киришкен. Тываның адын камгалап, 8 спортчу, 1 тренер башкы, 1 судья киришкеш, чедиишкиннерлиг чанып келген. 42 килге Уран-Херел Ховалыг (Улуг-Хем), 45 килге Борис Хертек (Ак-Довурак хоорай) 1-ги черлерни, 48 килге Дозураш Бадын-оол (Мөңгүн-Тайга), 51 килге Байыр Монгуш (Чадаана хоорай), Орлан Монгуш (Кызыл хоорай) 3-кү черлерге төлептиг болган.

Улаштыр номчуур...
01.04.2014
100 чылдың фондузу

Март 28-те «Найысылал» Арт-төпке Кызыл хоорайның 100 чылының фондузун чонга болгаш хөй-ниитиге таныштырган. Бо фондуну Кызыл хоорайның Төлээлекчилер хуралының шиитпири-биле 2013 чылда тургускан. Барык бир чыл дургузунда фондунуң хоойлу-дүрүм документилерин кылдырып, организастыг ажылын шуудадып келген. Амгы үеде ажылдап кириптеринге фонд белен. Кызыл хоорайның Төлээлекчилер хуралының даргазы Дина Оюн чыылганнарны фондунуң организакчы ажылдары болгаш ап чоруткан баштайгы хемчеглери-биле таныштырган. 

«Кызыл хоорайның 100 чыл юбилейин эрттиреринге  деткимче фондузу» сайгарлыкчы эвес бо организацияның кол сорулгазы — республиканың найысылалын үндезилээниниң 100 чылынга тураскааткан байырлыг хемчеглерни белеткээринге болгаш эрттиреринге дузалаары. Фондунуң акша-хөреңгизин чоннуң эки тура-биле кииргени, хоойлу-дүрүм езугаар тывылган орулгалардан тургузар, бодунуң үлүүн ажыл-херектер-биле база киирип болур. «Кызыл хоорайның 100 чыл юбилейин эрттиреринге деткимче фондузунуң» ажылын, акша-хөреңгизиниң чарыгдалын, фондунуң уставын канчаар сагып турарын хоорайның Төлээлекчилер хуралының депутады Аргина Пала удурткан беш кижи составтыг Хайгаарал чөвүлели, фондунуң директору Чингис Ховалыг боттандырар.

Улаштыр номчуур...
31.03.2014
Валентина МАТВИЕНКО: «ФЕДЕРАЦИЯ ЧӨВYЛЕЛИ ТЫВАГА ДУЗАЛАВАЙН БАРЫП ШЫДАВАС»

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң регионнуң социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң хемчеглериниң дугайында саналдарын Федерация Чөвүлели бүрүнү-биле деткээн. 

Федералдыг Хуралдың үстүкү палатазының пленарлыг хуралынга Валентина Матвиенко регионнуң сайзыралының нарын айтырыгларын удуртукчулары улуг күженишкин-биле шиитпирлеп турар республикага Федерация Чөвүлели дузалавайн барып шыдавас деп медеглээн. Федерация Чөвүлелиниң удуртукчузунуң ындыг бедик үнелелин алган чорук таныштырылганың үш хүнүнүң дургузунда Тываны бүгү талалыг көргүскениниң түңнели болган. Ол дээрге, бир талазында, республиканың мурнунда тургустунган айтырыгларны саадаашкын чок шиитпирлээриниң чугулазын Россияның политиктериниң ханы медереп билгени, өскезинде—регионнуң экономиказын көдүрериниң талазы-биле боттарының планнарын болгаш төлевилелдерин билдингир болгаш тодаргай кылдыр бадыткап шыдааны болур. Хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң стратегиязы шапкын өзүлдениң үндезини болур» деп илеткелди кылган. Тыва дээрге кызыгаар чоогунда турар регион, ол дыка аныяк, чурттакчы чоннуң үштүң бир кезии үжен хар чедир назылыг аныяктар дээрзин сенаторларга дыңнаткан. Бичии уругларның төрүттүнер чоруунуң деңнели-биле чуртта мурнакчы үш регионнуң аразында кирип турар. Амыдыралдың чаңчыл болган байдалын камгалап алган эвээш черлерниң бирээзи ол. Мал ажылы экономиканың үндезини болуп турар. «Малдың баш санын өстүрерин, күш-ажылдың хүндүткелдиг чоруун бедидерин сөөлгү чылдарда турум чорудуп келген бис, малчыннарны деткиириниң бүдүн системазы республикада тургустунган»--деп, Тываның Баштыңы демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
28.03.2014
Тывага дуза — сенаторларның деткимчези-биле

Федерация Чөвүлелинде Тыва Республиканың хүннери

Россияның Президентизиниң май чарлыктарын күүседири-биле холбаштыр девискээрниң бюджедин чогумчударынче угланган хемчеглерни алырының чугулазының дугайында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Россия Федерациязының Федерация Чөвүлелиниң Бюджет болгаш саң-хөө рыноктарының талазы-биле комитединиң март 24-те болган хуралынга саналын сенаторлар чаңгыс үн-биле деткээннер. Хуралдың ажылынга федералдыг яамыларның төлээлери, чижээлээрге, Россияның саң-хөө сайыдының оралакчызы Андрей Иванов киришкен. Федерация Чөвүлелиниң комитединиң хуралынга Шолбан Кара-оол республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезинге шаптыктап, ооң күчүзүн ажыглаарынга доктар бооп турар чылдагааннарны айыткан. Ол дээрге, хамыктың мурнунда, Тываның Россияның өске девискээрлери-биле оруктар харылзаазы. Кызыл – Курагино демир-орук тудуу, республиканың казымал байлаан казып болбаазырадыры дээн ышкаш төлевилелдерни херек кырында боттандырар дээш, Тываның эрге-чагыргазы федералдыг яамылар болгаш өске-даа органнар-биле кады ажылдап, акша-хөреңгини шыдаар шаа-биле мөөңнеп турар. 

Улаштыр номчуур...
28.03.2014
Аалчывыс — алдарлыг ансамбль

Россия биле Тываның демнежилгезиниң  100 чылынга

2014 чылдың март 25-те В.Көк-оол аттыг Национал театрга Бүгү-российжи культура ажылдакчыларының хүнүнге тураскааткан Россия Федерациязының Камгалал яамызының А.В.Александров аттыг Кызыл Туктуг ыры болгаш танцының академиктиг  ансамблиниң байырлыг концерти болган. Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан байырлал уткуштур делегейде ат-сураа алдаржаан ансамбль аалдап чедип келгени ол. Байырлалдар уткуштур кады ажылдажылганың бо чүгле эгези-дир. РФ-тиң Камгалал яамызының өске-даа культура болгаш уран чүүл коллективтери Тывага уран талантызын бараалгадыр. Хостуг олут чок, көрүкчүлер залды шыгырт долу олурупкан турда, башкарыкчылар сценаже ТР-ниң культура сайыды Вячеслав Донгакты чалапты. Алдарлыг ансамбльдиң удуртукчуларынга, артистеринге болгаш хүндүлүг аалчы -- РФ-тиң Камгалал яамызының Культура эргелелиниң начальниги, культурология эртемнериниң кандидады Антон Губанков оларга сайыт байыр чедиргеш, Тываның чурттакчыларын оюн-тоглаазы-биле өөртүп келгени дээш оларга өөрүп четтиргенин илереткен. Yрде күзеп, манаан ансамбль, барып-барып, бөгүн – Культура ажылдакчыларының хүнүнде чедип келгени ийи дакпыр байырлал дээрзин ол сеткил хайныгыышкын-биле чугаалаан.

Улаштыр номчуур...
28.03.2014
РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯЗЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТИЗИНИҢ КЫЙГЫРЫЫ

Владимир Путин Кремльге Күрүне Думазының депутаттарының, Федерация Чөвүлелиниң кежигүннериниң, Россияның девискээрлер удуртукчуларының болгаш хамааты ниитилелдиң төлээлериниң мурнунга кыйгырыг кылган.

В.ПУТИН: Эки хүн-биле, Федерация Чөвүлелиниң хүндүлүг кежигүннери, Күрүне Думазының хүндүлүг депутаттары! Крым Республиканың болгаш Севастополь хоорайның төлээлери – олар мында, бистиң аравыста, Россияның хамаатылары, Крымның болгаш Севастопольдуң чурттакчылары! (Адыш часкаашкыннары.)

Хүндүлүг өңнүктер, бөгүн бистер чуртталгавыска чугула ужур-дузалыг, бистиң шуптувуска төөгү ужур-уткалыг айтырыг ужурунда чыглып келген бис. Март 16-да Крымга референдум эрткен, ол долузу-биле улустар аразының    демократтыг дүрүмнери болгаш хоойлу-дүрүм нормалары езугаар эрткен.Бадылаашкынга соңгукчуларның 82 хуудан хөйү киришкен. Оларның 96 хуудан хөйү Россияга каттыжары дээш бадылаан. Сан-чурагайлар эң-не бүзүрелдиг.Ындыг шилиишкин чүге кылдынганын билип алыр дизе, Крымның төөгүзүн билири, Крымга Россия, Россияга Крым кандыг ужур-дузалыгыл дээрзин билип алыры четчир.

Улаштыр номчуур...
25.03.2014
Культура чылы —  Чаа-Хөлде

2014 чыл российжилерге онзагай болуушкуннар-биле эгелээни өөрүнчүг. Чоокта чаа Сочиге эрткен олимпий оюннарынга российжи спортчулар кайгамчыктыг тиилелгени чедип алган болгай. РФ-тиң Президентизи В.В. Путинниң чарлыы-биле Россияга бо чылды Культура ажылының чылы кылдыр чарлааны улуг тура-сорук, хей-аъттың киискидикчизи база улуг харыысалга деп билир херек. Чаа-Хөл суурга кожууннуң Культура чылының ажыттынганының байырлалы онзагай, бедик деңнелге эрткен. Янзы-бүрү өңнер-биле каастаан хана солуннар, Ак-Туруг, Булуң-Терек, Шаңчы, Чаа-Хөл суурларындан ус-шеверлерниң кылган ажылдары, кожууннуң культура амыдыралын көргүскен база хоочуннарның фото-чуруктарын чырытканы улуг сонуургалды болдурган. Чалаткан хоочуннар, херээженнер, адалар чөвүлелиниң кежигүннери, уран чүүлге, спортка идепкейлиг киржикчилер бот-боттарынга байыр чедиришкен, чалыы, чараш, омак-сергек көзүлдүлер.

Улаштыр номчуур...
25.03.2014
Хүреш-биле демдеглээн
Бай-Тайга кожуунда уран-шевер,  ажыл-ишчи, үлегерлиг адалар көвей.  Ажы-төлүн эртем-билигге чедирип,  кады чурттаан эжин деткип, найыралы быжыг өг-бүлелерниң бирээзи — Киров Түлүшович Хунанның өг-бүлези.  Ол 1944 чылдың март 4-те Улуг-Хем кожууннуң Арыг-Yзүү  суурга арат  өг-бүлеге  төрүттүнген. 1963 чылда Шагаан-Арыг ортумак школазын дооскан. 1968 чылда Кызылдың  уран чүүл училищезин дооскаш, Тожу кожууннуң Тоора-Хем суурга уругларның чурулга школазынга башкылап эгелээн. 1977 чылдан Бай-Тайга кожууннуң Х.К.Тойбу-Хаа аттыг уругларның чурулга школазынга башкылавышаан, чонар-даш-биле чазаныр салым-чаяанын улам хөгжүдүп, республика болгаш Россия чергелиг уран чүүл делгелгелеринге идепкейлиг киржип, кылган ажылдары улуг үнелелди алган. 1980 чылдан Россияның Чурукчулар эвилелиниң кежигүнү. Бай-Тайганың  ат-алдарын делегейде алдаржыдып чоруур кожууннуң хүндүткелдиг күдээзи. Россияның Чурукчулар эвилелиниң баштаар чериниң  ревизия комиссиязының кежигүнүнге база ажылдап чораан. 
Улаштыр номчуур...
25.03.2014
Тыва төрээн чурту дег

Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга

Эрткен чайын шөлээм алгаш, Кемерово облазының Зеленогорск деп бичии хоорайжыгажында ажылдап турар уруумга четкеш, келген мен. Аңаа чеде бээримге, Анатолий Михайлович биле Татьяна Дмитриевна Костенколарның өг-бүлези бисти бажыңынче чалаан. Чүге дээрге ол өг-бүле Тывага ажылдап, чурттап чораан болгаш мээң уруум Зеленогорскиге ажылдап чеде бээрге, аныяк, тыва эмчи келген деп билип алгаш, таныжып алган болдулар. Оларның бажыңынга чеде бээривиске, аъш-чемин делгеп салган, аажок өөрүп уткудулар. Анатолий Михайлович баянын туткаш, Солаан Базыр-оолдуң «Күскү сесерликке» деп ырызының аялгазын ойнай каапты. Бо аялганы дыңнааш, ала чайгаар кижиниң сагыш-сеткили өөрүшкүден хөлзей бээр чорду. Кандыг-ла-бир үрде көрүшпээн чоок төрели чедип келген дег өөрүшкү-маңнайы-даа аажок, биске белекчигеш-даа белеткеп алган болдулар.

Улаштыр номчуур...
25.03.2014
«Азия төвү» тураскаалды каяа тургузарыл?
Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайның 100 чылдарының юбилейлеринге белеткелде Улуг-Хем кежир көвүрүгден Чүргүй-оол кудумчузунга чедир база ооң чоогунда девискээрниң чаартылгазы азы өскээр чугаалаарга, эрик кырының чаартылгазы чугула черни ээлеп турар. Ооң иштинде «Азияның төвү» тураскаалдың база ооң чоогунда девискээрниң  келир үеде салым-чолу онза сонуурганчыг. Аңаа хамаарыштыр чурттакчы чондан эрги тураскаалды канчаарыл, ону каяа тургузарыл дээн чижектиг айтырыглар база эвээш эвес болуп турар. Бо айтырыглар талазы-биле Кызыл хоорайның мэриязынга эрткен неделяда парлалга конференциязы болуп эрткен. Аңаа  ТР-ниң «Капитал тудуг эргелели» күрүнениң бюджет албан чериниң начальниги Владимир Илкин, Кызыл хоорайның кол архитекторунуң хүлээлгелерин күүседип турар Орлан Донгак киржип, журналистерниң айтырыгларынга харыыларны берген. 
Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Айыткал делегей ниитилелинче угланган

Украинада байдал болгаш Россияның составынга чаа субъектилерниң тургустунганы-биле холбаштыр Россияның Президентизи Владимир Путин Федералдыг Хуралга ээлчег чок Айыткалды март 18-те кылган. 

Кремльдиң Георгий залынга болган езулалга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол база киришкен. Күрүне Баштыңының Айыткалы, алыс утказын алыр болза, делегей ниитилелинче угланган, Россияның эрге-ажыктарын камгалаар талазы-биле айтырыгларга бодунуң үндезин туружун Президент илереткен деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Крым, Россия—чаңгыс өг-бүле

Бүгү чурттуң манап турганы төөгүлүг болуушкунну чон бедик хей-аът, келир үеже идегелдиг көрүш-биле хүлээп алган. Март 18-те Россияның составынче Крым биле Севастопольдуң киргенин бадыткаан документиге Россияның Президентизи Владимир Путин болгаш Крымның Чазак даргазы Сергей Аксенов парламентизиниң спикери Владимир Константинов, Севастополь хоорайның баштыңы Алексей Чалый ат салган. Республиканың, Севастопольдуң удуртукчулары ат салган. Бүгү Россияга ол төөгүде балалбас исти арттырган хүннү диңмиттиг байырлап эрттирген. Кызыл хоорайга «Бис кады бис!» деп митинг-концерт Россия Федерациязының ыдык ырызы-биле эгелээн. Арат шөлүнге 3 муң 400 хире чурттакчы чон чыглып кээп, өөрээнин чажырбаан. Барык кижи бүрүзү холунда «Крым, кады бис!», «Путин шын!», «Кезээ мөңгеде кады!», «Чуртумга чоргаарланыр мен!» дээн лозуңнар, плакаттар туткан. Март 14-те Арат шөлүнге чон Крымны деткип, сагыш човап чыылган болза, бо удаада өөрээн сеткилин илередип кээп турган.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Эрес-кежээ малчыннар

Көдээ иште

Өвүр кожуун — Тывада хөй малды өстүрүп турар кожууннарның бирээзи. Бөгүн кожууннуң бүгү ажыл-агыйларында бода мал – 9258 баш, шээр мал – 133831 баш, чылгы мал – 4117, сарлыктар – 395, хаваннар – 139. Кожууннуң көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелери, арат ажыл-агыйлары мал бажын улам өстүрер дээш кызымак ажылдап турар. Кожуунга мал ажыл-агыйын хөгжүдеринге арат ажыл-агыйлары база 12 муңчу малчыннар улуг үлүүн киирип турар. Оларның бирээзинге Солчур сумузунуң муңчу малчыны Шолбан Биче-оолович Дамдынның арат ажыл-агыйы хамааржыр.Шолбан Биче-оолович — уктуг малчын. Өвүр кожууннуң хоочун малчыннары Биче-оол Эңдерикович, Сарыг-кыс Маадыровна Дамдыннарның өг-бүлезинге төрүттүнген болгаш мал ажылын бичиизинден тура эки билир, кызымак, ажылгыр, эрес-кежээ оол кылдыр өзүп келген. 1988 чылда Чаа-Суур ортумак школазының 8-ки клазын дооскаш, 16 харлыындан эгелеп «Чаа-Суур» совхозтуң хой, өшкүзүн, сарлыын кадарып эгелээш, арга-дуржулгазы улам улгаткан.

Улаштыр номчуур...
20.03.2014
Чүс тос школачы мөгелер

Чаа-Хөл кожууннуң баштыңы Орлан Дамзырович Монгуштуң шаңналы дээш тыва хүреш маргылдаазын Чаа-Хөл кожууннуң школачыларының 1-ден 11 класстарда оолдар аразынга ийи дугаар чыл Чаа-Хөл суурда хүреш залынга организастап эрттирген. Орлан Монгуш школачы үелеринде спортка хандыкшылдыг, ылаңгыя хол бөмбүү, хаак маргылдааларынга республика деңнелинге чедир каш удаа киржип чораан. Алдан дөрттүң аразынга ачыр-дачыр тутчур, хүрежиринге база ынак. Хоочуннар аразынга өөнүң ишти Урана Маадыр-ооловна-биле кады  хол бөмбүүнүң маргылдааларынга ам-даа киржип чоруур. Орлан биле Урана Монгуштарның өг-бүлези кожуунга эрткен «Спортчу өг-бүле» деп оюнга тиилээш, республика чергелиг оюнга база киржип, кожууннуң адын камгалаан.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png