Правительство Республики Тыва
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32
E-mail:pressa@rtyva.ru
|
Главное
В столице Тувы сегодня прошло ежегодное августовское совещание педагогов республики. В этом году темой встречи работников образования стало развитие суверенной национальной системы образования и постановка задач по повышению качества образования. На базе разных образовательных организаций для педагогов была организована работа девяти тематических площадок.
Подробнее...
Новости
14.09.2014 13:55 / Общество
На выборах депутатов парламента Тувы наибольшую активность проявляют избиратели Овюрского района. По информации Избирательной комиссии республики, составленной на основании оперативных данных 19 территориальных избиркомов, на 12.00 местного времени на избирательные участки пришли 50 718, или 29,81 процента избирателей. Наиболее дружно голосуют жители Овюрского района, где процент явки составил к полудню 63,90. Немногим отстают от них избиратели Тере-Хольского и Монгун-Тайгинского районов Тувы, где свои голоса за кандидатов в депутаты Верховного Хурала второго созыва отдали, соответственно, 61,76 и 60,03 процента граждан, внесенных в избирательные списки. 50-процентную отметку преодолели в ходе голосования жители отдаленного Тоджинского района.
Подробнее...
14.09.2014 12:48 / Политика
В Туве на 11.21 местного времени проголосовало более 16 процентов избирателей. По данным Избиркома республики, на данный момент времени в выборах депутатов Верховного Хурала (парламента) Тувы второго созыва приняли участие 27 387 избирателей, или 16,12 процента от общего количества граждан, включенных в списки.
Из общего количества 16,12 процента 9,31 приходится на долю «досрочников». Значительный процент досрочно проголосовавших объясняется наличием в республике большого количества удаленных чабанских стоянок, число которых постоянно растет благодаря мерам регионального Правительства по дальнейшему развитию животноводства.
Подробнее...
14.09.2014 12:44 / Мероприятия
Сегодня утром в числе первой группы проголосовавших был и Глава Республики Тыва Шолбан Кара-оол. К моменту его прибытия на Каа-Хемский Западный избирательный участок № 86, здесь было многолюдно.
Проголосовав, Глава республики в кратком интервью представителям прессы признался, что у него хорошее настроение и он доволен активностью избирателей. «Думаю, что очень важному событию в жизни нашей республики вполне соответствует и очень хорошая погода, создающая вполне определенное настроение».
Выборы, проходящие сразу же вслед за празднованием 100-летия единения Тувы и России, в ходе которого республику посетил Глава государства Владимир Путин, имеют для региона огромное значение, подчеркнул Шолбан Кара-оол.
Подробнее...
14.09.2014 07:07 / Общество
В Избирательной комиссии Республики Тыва работает горячая линия связи с избирателями. По телефону «горячей линии» 8 (39422) 2-10-09 жители республики смогут получить разъяснения по выборному законодательству, узнать об основных этапах избирательной кампании, то есть получить ответы на все вопросы, касающиеся выборов.
Мэрия Кызыла как муниципальный орган власти, оказывает всяческое содействие в подготовке и проведении выборов: обеспечивает бесперебойную работу всех аварийных служб в период подготовки и проведения выборов, предоставляет участковым избирательным комиссиям помещения для голосования.
Подробнее...
14.09.2014 07:01 / Политика
Сегодня в 8 часов утра в Туве откроются 189 избирательных участков, 32 из них – в Кызыле. В единый день голосования в республике проходят выборы в Верховный Хурал Республики Тыва. Из 32 мандатов половина депутатского корпуса формируется по партийным спискам, другая – по одномандатным округам. Избиратель получает на руки два бюллетеня: в одном из них нужно будет выбрать одну из 7 партий, участвующих в выборах: 1) Тувинское Региональное отделение Партии «ЕДИНАЯ РОССИЯ»;
Подробнее...
12.09.2014 20:26 / Культура
В Национальном музее республики открылась персональная выставка члена Союза художников России Шоя Чурука. Она – третья по счету в творческой карьера самобытного живописца и посвящена 100-летию единения России и Тувы. На церемонию пришли коллеги Шоя Чурука по творческому цеху, представители регионального Министерства культуры, журналисты, студенты Кызылского колледжа искусств имени А. Чыргал-оола. По поручению Главы Тувы Шолбана Кара-оола художника приветствовала первый заместитель министра культуры республики Вера Лапшакова. Она отметила, что каждая его выставка является событием в культурной жизни республики, а его полотна насыщены ощущением света и тайны. Вера Лапшакова пожелала Шою Чуруку дальнейших успехов и вручила юбилейную медаль в честь 100-летия единения Тувы и России, 100-летия города Кызыла, которой он награжден Указом главы республики. Живописца также поздравил Народный писатель Тувы Эдуард Мижит.
Подробнее...
12.09.2014 20:06 / Общество
Мероприятие на главной площади столицы, площади Арата, прошло под лозунгом «Во имя Тувы! Во имя России!». Именно этими словами завершил свое приветствие тувинскому народу Президент России Владимир Путин, посетивший 6 сентября республику в центре Азии, чтобы принять участие в юбилейных торжествах, посвященных 100-летию единения Тувы и России, 100-летию основания города Кызыла.
На площади под флагами Тувы и России, «Единой России» и «Молодой гвардии» собрались люди, которые настроены на продолжение позитивных перемен, происходящих в республике, поддержку курса, проводимого руководством страны и региона и направленного на сохранение стабильности и процветания.
С призывами к единству и сплоченности во имя дальнейшего развития родного края к собравшимся обратились кандидаты в депутаты Ирина Самойленко, Мерген Ооржак, Виталий Бартына-Сады, Ольга Кольчикова.
Подробнее...
12.09.2014 18:39 / Общество
В Кызыле завершаются гастроли цирка «Золотой дракон», посвященные 100-летию единения Тувы и России, 100-летию основания города Кызыла. Их инициаторами стала династия Народного артиста СССР Владимира Оскал-оола – легендарного основателя циркового искусства в центре Азии. Представления продолжаются в столице республики с 28 августа при полном аншлаге. В них участвуют внучка Владимира Оскал-оола Долаана, ее супруг – гражданин Бельгии Лоик Молл, их дочери Шеннон и Калисса Орлана, а также дрессировщик Евгений Ким, Наталья Грачева, Наталья и Геннадий Пикулины и другие мастера манежа. В программе – акробатические номера, номера с дрессированными животными – медведями, собачками, кошками, обезьянками. Выступления с восторгом встречаются публикой. Последнее представление в рамках нынешних гастролей состоится в воскресенье, 14 сентября.
Подробнее...
12.09.2014 17:45 / Здравоохранение
На съезд прибыло 110 делегатов из всех медицинских учреждений городов и районов республики. Основной целью Медицинской палаты Тувы, общественной организации, созданной в прошлом году, является объединение медицинского сообщества республики для введения системы саморегулирования и управления профессиональной деятельностью врачей, фельдшеров и медсестер. Круг задач, стоящих перед Медицинской палатой, очень широк. Это - и экспертиза качества медицинского образования, и участие в установлении тарифов на медицинские услуги, и проведение контроля использования стандартов лечения и их совершенствования, и поддержка фундаментальных и прикладных научных исследований, обмен опытом и внедрение передовых технологий, введение института наставничества, и создание системы правовой и юридической защиты медицинских работников и медицинских организаций, участие в разработке и реализации программ в сфере здравоохранения, взаимодействие с организациями по защите прав пациентов.
Подробнее...
12.09.2014 17:39 / Мероприятия
Фонд «Петербургская политика» опубликовал рейтинг социально-политической устойчивости субъектов РФ за август. Тува по результатам ежемесячного исследования вошла в число регионов с высокой устойчивостью социально-политической ситуации. При этом уровень устойчивости социально-политической ситуации в Туве оценен экспертами фонда выше, чем в среднем по России - 7,8 балла против 6,6 соответственно. В группе регионов с высокой устойчивостью республика находится с июля 2013 года.
При составлении рейтинга учитывались важнейшие социально-политические события, произошедшие в регионе за последний месяц.
Подробнее...
Фоторепортажи
14.12.2016
10.12.2016
29.11.2016
28.11.2016
27.11.2016
25.11.2016
24.11.2016
23.11.2016
23.11.2016
21.11.2016
18.11.2016
18.11.2016
18.11.2016
17.11.2016
16.11.2016
15.11.2016
15.11.2016
14.11.2016
06.11.2016
03.11.2016
Медээлер
19.06.2014
Бай-Тайга — Тываның ыдыктыг бедик даа. Ооң дагылгазын июнь 13-те эрттирген. Ол хүн Чаа Оваага бир муң беш чүс хире Тываның экер эрлери чыглып келгеш, ыдыктыг, авыралдыг, ачы-буянныг Бай-Тайгазының дагылгазынга киришкен.
Бай-Тайга кожуун чагыргазының даргазы Чап Донгак сөс алгаш, 1914 чылда VIII Богда-Кегээн Башкы Бай-Тайгага моорлап келгеш, Көп-Сөөктүң Чаа Оваазын үндезилеп тургускаш, ыдыктыг Бай-Тайганың дагылгазын эрттиргенинден бээр 100 чыл болуп турарын чыылганнарга дыңнаткан. Хүндүлүг Башкы ыдыктыг Бай-Тайганың сүлдезин улам бедидери-биле аңаа чүдүп, тейлеп, мөгейип, чылдың-на дагып чоруурун бай-тайгажыларга, Тываның чонунга чагаан. Сөөлгү үеде ол чагыгны чүдүкчүлер күүседип турарын Чап Шыырапович чугаалааш, ыдыктыг Бай-Тайганы Богда-Кегээн Башкының дагаанындан бээр 100 чыл болган дагылгазынга киржип келгеннерге байыр чедиргеш, чүдүкчү бүрүзүнге аас-кежиктиг, өөрүшкүлүг, буянныг, бай амыдыралдыг болурун күзээн.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
«Төрээн чуртуң төөгүп берем»
Чаа-Хөл кожуун тураскаалдыг черлер-биле байлак: петроглифтерлиг хаялар, Бурган-Даа, эрте-бурунгу түрк бижиктиг көжээлер…
Чаа-Хөл ортумак школазының тыва дыл болгаш чогаал башкызы А.Ю. Даваа болгаш Ак-Туруг ортумак школазының тыва дыл, чогаал башкызы Н.М. Сат биске Тываның эрте-бурунгу түрк бижиктерлиг тураскаалдарының дугайында чугаалап бээрге, оларның дугайында сонуургап, чанывыста турар өгбе бижиктиг тураскаалдарны көрүксеп, хөйнү билип алыксай берген бис. Башкывыс бистерни Шанчы суурнуң чоогунда турар Суглуг-Адыр деп черде тураскаалче экскурсияладып чедирген. Ынчан бис 7-ги класска өөренип турдувус. Ол экскурсияның соонда бистерге бедик культуралыг, бижик-билиглиг чораан ада-өгбелеривистиң салгалдары болганывыска чоргаарал оттуп, ону улам шинчилээр күзелди кыптыктырган. А бир талазында биске аажок муңгаранчыг апарган: ол хире үнелиг, өгбелеривис бедик культуралыг, бижиктиг улус чораан деп херечилеп турар тураскаалывыс үрелип, буступ эгелээн. Чаа-Хөл кожуунда өгбелеривистиң бижиин көргүскен тураскаалдарны шинчилеп, өгбе бижиктиг тураскаалдарның дугайында материалдар-биле таныжып, оларның төөгүзүн чыып эгелээн бис.
Улаштыр номчуур...
19.06.2014
Репортаж
Июнь 12. Национал парктың «Хүреш» стадиону. Тыва Республиканың болгаш Моол Арат Республиканың мөгелериниң хүрежи. Россияның, Тываның, Моолдуң туктарын ийи чурттуң хүндүлүг спортчулары – Тываның болгаш Моолдуң Чаан мөгелери Андрей Хертек биле Дамиран Бумбаяр киискидип үндүрүптү. Ийи күрүнениң ыдык ырлары чаңгыланы берди. ТР-ниң ыдык ырын Тываның Улустуң хөөмейжизи Андрей Монгуш, Моолдуң ыдык ырын Кызылдың уран чүүл колледжизиниң сургуулу Түмен Өлчей күүсетти. ТР-ниң Дээди Хуралының даргазы К.Т.Даваа, МАР-ның Тывада чиңгине консулунуң төлээзи Россия хүнү-биле база Тыва биле Моолдуң аразында спортчу байырлал-биле көрүкчүлерге болгаш мөгелерге байыр чедирди. Стадионнуң ийи талазында удур-дедир чыскаалыпкан мөгелерни таныштырып эгеледи. ТР-ниң командазының тренери Чаан мөге Андрей Хертек, кежигүннери: Чаан мөге Эрес Кара-Сал, Арзылаң мөге Сайын-Белек Түлүш, Начын мөгелер — Ай-Демир Монгуш, Начын Монгуш, Алексей Монгуш, Буян Бүрбүчүк, Айдың Очуржап.
Улаштыр номчуур...
17.06.2014
«Тыва – арыг-силигниң девискээри»
Ажылым аайы-биле Тываның ырак-чоок булуңнарын каш-даа эргип кезидим. Төрээн черимниң каас-чараш бойдузу дег, эргим черни тыппас-даа мен. Долгандыр арга-эзимниг, бедик дагларлыг, удазын дег шөйлү берген аржаан сугларлыг, хову-шөлде чаптып оъттаан тос чүзүн малдыг, казымал байлактыг — бай-ла оран. Бо хире чараш черивисти арыг-силиг тургузуп камгалаар хамаанчок, херекке албайн, бокталдырып турарывыс харааданчыг. Ынчангаш амыдыралчы айтырыгның дугайында чамдык эскериглеримге доктаап көрейн. Тываның мурнуу чүгүнде Моол чурту-биле кызыгаарлашкан Эрзин кожууннуң удуртулгазы «Тыва – арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» деп республика чергелиг мөөрейниң негелделерин боттандырары-биле 5 сумунуң чурттакчыларын арыглаашкын болгаш чаагайжыдылга ажылдарынче кыйгырып, чогуур хемчеглерни ап, чорудуп турар.
Улаштыр номчуур...
17.06.2014
Репортаж
Экии, фестиваль!
Июнь 11-ниң хүнү. Найысылал Кызыл. В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театры. «Азияның чүрээ» IV делегей чергелиг этнокультураларның фестиваль-конкурузунуң байырлыг ажыдыышкыны. Көрүкчүлер зал сыңмас, чаңгыс-даа хостуг олут чок. Хөгжүмнүң байырымныг үнү чаңгыланган соонда, башкарыкчылар сценаже чогаадыкчы коллективтерни чалай берди: «Күчү-күштүг Енисейниң эриинде тоолчургу бурунгу чажыттарның чурту — Азия төвү Тыва чер силер бүгүдениң моорлап келгениңерге өөрүп, чогаадыкчы мөөрейже чалап тур!». Кайгамчык чараш делегейниң хореография уран чүүлүнүң мөөрейиниң киржикчилериниң чыскаалы үнүп келди. Олар күрүнезиниң, чер-чуртунуң, хоорайының туктарын мурнунда бедидир көдүрүп алган киискидип чорлар. Башкарыкчылар байырлыы-биле таныштырып тур: Татарстанның күрүнениң ыры болгаш танцы ансамбли «Агидель», Забайкалье крайның Агинск-Бурят округунуң ыры болгаш танцы ансамбли «Амарсайн», Иштики Моолдуң университединиң чанында уран чүүл академиязының ансамбли, Хакас Республиканың «Кун сузы» ансамбли, Моол Арат Республиканың уран чүүл академиязының чанында студияның «Натурденс» ансамбли, Кемеров облазының танцының губернатор театры, Усть-Ордынск Бурят округунуң «Степные напевы» ыры-танцы ансамбли, Калмык Республиканың ыры-танцы ансамбли «Тюльпан», Новосибирск хоорайның ыры-танцының «Чалдоны» ансамбли.
Улаштыр номчуур...
17.06.2014
Чоокта чаа В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга Тываның Россияга каттышканындан бээр 100 чыл оюнга тураскааткан «Тос чадырдан үнгеш…» деп шииниң баштайгы көрүлдези болган. Ооң дугайында база литература адырында юбилейлиг чылда кандыг ажылдар чоруттунуп турарын сонуургап, Тываның Чогаалчылар эвилелиниң даргазы, Тываның Улустуң чогаалчызы Эдуард Мижитке ужуражып чугаалаштым.
— Эдуард Баирович, «Тос чадырдан үнгеш…» деп шииниң автору болгай силер, аңаа хамаарыштыр янзы-бүрү чугаалар үнүп турар. Чонга кандыг тайылбыр берип болур силер?
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
Тываның 20 ажыг чурттакчыларынга күш-ажылчы болгаш хөй-ниитичи ачы-хавыяазы дээш республиканың күрүне шаңналдарын тывыскан.
Бедик шаңналдарны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Россияның хүнүнүң бүдүүзүнде байырлыг байдалга тывыскан. Шаңнатканнарның аразында аңгы-аңгы мергежилдиг кижилер: эртемденнер, башкылар, албан-хаакчыттар, судьялар, күрүне менеджментизиниң төлээлери, чогаалчылар, культура ажылдакчылары, тудугжулар, сайгарлыкчылар, кооператорлар, малчыннар, энергетиктер бар. Оларны чаңгыс чүткүл каттыштырып турар, ол дээрге «Улуг Россияның кезии болур бодунуң төрээн булуңунга ынакшыл-дыр. Ол күзел мергежилинге тергиин болурунга, болуушкуннарның төвүнге турарынга, республиканың болгаш бүгү чурттуң чечектелиишкининге идиг берип турар» — деп, Чазак Даргазы, шаңналды тыпсып тура, демдеглээн.
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
Россия хүнү — күрүнениң эң кол байырлалы. Хосталганың, амыр-тайбыңның, кижи бүрүзүнүң хоойлунуң болгаш шынчы чоруктуң үндезининге чаагай чөпшээрежилгезиниң байырлалы. Ол — национал чоннарның чаңгыс деминиң, оларның чурттуң амгы база келир үези дээш ниити харыысалгазының демдээ.
Байырлалдың төөгүзү 1994 чылда Борис Ельцинниң июнь 12-ни «Россияның күрүне бот-догуннаашкынының дугайында декларацияны» хүлээп алган хүнү кылдыр демдеглээриниң дугайында айтыышкынынга ат салганындан эгелээн. Ынчалза-даа 2002 чылга чедир чон Россия хүнүн «Бот-догуннаашкын хүнү» деп адап турган.
«Россияның күрүне бот-догуннаашкынының дугайында декларацияны» 1990 чылдың июнь 12-де РСФСР-ниң улус депутаттарының Бирги съездизинде хүлээп алган. Ол хүн конститусчу федерализмниң, дең эргениң болгаш социал кады ажылдажылганың, хамааты ниитилелди хевирлээриниң принциптеринге үндезилеп, Россияның чаа күрүнезин тургузарының эгези болган.
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
Россияның хүнү — бистиң улуг чуртувустуң кол күрүне байырлалы-биле эң-не изиг байырывысты хүлээп ап көрүңер!
Бо байырлал, Россияның хамаарышпас күрүне дугайында Декларациязын хүлээп алган үези 1990 чылдың июнь 12-ден санаар болза, ол эң аныяк байырлалдарның бирээзи. Ооң дазылдары төөгүлүг, Россия күштүг күрүне туружун чедип ап келгени эрткен вектерниң ханызында. Бөгүн база бистиң чуртувус күрүнени, экономиктиг болгаш демократтыг чаартылгаларны, чөптүг хоойлу-дүрүмнүг күрүнени болгаш хамааты ниитилелди бажыглаарының, хостуг, күчүлүг болгаш күштүг салдарлыг күрүнени тургузарының оруу-биле бүзүрелдиг чоруп орар.
Ол – ниитилелди каттыштырарынче, хөгжүлдеже болгаш чөптүг чорукче чурттуң шупту хамаатыларын кыйгырып турар байырлал. Ооң үндезини – хөй национал Төрээн чуртунга ынакшылдың чаагай чаңчылдары.
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
Июнь 15 — Эмчи ажылдакчызының хүнү.
1952 чылда Өвүрнүң Арыг-Бажынга (амгы Солчур суур) малчын арат Самбылдай Ховалыгның өг-бүлезинге оол уруг төрүттүнген. Ада-ие оглун Валера деп орус ат-биле адап алган. Бичии Валера хүнден хүнче улам-на мандып, доругуп орза-орза, чеди хар чеде хона берген. 1959 чылдың сентябрь 1-де үе-чергези оолдар, кыстар-биле Солчур школазынче өөренип кирген. Ол-ла школаның 7-ги клазын кончуг эки демдектерлиг дооскаш, улаштыр Кызылдың 2 дугаар школазынга өөренип киргеш, ону чедиишкинниг дооскан.
Красноярск хоорайның эмчи институдунче кирип, күзелинге чедер дээш, өөредилге чериниң шылгалдаларын дужаап эгелээн. Конкурс дыка улуг: бир олутче 7-8 кордакчы бар. Бир экзамен эртерге-ле, шала кошкактары сывырлып чыдып каап-ла турган. Улуг шылгалданы ажып эрткеш, Валера институтка өөренир эргени чаалап алган. Омак-хөглүг студент чылдар билдиртпейн-даа «ужугуп» эрткен. Ол дээди эртемниң шынзылгазы – кезер эмчиниң дипломун алган.
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
Чаш уругларның төрүттүнүп турарының талазы-биле Тыва Республика Сибирь федералдыг округда 1 дугаар черде, а Россия Федерациязында 2 дугаар черде чоруп турар. 2012 чылда 8216 уругнуң аразындан 511 өпеяның деңзизи четпес төрүттүнген, 2013 чылда — 8042 (540), 2014 чылдың 5 айында 3365 (6) чаш уруг немешкен. Уругларның хөй кезии Кызыл хоорайның 1 дугаар божудулга бажыңынга болгаш Перинаталдыг төпке төрүттүнүп турар. Ында 500 грамм төрүттүнген чаштарны амгы үениң дериг-херекселдерин ажыглап тургаш, амы-тынын камгалап ап турар апарган. Деңзизи чогуур хемчээлинге четпес (500 граммдан 1 килге чедир) уругларны камгалаарының талазы-биле байдал РФ-те 25 хуу болза, Тывада ол көргүзүг 34 хуу болуп турар. ТР-ниң Кадык камгалалының чаартылга программазы езугаар кожууннарның эмнелгелерин, Кызыл хоорайның божудулга бажыңнарын, республиканың Перинаталдыг төвүн чаа дериг-херекселдер-биле четчелеп хандырган.
Улаштыр номчуур...
12.06.2014
1966 чылдың июнь 10-да Тывага ак-көк экраннар чырып, телевидениени чон көре берген. Оон бээр 48 чыл эрткен. Ол үениң иштинде республикага телевидение дыка сайзыраан. Сөөлгү чылдарда телевидениениң рыногу бистиң республикада элээн алгаан деп чугаалап болур. Улуг эвес-даа болза, күрүнении эвес телекомпаниялар база радиостанциялар тыптып келген. Мындыг байдалга КТРК «Тыва»-ның телевидение болгаш радио рыногунда туружу, ниитилелге салдары кандыгыл?
Ол дугайында Бүгү-россия-ның күрүнениң телерадио компаниязының филиалы КТРК «Тыва»-ның директорунуң оралакчызы Радомир Сарыг-оолович Куулар-биле чугаалаштывыс.
Улаштыр номчуур...
11.06.2014
Россияның көдээ ажыл-агый сайыды Николай Федоров Сибирьге чаңгыс эвес удаа чораан, ынчалза-даа Тывага бир дугаар келген. Ол республикага ажылчын аян-чоруун кылып, июнь 7-де келген. Федералдыг сайыт-биле кады РФ-тиң Көдээ ажыл-агый яамызының мал ажылының болгаш уксаажыдылга херээниң департаментизиниң директору Владимир Лабинов база келген. «Күрүне арга-сүмезин кадары-биле мында келген бис. Федералдыг негелделер үргүлчү өскерлип турар, ону өөренип четтикпес сен. Ынчангаш бөгүнгү ужуражылгалар, санал-онал солчулгазы регионнуң эрге-чагыргаларынга немелде билигни бээр, агроүлетпүр комплекизинге чаа-чаа төлевилелдерни организастаар арганы тургузар. Ол талазы-биле республикага дуза чедирер сорулгалыг бис — деп, Николай Федоров чугаалаан. — Көдээниң социал хөгжүлдезиниң, көдээ оруктарны тударының, көдээниң девискээрлерин комплекстиг сайзырадырының, малчыннарны, эгелеп чоруур фермерлерни, өг-бүле фермерлерин деткиириниң талазы-биле дыка хөй айтырыгларны тодаргайлап болур бис».
Улаштыр номчуур...
11.06.2014
Июнь 6-да сураглыг чогаал ажылдакчызы, критик, чогаалчы болгаш журналист, филология эртемнериниң кандидады, Россияның Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, Тыва АССР-ниң болгаш Россия Федерациязының культуразының алдарлыг ажылдакчызы, Кызыл хоорайның хүндүлүг хамаатызы Мария Андреевна Хадаханэ төрүттүнген хүнүн демдеглээн. Мария Хадаханэ Иркутск обласка төрүттүнген, Тывага 1945 чылда келген. Маңаа школаны дооскаш, Иркутскиниң күрүне университединче өөренип кирген. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол тыва культураның хоочунунга төрүттүнген хүнү-биле байыр чедирген: «Ханы хүндүткелдиг Мария Андреевна! Силерниң амыдыралыңарда кайгамчык хүн-биле чүректиң ханызындан байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер. Силерниң талантылыг чогаалчы, литература болгаш театр критиги, очулдурукчу, тываларның аас чогаалының шинчилекчизи болгаш башкы адыңар тыва литератураның төөгүзү-биле сырый холбаалыг, ооң сайзыралы дээш Силер доктаамал сагыш салып, чогаадыкчы күжениишкиннериңерни үндүрүп келдиңер.
Улаштыр номчуур...
11.06.2014
Айыылдыг өрт үезинде амы-тынындан чарылган десант оолдарның аттарын бижээн тураскаал-самбыраның байырлыг ажыдыышкынын июнь 6-да Кызылга эрттирген. Аңаа ТР-ниң Чазааның төлээлери, Бойдустуң халаптарын чайладыр албан чериниң ажылдакчылары болгаш школачылар база оолдарның ада-иелери, төрелдери сактыышкын езулалынга келген.
2012 чылдың июнь 6-ның хүнүнде Бай-Тайганың Кара-Хөл сумузунуң девискээринге өөскээн өрт үезинде амы-тынындан чарылган десант оолдарның өг-бүлелеринге моральдыг болгаш материалдыг дузаны Тываның Чазаа көргүскен. Төрээн чериниң делгемнерин өрттен камгалаар дээш чырык өртемчейден чарлып чоруткан маадырларывыс: Кызыл хоорайдан Радион Хуурак, Тожудан Андрей Шилин, Шагаан-Арыгдан Херел Кызыл-оол, Сергей Федотов, Николай Былев, Виктор Стремоусов, Николай Новиков, Владимир Кечил-оол, Борис Оюн оларның чырык ады кезээде уттундурбас болуп артар база оларның өг-бүлелери-биле кады демниг болур бис, оолдарның эрес-дидим чоруун үнелеп, кезээ-мөңгези-биле артар тураскаалды кылган – деп, Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Сергей Огнев чугаалаан соонда кажыыдалдың минутазын чарлады.
Улаштыр номчуур...
|
|