Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
В Туве с рабочим визитом находится команда экспертов региональной благотворительной общественной организации «Центр лечебной педагогики» во главе с членом Совета при Правительстве РФ по вопросам попечительства в социальной сфере Анной Битовой. Специалисты прибыли по приглашению руководства республики для оказания методической и иной поддержки местным организациям социального обслуживания, а также чтобы провести консультации и курсы повышения квалификации, в том числе по оказанию психолого-педагогической помощи родителям детей с расстройствами аутистического спектра.
Подробнее...
Новости
26.07.2016 17:20 / Муниципалитеты
Районные машинно-тракторные станции по типу существовавших еще в советские времена МТС создаются в районах Туве. Её основали и в Бай-Тайгинском районе в помощь чабанам, фермерам и другим муниципальным хозяйствам тяжелой техникой, предусматривающей возможность оснащения навесным оборудованием. Сегодня парк станции укомплектован пятью единицами техники, включая бульдозер, фронтальный погрузчик, грузовик МАЗ,грейдер, погрузчик на базе трактора МТЗ-82 с навесными сельхозагрегатами – косилкой, плугом, граблями и прочими устройствами.
Подробнее...
26.07.2016 11:33 / Политика
Кандидатами в депутаты Госдумы по Тувинскому одномандатному округу №32 на 26 июля заявились 8 человек. Из них под вопросом участие в выборах пока только одного - помощника судьи Арбитражного суда Санкт-Петербурга и Ленинградской области Тимура Найдына, который является самовыдвиженцем. В отличие от остальных претендентов, выдвинутых партиями, для регистрации в качестве кандидата он по закону обязан до 3 августа собрать в свою поддержку более 5 тысяч подписей избирателей. Как сообщили в избиркоме Тувы, пока Найдан таких списков не предоставил.
В отношении остальных заявившихся избирательная комиссия в настоящее время завершает проверку сданных ими документов.
Подробнее...
25.07.2016 22:09 / Культура
«Фестиваль получился на славу! Будем каждый год проводить и совершенствоваться! – прокомментировал итоги фестиваля премьер Шолбан Кара-оол. - Наши староверы в Сизиме проявили большое гостеприимство и очень удивили участников из других регионов тем, что сохранили древнюю, исконно русскую культуру в отдаленной Туве, даже лучше и глубже, чем во многих регионах России. Горжусь такими добрыми отзывами!»
В рамках Года гостеприимства в Туве прошел первый межрегиональный фестиваль русской культуры
С инициативой его организации выступили власти Каа-Хемского района. Местом проведения стало небольшое труднодоступное старообрядческое село Сизим.
Подробнее...
25.07.2016 16:32 / Экономика
Шолбан Кара-оол провел встречу с главой Федерального казначейства России Романом Артюхиным, который прибыл в Туву с рабочим визитом. На встрече были обсуждены вопросы сотрудничества федерального казначейства и правительства республики. Одной из основных тем разговора стали кассовое обслуживание бюджетов разного уровня и бюджетное кредитование.
Как отметил Глава республики, заимствования из федеральной казны, стоимость которых существенно ниже банковских кредитов – всего 0,1 % годовых, позволяют сохранять устойчивость бюджетной системы, исполнять в полном объеме социальные обязательства и экономить серьезные средства. Это очень большая поддержка для развивающейся экономики Тувы.
Подробнее...
25.07.2016 14:23 / Мероприятия
В Туву с ознакомительной поездкой прибыл Генеральный консул Германии в Новосибирске Виктор Рихтер, впервые посетивший регион после своего назначения в 2014 году. С консулом встретился Врио Главы республики Шолбан Кара-оол. В ходе встречи состоялся разговор о перспективах сотрудничества в самых разных областях жизни – экономике, культуре, науке и образовании.
Глава Тувы отметил, что г-ну Рихтеру выпало работать в непростой период осложнения геополитической обстановки, которое затронуло российско-германские отношения. В частности, на неопределенное время заморозился целый ряд совместных проектов в Туве, включая деревообработку, переработку сельскохозяйственной продукции, туризм.
Шолбан Кара-оол выразил уверенность, что рано или поздно период искусственно созданных препон для взаимовыгодных отношений Германии и России завершится, и партнерские связи возобновятся в полном объеме на качественно новой основе.
Подробнее...
25.07.2016 00:07 / Муниципалитеты
Рабочая поездка Шолбана Кара-оола в Бай-Тайгинский район
Так уж повелось, что в районах Тувы любят отмечать праздник животноводов, сначала на своем уровне, а затем в масштабах республики. Шолбан Кара-оол недавно строго порекомендовал муниципалам отбросить праздное настроение и в полную силу взяться за кормозаготовки. Но исключение было сделано для двух районов – Бай-Тайгинского и Сут-Хольского, которые отмечали 75-летие со дня своего основания, совместив это событие с сельским Наадымом.
В Бай-Тайгу Шолбан Кара-оол 22 июля приехал не для праздника. Прежде всего, он проверил ход строительства моста через реку Хемчик по направлению в село Кызыл-Даг.
Подробнее...
25.07.2016 00:06 / Общество
В какой бы район Тувы сейчас не приехал Шолбан Кара-оол, везде его встречают с особой теплотой. Вся причина в том, что предложив проекты «Кыштаг для молодой семьи» и «Корова-кормилица» он попал, как говорят, в самое яблочко. Ранее тоже многое делалось для развития сельского хозяйства и местных товаропроизводителей. Например, губернаторский проект «Одно село – один продукт» стал уникальным и до сих пор очень востребован в Туве. Он затронул большое количество предприимчивых людей на селе, которые открыли молочные и мясные мини-цеха. Продукты собственного производства завоевывают рынок и потихоньку вытесняют привозные товары.
Подробнее...
23.07.2016 17:04 / Спорт
К своему юбилею одно из крупных и отдаленных населенных пунктов на западе Тувы - село Тээли получило крупный подарок – современное футбольное поле с искусственным покрытием. Его торжественное открытие состоялось 22 июля в день празднования 75-летия Бай-Тайгинского района и 80-летия с. Тээли.
На поле собралась местная детвора и взрослые жители, потому что именно здесь чествовали ветеранов и животноводов, представителей лучших муниципальных коллективов. Им были вручены государственные награды за добросовестную работу.
Глава Тувы Шолбан Кара-оол после того, как проверил ход строительства моста через реку Хемчик по направлению к селу Кызыл-Даг, а также состояние дороги между селами Тээли и Бай-Тал, приехал на новое футбольное поле
Подробнее...
23.07.2016 11:39 / Строительство
Глава республики Шолбан Кара-оол проинспектировал ход строительства мостового перехода через реку Хемчик на участке автомобильной дороги Тээли-Кызыл-Даг очень важного для жизнедеятельности местных жителей, особенно животноводов.
В рамках государственной программы «Развитие транспортной системы РТ на 2014-2016 годы» в текущем году на этот объект предусмотрены финансовые средства в объеме 74,834 млн. рублей.
Шолбан Кара-оол интересовался ходом работ, финансированием, доставкой материалов, укладываются ли строители в установленные сроки.
Руководитель подрядной организации ООО «Суугу» Аяс Хунай-оол доложил главе республики, что половина средств освоена.
Подробнее...
22.07.2016 17:56 / Мероприятия
Предложения и замечания жителей Тувы, высказанные в ходе отчета правительства республики об итогах работы в 2015 году, стали основой для разработки плана действий из 329 пунктов. Постановление, в котором по каждому из вошедших в перечень предложений граждан назначены ответственные исполнители, подписал Глава Тувы Шолбан Кара-оол. Им также дано поручение каждому министерству определить сроки исполнения и источники финансирования отнесенных к их ведению заданий.
В ходе подготовки документы были изучены и обобщены - более тысячи просьб и пожеланий граждан, поступивших в адрес правительства на встречах с трудовыми коллективами и общественностью.
Подробнее...
Фоторепортажи
08.08.2024
18.07.2024
18.07.2024
10.07.2024
09.07.2024
09.07.2024
11.06.2024
10.02.2024
19.01.2024
15.01.2024
01.01.2024
29.12.2023
26.12.2023
25.12.2023
25.12.2023
24.12.2023
23.12.2023
21.12.2023
14.12.2023
11.12.2023
Медээлер
26.06.2014
Полицияның эң эки участок төлээлеринге күрүне шаңналдарын болгаш албан-хүлээлгеге ажыглаар чаа автомобильдерниң дүлгүүрлерин тывыскан.
Байырлыг езулал Тыва Республиканың Чазааның бажыңының баарынга болган. Эң эки участок төлээлеринге оларның коллегалары болгаш ИХЯ-ның хоочуннары, Чазак кежигүннери, парлалга ажылдакчылары көрүп турда, байырны чедирген. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол полиция ажылдакчыларынга мынча дээн: «Полицияның участок шагдаазы дээрге эрге-чагырганың чонга эң чоок төлээзи-дир. Ону кижи бүрүзү таныыр-билир ужурлуг. Төлээниң харыылап турар участогунуң чурттакчы бүрүзү ооң телефонунуң дугаарын билир болза эки. Социал айтырыгларны безин шиитпирлээрде участок төлээзиниң киржилгези аажок чугула. Амгы үеде республикада 134 участок төлээлери хоойлу-дүрүмнү болгаш чоннуң амыр-дыжын камгалап турар. Кем-херек үүлгедиишкиннериниң бештиң бирин, чыл санында административтиг чурум хажыдыышкыннарын бүдүн чартык муңдан эвээш эвести илередип турар силер. Чер-черлерде ажылдап турар участок төлээлеринге техниканы тускайлаар дээни аажок шын шиитпир-дир. Ону ажыктыг ажыглаарыңарга, даандырган эт-хөреңгиге камныг чоруктуң үлегерин көргүзериңерге идегеп тур мен».
Улаштыр номчуур...
26.06.2014
Россияның Национал чаагай чорук фондузу Тывага чүгле демир-орук тударынга эвес, «чурагайның дең эвес чоруун» чайладырынга база дузалаар.
Ооң төлевилелинде республиканың дүрген харылзаа тудар Интернетче коштунмаан, 250-ден 500 кижи чедир чурттакчылыг бичии суурларынче харылзааның волокно-оптика шугумун шөйери кирип турар. Россияның Чазаа эрткен неделяда Ростелекомнуң регионнарның «чурагайның дең эвес чоруун» чайладыр дээн планын деткиир деп шиитпирни хүлээп алган болгаш ол төлевилелди боттандырарынга акша-хөреңгини национал чаагай чорук фондузундан тускайлаар сорулганы салган.
Улаштыр номчуур...
26.06.2014
Кадыкшылдың оруу
«Кадыкшылдың оруу» деп губернатор төлевилели-биле кожууннарже үнүүшкүннер кылып турар эмчи бригадазы май 17-19 хүннеринде Тес-Хем кожуунга четкен. Кожууннуң аңгы-аңгы суурларының чурттакчылары эмчи шинчилгезин эртип, эмчилерден сүмелерни алыр аргалыг болган.
Эмчилер манаан улуг назылыг, даянгыыштыг хоочуннар, улуг-бичии кижилер хөйү-биле келген. Чон колдуунда эндокринолог, кардиолог, невролог, карак эмчизинче хөй бижиткен. Тускай дерилгелиг «КАМАЗ-та» гинеколог, маммолог эмчилер херээжен чонну хүлээп ап турар.
Берт-Даг сумузунуң фельдшер пунктузу бичии болганы-биле эмчилер сумунуң чагырга черинге чонну хүлээген.
Улаштыр номчуур...
26.06.2014
Өскүстерниң эрге-ажыынга
Өскүс болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уругларга чурттаар оран-сава тудуу Тыва Республикада шудургу чоруп турар. Бир эвес тудуг ажылдарынче 2012 чылда федералдыг болгаш республика бюджеттеринден чүгле 104,450 муң рубль чарыгдаан болза, 2014 чылда уругларга оран-бажың тударынга 433 247,0 муң рубль түңнүг акша-хөреңги көрдүнген. Амыдыралынга каржы-дошкун байдалга таваржып, ада-иезин оскунуп, оларның быжыг деткимчези чок арткан уругларывысты чаа чурттаар бажыңнар-биле хандырары ышкаш буянныг үүле кайда боор, ынчалза-даа кандыг-даа ажыл-херекке чидиг айтырыглар база тургустунуп кээр. Чаа туттунган бажыңнарның чамдык кезииниң шынарының талазы-биле эрге-чагырга органнарының төлээлери-даа, өскүс уруглар-даа чаңгыс эвес катап чугаалап турар. Маңаа хамаарыштыр база ук угланыышкында ниити ажыл-чорудулга дугайында ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызы, ТР-ниң тудуг болгаш коммунал ажыл-агый чаартылгазының сайыды Александр Свинцов болгаш ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелдиң даргазы Раиса Борисовна Күжүгет-биле чугаалаштывыс.
Улаштыр номчуур...
24.06.2014
Мөгейиг
Таптыг-ла 73 чыл бурунгаар июнь 22-де немец шериглер Совет Эвилелинче оор езу-биле халдап киргеш, бистиң чуртувустуң кызыгаарында хоорай, суурларын бомбалап эгелээн. Ада-чурттуң Улуг дайынының төнмес батпас чылдары ол хүнден санаттынып эгелээн. Бо дайынга дыка хөй чаңгыс чер чурттугларывыс эрес-дидими-биле тулчуп кирген, миллион-миллион кижилер амы-тынындан чарылганнар. Бистиң өгбелеривис деңнеп четпес аар өртек-биле ыдыктыг тиилелгени чаалап ап, келир үениң салгалдарынга тайбың-чаагай чуртталганы сөңнээн. Ынчангаш июнь 22-ни сактыышкынның болгаш кажыыдалдың хүнү кылдыр доктааткан. Бо хүнге тураскааткан хемчеглер бүгү Россияга болуп эрткен. Тыва эки турачыларның чурту – Тыва Республика база олардан чыда кагбаан. Июнь 22. Эртенгиниң 10 шак. Дээр бүргег. Соксаал чок чаъс. Амы-тынындан чарылган дайынчыларның тураскаалынга чечектерни салыр митингиге киржири-биле улуг, биче чон Кызылда Тиилелге шөлүнге чыглып келген. Кижи бүрүзүнүң арын-шырайында сактыышкынның, кажыыдалдың хөөннери сиңниккен-даа болза, чаңгыс аай эп-сеткилдиң, найыралдың, демнежилгениң хуулгаазын күжү оларны каттыштырып, тускай сорунза-биле чүглендирген ышкаш.
«Чаашкын. Агаар-бойдус безин бистиң-биле кады качыгдап тур — деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол «Контактыда» деп арынында бижээн – Ада-чурттуң Улуг дайынының коргуш-сыныш чок солдаттарының чырык ат-алдарынга шынчы болуп, оларның маадырлыг чоруунуң дугайында сактыышкынны келир үениң салгалдарынга арттырар ужурлуг бис. Каржы-дошкун, аш-чуттуг, түрегделдиг дайын чылдарында амы-тынындан чарылган база бо хүнге чедир чурттап четтикпейн барган солдаттарывыска мөгейдивис. Тиилекчилерге мөңге алдар!»
Улаштыр номчуур...
24.06.2014
«Буянныг 100 ажыл-херек»
Эрткен неделяда Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга “Буянныг 100 ажыл-херек” деп акцияга даянып, Республиканың өкпе аарыгларынга удур диспансерниң девискээринге «Челээш» деп бичии уруглар шөлчүгежиниң байырлыг ажыдыышкыны болган. Ону Кызылдың 5 дугаар гимназиязының өөреникчилери болгаш ада-иелер 33 муң рубльди чыггаш, тургускан. Кызыл кожааны кескен соонда, диспансерниң девискээрин аян киирип турар чайганыыштарга уругларның каткы-хөглүг үннери дораан-на чаңгыланып, улуг өөрүшкү-биле ойнап кирипкеннер. Хөй-хөй айлар дургузунда эмнедип турар уругларга ол улуг деткимче болгаш дүрген сегиириниң бир аргазы дээрзи билдингир. Диспансерниң эмчилери, уруглар энерел сеткилдиг деткикчилеринге өөрүп четтиргенин илереткен.
Улаштыр номчуур...
24.06.2014
Репортаж
Чылдың чайгы эргилдезиниң башкы айы – июнь 20-де, республиканың шыырак саанчыларының мөөрейин сонуургаар дээш, ырда кирген Балгазынче найысылалдан эртежик-ле үнүпкен бис. Чурумалдыг, чараш чуртувусту эргээн, ээр-дагыр оруктарны эртип чорааш, тараалаң Таңды кожууннуң эдээнде Балгазынның барыын талазында 20 километр черде көктүг-шыктыг чайлагга чедип келдивис. Хевис чадып каан дег ногаан шыкта сериин, чайгы турлагда Балгазын суурнуң «Тывахолдинг» КХН агроүлетпүр комплекизиниң сүт-бараан фермазы чайлаглаар дээш турумчуп алган. Чайлагны долгандыр арга-эзимниг даглар бүргээн, дамырак кара суглар шулурткайндыр агып чыдар, ында-мында мал-маган чаттып оъттаан, чурукчу кижи болза, херексели-биле дораан чуруй кааптар боор, а мен демир-үжүүм туткаш, бичии дептеримге көргенимни сактып ора, демдеглеп бижиийн. Кайнаар-даа көөрге, ногаан шыргай арга, чагыг езугаар-даа ышкаш ак-көк, аяс дээр, шимээн дааш чок, кулакка дыштыг, магалыы кончуг, шыпшың-на чүве.
Улаштыр номчуур...
22.06.2014
Тываның Баштыңының ажыл-албаны
Россияның регион сайзыралының сайыды Игорь Слюняев Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң база Кызыл хоорайның Үндезилеп тургустунганының 100 чылын байырлаарынга белеткелдиң болгаш эрттирериниң талазы-биле организастыг комитеттиң ээлчеглиг хуралын чыылдырган.
Хуралга Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол, федералдыг сайыттың оралакчызы Михаил Крук, РФ-тиң субъектилериниң инвестиция төлевилелдериниң, хөгжүлдениң тускай сорулгалыг инвестиция программаларының департаментизиниң директору Нурали Резванов, Россияның Экономиктиг сайзырал, Культура, Тудуг, Транспорт, Спорт, Өөредилге яамыларының төлээлери, Тыва Республиканың эрге-чагырга органнарындан Чазак Даргазының оралакчызы Александр Свинцов болгаш экономика сайыды Елена Каратаева олар киришкеннер.
Улаштыр номчуур...
22.06.2014
Чайгы каникулдар
Уругларны Крымга кадыкшыдары болгаш дыштандырары-биле Тыва федералдыг бюджеттен субсидияны алыр. Чурттуң регионнарының аразынга акша-хөреңгини хуваарының дугайында айтыышкынга атты Чазак Даргазы Дмитрий Медведев салган. РФ-тиң 71 субъектизинге субсидияларның ниити хемчээли — 1 млрд. 89 млн. 803 муң рубль. Ол акшаны 33518 уругларның дыштанылгазынга чарыгдаар. Ол дээрге уруг бүрүзүнге 32 муң рубльдиң онаажыры-дыр. Тывага тыпсыр субсидияның хемчээли 27 млн. 875 муң рубль. Ол акша-биле путевка өртээн болгаш Крымга чедир база оон дедир кээр орук хөлезинин төлээр.
Улаштыр номчуур...
22.06.2014
Культура амыдыралы
Россияның сураглыг театрларының бирээзи – Владимир Маяковский аттыг академиктиг шии театры Тывага, июнь 27-ден июль 2-ге чедир, В.Көк-оол аттыг национал хөгжүм-шии театрынга чеди хонуктуң дургузунда шилиттинген шиилерин тыва көрүкчүге бараалгадыр. Тываның Россия-биле демнежилгезиниң 100 чылын уткуштур москвачыларның «белээн» магадап көөр аргалыг болуп турарывыс бо.Кайы-даа театрның гастрольдарын баш удур планнап каан турар ужурлуг, ынчангаш кандыг транспорт-биле чедерин, каяа чурттаарын, көрүкчүге таарыштыр кандыг репертуар шилип көргүзерин, декорация-дерилдезин, өртек-үнезин тодарадып, дугуржур ажылдар-ла хөй.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
Доозукчу — 2014
Июнь 18-те ТР-ниң Чазак Бажыңынга республиканың ниити ортумак билиг школаларының тергиин өөредилгелиг 47 доозукчузунга алдын медальдарны байырлыг байдалга тывыскан. Тываның Баштыңы - Чазааның Даргазы Шолбан Кара-оолдуң доозукчуларга, ада-иелерге, башкыларга байырын ооң оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак чедирип тура, бо чылын алдын медальга төлептиг болганнарның чүгле 7-и оолдар болуп турарын онзалап демдеглээш, оларны олуттарындан туруп кээрин дилээн. Кажан эртем-билигге сундулуг оолдар чоргаар туруп кээрге, адыш часкаашкыннары диңмиттели берген. Анатолий Партизанович ындыг харыысалгалыг оолдардан күрүне баштыңнары, удуртукчулар үнер дээрзин онзалап демдеглеп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол 1982 чылда Бүрен-Хем ортумак школазын алдын медаль-биле доосканы-биле холбап чугаалаан.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
Бай-Тайга — Тываның ыдыктыг бедик даа. Ооң дагылгазын июнь 13-те эрттирген. Ол хүн Чаа Оваага бир муң беш чүс хире Тываның экер эрлери чыглып келгеш, ыдыктыг, авыралдыг, ачы-буянныг Бай-Тайгазының дагылгазынга киришкен.
Бай-Тайга кожуун чагыргазының даргазы Чап Донгак сөс алгаш, 1914 чылда VIII Богда-Кегээн Башкы Бай-Тайгага моорлап келгеш, Көп-Сөөктүң Чаа Оваазын үндезилеп тургускаш, ыдыктыг Бай-Тайганың дагылгазын эрттиргенинден бээр 100 чыл болуп турарын чыылганнарга дыңнаткан. Хүндүлүг Башкы ыдыктыг Бай-Тайганың сүлдезин улам бедидери-биле аңаа чүдүп, тейлеп, мөгейип, чылдың-на дагып чоруурун бай-тайгажыларга, Тываның чонунга чагаан. Сөөлгү үеде ол чагыгны чүдүкчүлер күүседип турарын Чап Шыырапович чугаалааш, ыдыктыг Бай-Тайганы Богда-Кегээн Башкының дагаанындан бээр 100 чыл болган дагылгазынга киржип келгеннерге байыр чедиргеш, чүдүкчү бүрүзүнге аас-кежиктиг, өөрүшкүлүг, буянныг, бай амыдыралдыг болурун күзээн.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
«Төрээн чуртуң төөгүп берем»
Чаа-Хөл кожуун тураскаалдыг черлер-биле байлак: петроглифтерлиг хаялар, Бурган-Даа, эрте-бурунгу түрк бижиктиг көжээлер…
Чаа-Хөл ортумак школазының тыва дыл болгаш чогаал башкызы А.Ю. Даваа болгаш Ак-Туруг ортумак школазының тыва дыл, чогаал башкызы Н.М. Сат биске Тываның эрте-бурунгу түрк бижиктерлиг тураскаалдарының дугайында чугаалап бээрге, оларның дугайында сонуургап, чанывыста турар өгбе бижиктиг тураскаалдарны көрүксеп, хөйнү билип алыксай берген бис. Башкывыс бистерни Шанчы суурнуң чоогунда турар Суглуг-Адыр деп черде тураскаалче экскурсияладып чедирген. Ынчан бис 7-ги класска өөренип турдувус. Ол экскурсияның соонда бистерге бедик культуралыг, бижик-билиглиг чораан ада-өгбелеривистиң салгалдары болганывыска чоргаарал оттуп, ону улам шинчилээр күзелди кыптыктырган. А бир талазында биске аажок муңгаранчыг апарган: ол хире үнелиг, өгбелеривис бедик культуралыг, бижиктиг улус чораан деп херечилеп турар тураскаалывыс үрелип, буступ эгелээн. Чаа-Хөл кожуунда өгбелеривистиң бижиин көргүскен тураскаалдарны шинчилеп, өгбе бижиктиг тураскаалдарның дугайында материалдар-биле таныжып, оларның төөгүзүн чыып эгелээн бис.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
Репортаж
Июнь 12. Национал парктың «Хүреш» стадиону. Тыва Республиканың болгаш Моол Арат Республиканың мөгелериниң хүрежи. Россияның, Тываның, Моолдуң туктарын ийи чурттуң хүндүлүг спортчулары – Тываның болгаш Моолдуң Чаан мөгелери Андрей Хертек биле Дамиран Бумбаяр киискидип үндүрүптү. Ийи күрүнениң ыдык ырлары чаңгыланы берди. ТР-ниң ыдык ырын Тываның Улустуң хөөмейжизи Андрей Монгуш, Моолдуң ыдык ырын Кызылдың уран чүүл колледжизиниң сургуулу Түмен Өлчей күүсетти. ТР-ниң Дээди Хуралының даргазы К.Т.Даваа, МАР-ның Тывада чиңгине консулунуң төлээзи Россия хүнү-биле база Тыва биле Моолдуң аразында спортчу байырлал-биле көрүкчүлерге болгаш мөгелерге байыр чедирди. Стадионнуң ийи талазында удур-дедир чыскаалыпкан мөгелерни таныштырып эгеледи. ТР-ниң командазының тренери Чаан мөге Андрей Хертек, кежигүннери: Чаан мөге Эрес Кара-Сал, Арзылаң мөге Сайын-Белек Түлүш, Начын мөгелер — Ай-Демир Монгуш, Начын Монгуш, Алексей Монгуш, Буян Бүрбүчүк, Айдың Очуржап.
Улаштыр номчуур...
17.06.2014
«Тыва – арыг-силигниң девискээри»
Ажылым аайы-биле Тываның ырак-чоок булуңнарын каш-даа эргип кезидим. Төрээн черимниң каас-чараш бойдузу дег, эргим черни тыппас-даа мен. Долгандыр арга-эзимниг, бедик дагларлыг, удазын дег шөйлү берген аржаан сугларлыг, хову-шөлде чаптып оъттаан тос чүзүн малдыг, казымал байлактыг — бай-ла оран. Бо хире чараш черивисти арыг-силиг тургузуп камгалаар хамаанчок, херекке албайн, бокталдырып турарывыс харааданчыг. Ынчангаш амыдыралчы айтырыгның дугайында чамдык эскериглеримге доктаап көрейн. Тываның мурнуу чүгүнде Моол чурту-биле кызыгаарлашкан Эрзин кожууннуң удуртулгазы «Тыва – арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» деп республика чергелиг мөөрейниң негелделерин боттандырары-биле 5 сумунуң чурттакчыларын арыглаашкын болгаш чаагайжыдылга ажылдарынче кыйгырып, чогуур хемчеглерни ап, чорудуп турар.
Улаштыр номчуур...
|
|