Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Успех

Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы» Ольга Бондаренко из Тувы стала победителем конкурса «Моя страна – моя Россия» в номинации «Моя семья: преемственность, ценности и смыслы»
Читать далее...

Правительство Республики Тыва 
Для организаций:(39422)9-72-95,
(39422)9-72-96
Для граждан:(39422)2-30-96
Факс:(39422)2-13-54, 2-13-40
E-mail:ods@tuva.ru
Пресс-служба:(39422) 9-72-32 
E-mail:pressa@rtyva.ru



roads.png

bus.gov.ru

logomain2.png

vef.PNG

перепись

Главное


Глава Тувы стал почётным гостем фестиваля «Устуу-Хурээ»

В первый день работы фестиваль посетил Глава Тувы Владислав Ховалыг, который поздравил гостей и участников с возрождением долгожданного музыкального события. Он прошел регистрацию в качестве почётного гостя и пообщался с участниками мероприятия. На вновь стартовавший после перерыва фестиваль приехали музыканты из разных городов России, а также Австралии, Австрии и Великобритании.

Подробнее...

Новости

RSS
08.11.2018 15:47 / Мероприятия
Глава Тувы добивается международного статуса для  КПП «Хандагайты»

Несколько российских ведомств подтвердили свои планы согласовать решение, согласно которому КПП «Хандагайты» в Туве должен изменить свой статус с двустороннего пограничного пункта на многосторонний. Об этом сообщил Глава Тувы Шолбан Кара-оол, который подчеркнул, что в ходе последней командировки в Москву поддержать международный статус КПП готовы ФСБ России и Роспотребнадзор.

«Есть вопросы, которые не сдвинуть без личных встреч с лицами, принимающими решения, – сообщил Шолбан Кара-оол. – В данном случае я очень благодарен директору ФСБ Александру Васильевичу Бортникову, который заверил, что у его ведомства нет никаких возражений против придания КПП «Хандагайты» статуса многостороннего пограничного пункта. 
Подробнее...
08.11.2018 15:38 / Мероприятия
Глава Тувы напомнил подчиненным, что губернаторские проекты должны работать на нуждающихся людей

Глава Тувы Шолбан Кара-оол на аппаратном совещании напомнил свои коллегам, что будет настаивать на том, чтобы республика помогала только тем, кто реально либо старается, либо тем, кто действительно нуждаются в защите. То есть тем, кто не может себе рассчитывать на поддержку со стороны своих родственников.

«Поэтому всем нам надо стараться соблюдать условия губернаторских проектов, чтобы не возникало подозрений, что они реализуются по каким-то корпоративным признакам, или среди своих, - отметил Шолбан Кара-оол. - Я сам лично видел, что среди участников проекта «Кыштаг для молодой семьи» попадаются семьи, которым уже больше сорока лет. Да, мы видим, как они действительно стараются, но они не попадают под критерии проекта, который рассчитан на семьи до 35 лет
Подробнее...
08.11.2018 14:40 / Безопасность
Глава Тувы готовит республику к конференции по борьбе с преступностью

Глава Тувы Шолбан Кара-оол считает, что приближающийся День сотрудника органов внутренних дел должен стать поводом для обсуждения проблем преступности.

Об этом он заявил на аппаратном совещании:

- Совсем недавно в Новосибирске прошло совместное расширенное заседание полномочного представителя Президента РФ Сергея Ивановича Меняйло и секретаря Совета безопасности России Николая Платоновича Патрушева, где были отмечены усилия Тувы по снижению темпов зарегистрированной преступности. По этому показателю республика оказалась на первом месте в Сибири, что стало само по себе приятным известием. 

Подробнее...
08.11.2018 14:18 / Экономика
В Туве проходит «Экономическая неделя»

7 ноября в конференц-зале отеля Азимут прошел традиционный Совет по улучшению инвестиционного климата республики, который проходит, начиная с 2013 года.

За последние годы инвестиционный климат Тувы значительно улучшился, если вспомнить, что республика в рейтинге российских регионов была на 62 месте, а сейчас поднялась на 46 позицию.

«Быть не только налогоплательщиком, но и принимать участие в развитии региона» стало главным тезисом сегодняшнего Совета.

В Совете приняли участие одни из самых мощных инвестиционных компаний: Лунсин, Тардан Голд, Голевская горнорудная компания, Межегейуголь, ТЭПК.

Подробнее...
07.11.2018 14:24 / Энергетика
Глава Тувы и гендиректор Сибирской генерирующей компании обсудили вопросы подключения завершенных новостроек Кызыла к теплосетям
Глава Тувы Шолбан Кара-оол и генеральный директор Сибирской генерирующей компании (СГК) Михаил Кузнецов обсудили ход выполнения договоренностей о модернизации системы теплоснабжения города Кызыла, достигнутых три года назад. По информации директора Кызылской ТЭЦ Андрея Троцана, за это время удалось отремонтировать большую часть переданных на обслуживание ТЭЦ муниципальных теплосетей и существенно повысить надежность работы системы теплоснабжения. Только объем гидравлических испытаний увеличился почти на 80 %, сообщил Троцан. Обследовано в общей сложности 320 километров трубопровода, выявлены и устранены сотни повреждений, полностью заменены около 3 километров ветхих труб и более 500 единиц запорной и регулирующей арматуры. 

Проведенные работы позволили в 2018 году перевести городскую систему теплоснабжения на новый температурный график. Сегодня максимальная температура подаваемой с ТЭЦ воды в магистральном трубопроводе в зависимости от температуры воздуха на улице может быть без риска аварий увеличена до 150 градусов.
Подробнее...
06.11.2018 18:21 / Общество
В Туве создана специальная комиссия по разъяснению новшеств пенсионной реформы
Глава Тувы Шолбан Кара-оол сформировал при правительстве республики специальную комиссию по разъяснению изменений в федеральном законодательстве о пенсиях, которые вступят в силу с 1 января 2019 года. Комиссия, заявил он, должна дать исчерпывающие ответы на многочисленные вопросы населения о новшествах пенсионной реформы, особенностях их применения в республике, которая приравнена к районам Крайнего Севера, о возникающих льготах и по другим моментам, волнующим ветеранов и жителей предпенсионного возраста. 

Решение было принято Шолбаном Кара-оолом 5 ноября на совещании, которое прошло в режиме видеоконференц-связи при участии администраций муниципалитетов. Глава Тувы поблагодарил коллег, которые оперативно собрались, несмотря на выходной день. Он сообщил, что общее руководство комиссией берет на себя, а оперативное возлагает на своего заместителя Анатолия Дамба-Хуурака. 

Подробнее...
06.11.2018 17:46 / Экономика
Экономика Тувы в 2019 году вырастет на 1,9 %
Правительство Тувы утвердило прогноз социально-экономического развития республики до 2024 года. По информации Минэкономики РТ, которое разработало и представило документ на рассмотрение, 2018 год для Тувы завершится ростом валового регионального продукта (ВРП) на 1,6 %, он увеличится до 57,8 млрд. рублей. В следующем, 2019 году, республика планирует превзойти нынешний темп прироста экономики на 1,9 %. А к 2024 году объем ВРП прогнозируется на уровне 78 – 84,7 млрд. рублей, или с прибавкой от 13,5 до 16,7 % в сопоставимых ценах к 2017 году. Напомним, что еще в 2013 году ВРП Тувы составлял всего 41,3 млрд. рублей, т.е. за 5 лет он ежегодно увеличивался в среднем на 3,3 млрд. рублей.


Подробнее...
04.11.2018 19:39 / Общество
Участники церемонии вручения госнаград поздравили жителей Тувы с Днем народного единства

Участники церемонии вручения госнаград поздравили жителей Тувы с Днем народного единства

Светлана Сыргашева, учитель иностранных языков средней школы с. Сосновка, удостоена почетного звания "Заслуженный работник образования Республики Тыва":

- Уважаемый Шолбан Валерьевич, Кан-оол Тимурович! Я очень горда, что присутствую сегодня на этом торжественном празднике. Спасибо за высокую оценку моего 38-летнего педагогического труда в одной Сосновской школе. Рада, что именно в 2018 году получила такое высокое звание. Совсем недавно нашей Сосновской школе исполнилось ровно 100 лет. И моя родная школа удостоена чести носить имя пулеметчика 4-го эскадрона Тувинского кавалерийского полка, нашего земляка, выпускника нашей школы – Оюна Туметея Доктугуевича.
Подробнее...
04.11.2018 18:14 / Общество
В Туве в День народного единства вручены государственные награды

В Доме Правительства Тувы состоялась торжественная церемония вручения государственных наград, посвящённая Дню народного единства. Глава республики Шолбан Кара-оол обратился к участникам церемонии:

Уважаемые участники торжественной церемонии!

Дорогие земляки!

Искренне рад приветствовать вас в этом зале! Уверен, у всех хорошее, приподнятое настроение! Здорово, что мы встречаемся прямо в праздничный день! От всей души поздравляю вас с Днём народного единства!

Этот праздник учреждён в честь подвигов наших предков и знаменует неразрывную связь всех поколений, преданных Отчизне, людей, отстаивающих свои традиционные ценности, общие идеалы. Он даёт нам повод задуматься об очень серьёзных и важных вещах. 
Подробнее...
04.11.2018 15:47 / Праздники
Поздравление Главы Республики Тыва Шолбана Кара-оола и Председателя Верховного Хурала Кан-оола Даваа с Днем народного единства
"Дорогие земляки! В эти дни по всей России проходят мероприятия в честь праздника, который объединяет все народы нашего многонационального государства – Дня народного единства. Разрешите поздравить вас с этим знаменательным в истории нашей страны праздником! Более 400 лет назад сплоченный и единый народ одержал победу в борьбе за сохранение своей государственности. Освобождение от иностранной интервенции стало важнейшим этапом в становлении и дальнейшем развитии страны. В рядах народных ополчений плечом к плечу сражались люди разных вер и национальностей, которые объединились ради Отчизны. Именно поэтому День народного единства наполнен особым, патриотическим смыслом.
Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы встретился с региональным активом добровольческого движения «Волонтёры-медики»

05.12.2023

В Москве состоялся триумфальный концерт мастеров культуры и искусств Тувы и Минобороны России

23.11.2023

Концерты мастеров культуры и искусств Тувы покорили посетителей выставки «Россия»

22.11.2023

Молодожёны из Тувы сыграли свадьбу на Международной выставке «Россия»

21.11.2023

На международной выставке-форуме Россия прошел День Республики Тыва

21.11.2023

День Сибири на международной выставке-форуме "Россия" в ВДНХ

16.11.2023

Глава Тувы принял участие в Конференции регионального отделения Народного фронта

10.11.2023

Глава Тувы обсудил перспективы сотрудничества с представителями политических партий

05.11.2023

Открытие международной выставки "Россия" в ВДНХ

05.11.2023

В Туве проходят праздничные мероприятия, приуроченные к Дню народного единства

04.11.2023

Накануне Дня народного единства Глава Тувы наградил труженников республики

03.11.2023

Глава Тувы поздравил коллектив Центра народного творчества и досуга с 75-летием

25.10.2023

В микрорайоне «Спутник» в Кызыле благодаря нацпроекту открылся современный культурный центр

10.10.2023

I Международный турнир за Кубок Министра обороны РФ

08.10.2023

Глава Тувы чествовал педагогических работников

05.10.2023

150-летие города Чадан и Алдыы-Хурээ

24.09.2023

Гала-концерт Дней Армейской культуры в Республике Тыва

21.09.2023

В Туве открылся первый цех по переработке автошин

20.09.2023

Празднование 100-летнего рубежа Улуг-Хемского кожууна

17.09.2023

Юбилей Тес-Хемского кожууна

16.09.2023


 
Площадь Арата
Медээлер
RSS
30.12.2014
Тыва хевим — чоргааралым

«Шын» солуннуң бөгүнгүаалчызы аныяк модельер-дизайнер Шолбана Очур-оол. Чаа чыл уткуштур номчукчуларны сонуургадыры-биле мода делегейинде онза, солун чүү болуп турарын база бодун таныштырарын диледивис.

— Мындыг ховар, солун мергежилди канчап шилип алган сен, Шолбана?

— Бичии тургаш-ла, кыдыраашка чараш хептер чурааш, садыг кылдыр бодап алгаш, ону эштеримге садып ой­наар турдум. 5 класска «Келир үеде сээң мергежилиң» деп чогаадыгга чурукчу-модельер болур мен деп бижип каарымга, башкым безин кайгай берген. Эш-өөрүмге чурукчу-модельер дээрге кандыг мергежилил деп тайылбырлап берип турдум. Ынчангаш бичиимде бодап чораан күзелимни чедип алган мен деп бодаар мен.

Улаштыр номчуур...
26.12.2014
Баштайгы Шериг Комиссарынга мөгейиг

Декабрь 19-та Чаа-Хөл ко­­жууннуң Ак-Туруг сумуга Тыва Республиканың баштайгы шериг комиссары Монгуш Чөвекович Сувакка тураскаат­кан байырлыг хемчеглер болуп эрткен. Оларны бо суурга эрттире бергениниң чылдагааны — бирээде, М.Ч. Сувак — Ак-Туруг суму чурттуг кижи. Ийиде, бо хонуктарда Тываның шериг комиссариады тургустунганындан бээр 70 чыл оюн демдеглеп эрттирип турар.

М.Ч. Сувак ажылдап чораан үезинде Тыва Арат Республиканың шериг күчүзүн тургузарынга болгаш быжыглаарынга улуг үлүг-хуузун киирген. Ол ТАР-ның шериг сайыды чорааш, тыва эки турачыларны Ада-чурттуң Улуг дайынынга белеткээш, 1943 чылдың сентябрь айда үдээш, таптыг-ла бир чыл болганда, чону-биле кады найысылал Кызылга эки уткуп, хүлээп алган.

Улаштыр номчуур...
26.12.2014
Чылыг,чырык

Чартык чүс чыл ажыг үениң дургузунда Кызылдың чылыг, электри төвү найысылалдың болгаш кожууннарның социал-экономиктиг амыдыралының кол дазылы болуп келген. Ол хире улуг күчү-күштүг бүдүрүлгеде дыка хөй  кижилер дү­не-хүн­­дүс кызымаккай ажылдап турарлар. Чымыш иштиг энергетиктерниң декабрь 22-де профессионал ба­йырлалынга ТР-ниң Чазаа­ның Даргазының оралакчызы Владимир Фалалеев, Дээди Хуралдың депутады Алдын-кыс Конгар, ТР-ниң одалга болгаш энергетика  сайыды Роман Кажин-оол чедиишкиннерни күзеп база мурнакчыларга өөрүп четти­риишкинниң болгаш хүндү­лел бижиктерни Орус культура төвүнге байырлыг байдалга  тывысканнар. Кандыг-даа байдалда боттарының мурнунда салган сорулгаларын ак сеткилдии-биле күүседип турар республиканың аңгы-аңгы кожууннарындан келген чамдык мурнакчылар ажылын таныштырды:

Улаштыр номчуур...
26.12.2014
Чаа чылды болгаш 2015 чылда Христостуң төрүттүнгениниң байырлалын белеткээр болгаш эрттирер талазы-биле кол хемчеглерниң Планы

Чаа чылдың утренниктери, балдары болгаш мас­карадтары

Декабрь 20 — 2015 чылдың январь 7

Бичии уругларга Чаа чылдың балдары, маскарадтары, утренниктери база көргүзүглери – В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга,  Тыва Республиканың Алдан-Маадыр аттыг национал  музейинге,  Тываның Үндезин культура төвүнге, Ты­­ваның күрүне филармония­зынга, Орус культура төвүн­­­­­­­ге, өөредилге болгаш социал албан черлеринге, культура бажыңнарынга, библиотекаларга.

Декабрь 24

Өскүс уругларга болгаш ада-иезиниң азыралы чок арткан уруг­ларга Чаа чылдың ачы-буян концерти – Кызыл хоорайның школа-интернадынга.

Декабрь 25

Республиканың бичии уругларынга ТР-ниң Баштыңының Чаа чылдың елказы – В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга 12.00 шакта.

Улаштыр номчуур...
25.12.2014
Чаа цех ажыттынган

«Чаңгыс суур – чаңгыс  бүдүрүлге» губернатор  төлевилелиниң  кол  сорулгазы чурттакчылыг суур бүрүзүнге ол суурну бадыткап турар азы  суурнуңбедик адын тудуп болур продукцияны бүдүрүп  үндүргеш, сайгарары.

Бо айтырыг талазы-биле Эрзин кожууннуң мал  ажыл-агыйлыг, тыва хойну өстүрер, уксаалыг мал заводу, «Бай-Хөл» көдээ ажыл-агый кооперативиниң даргазы Эртине Аңгырович Манзай Чазак Даргазы Шолбан Кара-оолдуң болгаш  ТР-ниң Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем  яамызының сүмелээни-биле чурттакчы чоннуң аъш-чемге айыыл чок чоруун хандырар сорулга-биле тус черниң шээр малындан эът бүдүрүп сайгарар талазы-биле тодаргай ажылдарны кылып чорутканының  түңнелинде,  мал  согар бүдүрүлге тудуун дооскаш,  тускай шенелдени эрттиргеш, продукциязын берип эгелээн.Мал согар цехти Бай-Даг суурдан ырак эвесте, Тарлашкынның чоогунда,  Эрзин — Кызыл автооруунуң чанында туткан. Бо тудугну Москвада «Комман групп» дээр акционерлиг ниитилелдиң (чиңгине директору Андрей Борисович Волков) төлевилели езугаар туткан. Бо чугула бүдүрүлгени тударынга кожуун  чагыргазы тус чер бюджединден  800 муң рубльди, а «Бай-Хөл» ажыл-агый  2750 муң рубльди тускайлаан.

Улаштыр номчуур...
25.12.2014
"Чаңгыс суур-чаңгыс бүдүрүлге" төлевилелди уламчылаары күзенчиг

Тыва Республиканың Баштыңы Ш.В.Кара-оолдуң саналы-биле эгелээн «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп төлевилелдиң күүселдезин 3 чыл улаштыр хайгаарап тур мен. Аңаа киржири-биле «Мөген-Бүрен» КУБ-туң чанынга «Сайзырал» КХН-ни тургускаш, эът, дүк, сүт болбаазырадып кылыр дериг-херекселдерни республика Чазааның дузазы-биле четчелеп берген бис. Ооң соонда аңаа ажылчын олуттарны тургузуп, көдээ ажыл-агый продукциязын болбаазырадыр талазы-биле ажылды эгеледивис.

Ол дериг-херекселдерни чогумчалыг ажыглаанывыстан чоннуң хереглелинге ажыглаар продукцияны «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп төлевилелге киириштир бүдүрүп, делгелгелерге-даа киржип, багай эвес үнелелди ап келдивис. Бо чүүлүмге бодумнуң ажыл-агыйымны мактаар, көргүзер-даа дивээн мен, ниити төлевилелге хамаарышкан саналды киирер сорулганы салдым.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Бергелерни демнежип алгаш, ажып эртер

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Ниити-россияның Улусчу фронтузунуң регион активи-биле ужурашкан.

Ужуражылганың кол сорулгазы — декабрь 12-де Дээди Хуралга кылган Айыткалында турушту улусчу контроль­дуң төлээлери-биле сүмележири дээрзин Тываның Баштыңы айыткан.

«Үнер чыл бөдүүн эвес, бодунуң экономиктиг, социал болгаш политиктиг негелделери-биле аажок-ла нарын болур чадавас — деп, Чазак Даргазы ужуражылганы ажыдып тура, чугаалаан. — Ол шылгалдаларга удур чүгле күрү­не эрге-чагыргазы эвес, чурттакчы бүрүзү туржур ужурлуг. Ынчангаш шуптувус чаңгыс кижи дег, демнежип алгаш, чаңгыс айтырыгны — ол берге үени Тывага чидириг чок, харын-даа дадыккан, келир үеде быжыг үндезинниг апарган ажып эртери дээш туржур ужурлуг бис».  

Ужуражылгага чугаа Ниити-россияның Улусчу фронтузунуң (НУФ-туң) республикага болгаш чуртка онзагай ужур-дузалыын демдеглээни-биле эгелээн. Чурттуң Президентизи НУФ-ту нацияларны каттыштырып шыдаар күш, российжи кижи бүрү- зүнге хөй-ниити чорудулгаларга киржиринге чепсек, бүгү чурттуң болгаш бодунуң төрээн булуңунуң чаартылга­зынга хуу киржилгезинге идиг кылдыр тургусканын демдеглээн дээрзин Тываның Баштыңы сагындырган. Дайын-чаада дег, фронт деп аттыг-даа болза, ол шимчээшкин тургустунган айтырыг­ларны чөптүү-биле шиитпирлээриниң, кижилерниң күзел-чүткүлдери-биле херек кырында тургустунган байдалдарның аразында чогумчалыг арганы тыварының талазы-биле сорулгаларны шиитпирлээр.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Ушу — быжыг кадыкшылдың магадылалы

Бурунгу кыдат дайынчы уран чүүлдүң  ушу хевири амгы үеде бистиң республикада бурунгаар сайзырап турар. Кыдаттан  ужукталып үнген бо хевирге  чоокта чаа делегей чергелиг маргылдаа болуп эрт­кен. Аңаа Россияның болгаш Тываның адын камгалап, бис­тиң  спортчуларывыс киришкеш, келген.

Күстүң ортаа  айының төнчүзүнде Кыдат чурту четкен тыва спортчуларның бирээзи  Чойган Николаевна Самбыланы номчукчуларга таныштырайн.

«Кижи — чурттуг, куш — уялыг»

Мээң маадырым баштайында  бодун мынчаар таныштырды:

— Өскен-төрээн черим Чадаананың  №1 школазынга өөренип тургаш-ла, спортка ынак турган мен. 6-гы класска  ушуну сонуургап эгеледим.  Ушу хевириниң чажыттарын башкым Алексей Ытсыгбаевич Сат өөредип каан. Бо башкы — хү­решке, оон ыңай каратэ, ушуга  бедик мергежилдиглерниң бирээзи. Кезээде-ле  бистерни деткиир, кичээлдер соонда ушуну 20 хире уругга өөредип турган башкывыс-тыр – деп, ол чугаалады. Чойган Николаевнаның ушуга сонуургалы ооң хан-дамырында сиңе берген-дир деп эскердим. Ону чугаалай бергенде, чечен-мерген тоолчуларывыс Баазаңай Түлүш, Чанчы-Хөө Ооржак ышкаш  ыдып-ла, чугааланып-ла олурар болду. Мен ооң солун чугаазын Степан Сарыг-оолдуң «Аңгыр-оолдуң тоожузунда» Аңгыр-оол биле Буян деп ийи оолдуң чугаалажып орары дег, «ийе, ыык…» деп каап, кончуг кичээнгейлиг дыңнап олурдум.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Хамааты соруктуг чогаалчы

Тываның Улустуң чогаалчызы Салим Сүрүң-оол 90 харлаанынга

Тыва прозада кижиниң салым-чолунче, мөзү-бүдүжүнче, хууда амыдыралынче, ниитилелдиң нарын айтырыгларын  көдүреринге чогаалчы Салим Сазыгович Сүрүң-оолдуң чо­гаадыкчы үнү чидиг,  бот-тускайлаңы-биле ажыт­тынган. Ол хөй чечен чугаа­ларны: «Дагын таныжылга» (1955), «Оржуңмаа биле Балдай-оол» (1959), «Төнмээн төөгү» (1962), «Сес чүстүг дуран»; тоожуларны: «Чайгы хүннер» (1962), «Ынакшыл-дыр» (1965), «Озалааш хем» (1968), «Лейтенантының даалгазы» (1970), «Авазынга даңгырак» (1973), «Кымның оглул?» (1977), «Кижиниң намдары» (1983), «Ак-Төш» (1984), «Ногаан ортулук» (1986), «Ак анай биле Арбай-оол» (1987); романнарны: «Өске кадай» (1980), «Тывалаар кускун» (1994) бижээн.  Ниитизи-биле 26 проза болгаш шүлүк  номнарының автору.

Тываның Улустуң чогаалчызы Салим Сүрүң-оол — ниитилелде кижиниң амы-хуунуң мөзү-шынарының база мораль-этика айтырыгларын, хууда амыдыралды, амыдыралдың  «кара» талаларын чидии-биле бир-ле дугаар чогаалдарынга көдүрген чогаалчы. 

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Ёлкаже "аъттаныптар"

Декабрь 28-те  Кремльге  РФ-тиң Президентизи В.В.Путинниң даалгазы-биле Россияның булуң бүрүзүнден  келир бичии уругларга елка болур.  Тывадан  12 бичии уруглар 3 тускай үдекчилиг декабрь 23-те ынаар «аъттаныптар».

Президентиниң елказынче баар  школачылар  —  кожуун, республика чергелиг мөөрейлерге, маргылдааларның чаңгыс эвес удаа тиилекчилери-дир.  «Кайы-даа эртемнерниң олимпиа­даларынга киришкеш, бир-ийи ду­гаар черлер ап турдум, ынчангаш Президентиниң елказынче баар аас-кежиктиг болдум. Чогум Москва хоорайже ооң мурнунда барып турган мен» — деп, Барыын-Хемчик кожууннуң Бижиктиг-Хая ортумак школазының 6-гы клазының өөреникчизи Чаян Чадамба улуг өөрүш­кү-биле чугаалады.ТР-ниң лицей-интернадының өөре­никчилери Евгения Шимит-оол, Оэлун Бимба, Бии-Хем кожууннуң Тарлаг ортумак школазының өөреникчизи Чаяна Кончук, Бижиктиг-Хая ортумак школазының өөреникчизи Чаян Чадамба, Р.Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилери  Алдар Саая, Даяна Хомушку, Кызыл хоорайда №5 гимназия школазының өөреникчизи Айлаң Достай, Ак-Довурак хоорайның 1 дугаар школазының өөреникчилери Диана Күжүгет,  Менди Ооржак, Кызыл хоорайда кадет школазының өөреникчизи Намсарай Сараагай, Тес-Хем кожууннуң Самагалтай ортумак школазының өөреникчизи Баазанчав Натпит-оол, Кызыл хоорайның 1 ду­гаар школазының өөреникчизи Адаш Хомушку  олар 2014 чылда өөредилгеге, спортка, уран чүүлге шылгарааш, РФ-тиң Президентизиниң елказынче баар аас-кежиктиг болганнар.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Тываның Баштыңының Айыткалынга хамаарыштыр үзел-бодалдар, санал-оналдар

Чылгычы Ондар, ТР-ниңдаштыкы экономиктиг харыл­заалар талазы-биле агентилелиниңдиректору:

— Тываның Баштыңының Дээди Хуралга айыткалын кончуг кичээнгейлиг дыңнадым. Тыва Республиканың даш­тыкы экономиктиг харыл­заалары-биле ажылым холбаалыг болгаш Моол, Кыдат дээш Азия чурттары-биле экономиктиг харылзаалар дугайында Айыткалдан чугула чүүлдерни билип алдым. Барыын Сибирьниң газын Кыдаттың Синьзян-Уйгур автономнуг районга «Алтай» деп хоолай шугуму-биле Россия чедирер деп турарын  Шолбан Валерьевич дыңнаткаш, ол газ шугумунга Тываны кожуп болур аргалары бар деп чугаа­лады. Ону боттандырары ам дээрезинде чүгле планнар-даа болза, оларны Тывага ажыктыг болдурар дээш, «Газпром» компания-биле ажылдаар деп турарын дыка чүүлдүгзүнер-дир мен. Россияның экономиктиг харылзаалары болгаш эрге-ажыктары Мурнуу Азия чурттарынче чайлы бергенде, ооң херек кырында боттаны бээр аргазы бар боор. Аңаа ТР-ниң даштыкы экономиктиг харылзаалар талазы-биле агентилели база үлүүн киирери чугаажок.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Бистиң кадыывыс – бодувус холувуста

Бодап-бодап кээрге, кижиниң кадыкшылындан эрткен чү­ве чок. Эшкедеп-ле чоруур эрбенниг амыдыралывыста кадыывыс дугайында тооп бодаар эвес бис. Кандыг-бир аарыгга туттурупкаш, ынчан харын бодавасты бодап, кончуумну аа, кадыым дугайында чоп-ла сагыш салбайн чораан кижи боор мен деп эмчи-домчуже маңнап, лама-хамнарга безин чалбарып чеде берген турар бис. Кижиниң кадыы-ла эки болур болза, арткан чүве аайлажы бээр деп бо-ла чугаалажыр болгай бис. Ол-даа шын. 

Чоннуң кадыкшылының дугайында сагыш салыышкын — күрүне политиказының эң чугула сорулгаларының бирээзи. Кижилерниң кадыын камгалаарынче, аарыгларны болдурбазынче угланган янзы-бүрү хемчеглер доктаамал алдынып турар. Ооң чижээнге бүгү-ниитиниң диспансеризациязын, халас шинчилгелерни, кадыкшыл маршруттарын көрүп болур. 2014 чылда Тывага «Кадыкшыл маршруду» деп төлевилел ажылдап эгелээн болгаш бо үе дургузунда эмчи бригадалар рес­публиканың шупту кожууннарын эргип-кезээн. 

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
«2015 чыл: Чаа шылгалдалар — чаа аргалар»

Республиканың Баштыңының Тыва Республиканың Дээди Хуралынга (парламентизинге) 2015 чылда республикада болгаш иштики политикада ажыл-херектерниң байдалының дугайында

АЙЫТКАЛЫ

Хүндүлүг Каң-оол Тимурович!

Дээди Хуралдың хүндүлүг депутаттары!

Коллегалар! Эш-өөр! Чаңгыс

чер-чурттугларым!

Москвадан чоокта чаа чедип келдим, аңаа республика парламентизиниң удуртукчузу-биле, бистиң сенаторларывыс болгаш депутаттарывыс-биле кады чурттуң Президентизиниң Россия Федерациязының Федералдыг Хуралынга Айыткалын дыңнаар аргалыг болдум. Ол дээрге бүгү делегейге, бистиң шуптувуска хамааржыр Айыткал-дыр.

Айыткал ханы уткалыг болгаш патриот­чу хөөннүг дээрзинге чигзиниг чок. Чүнү кылырын, чүнү ооң соонда кылырын — даштыкы политиктиг нарын айтырыгларның-даа, көдээ школа тудуунуң талазы-биле-даа кандыг-даа айтырыгга хамаарыштыр күүседирин билир кижи бистиң-биле чугаа кылды. Россияның эрге-ажыктарын болгаш Украинада бис­тиң акы-дуңмаларывыстың эргелерин камгалаар ажылды аажок берге байдалдарда күүседип турар Владимир Владимировичиниң оожум болгаш бүзү­­релдиг чоруу бисти күш киирип турар.

2015 чыл чуртка бөдүүн эвес болур дээрзин эки билип турар бис. Амгы үедеги шылгалдалар Россияның чонун кайы үеден-даа артык каттыштырган. Бодунуң Төрээн чуртунга ынакшыл, улуг чуртунуң төөгүзүнге хүндүткел, шынның күжү Россияны быжыглаарынга күчүлүг чепсек болган.

Владимир Владимирович мынча      дээн: «Мурнувуста үе нарын,    дүш­­күүр­лүг, хөй-ле чүүлдер бистиң канчаар ажылдаарывыстан хамааржыр. Санкциялар болгаш даштыкы кызыгаар­лаашкыннар дээр   чүүл­­дер салган сорулгаларны дээштиг, шалыпкын чедип алырынга харын-даа деткимче болуп турар».

Ол сөстер бистиң ажыл-херээвиске удуртулга болур ужурлуг, бистен өске кым-даа бистиң айтырыгларывысты шиит­пирлевес. Кым-даа биске чүнү-даа өргүвес, дээрден кежик бадып келбес. Шупту чүүлдер бистен хамааржыр. Бисте иштики курлавырлар бар, ону эң долузу-биле ажыглаар ужурлуг бис.


Улаштыр номчуур...
22.12.2014
ТЫВАНЫҢ БАШТЫҢЫНЫҢ АЙЫТКАЛЫ: чаа шылгалдалар — чаа аргалар

Тыва Республиканың Баштыңы Тыва Республиканың Дээди Хуралынга (парламентизинге) Айыткалды декабрь 12-де Улусчу чогаадылга бажыңынга кылган. Ооң ады «2015 чыл: чаа шылгалдалар – чаа аргалар». Кол утказы Россия Федерациязының Президентизи Владимир Путинниң Күрүне Думазынга кылган Айыткалы-биле хөөннеш болган.

Тываның Баштыңының Айыткалында хөй сан-чурагайлар  чок, рес­публиканың, ооң ажыл-ишчилериниң мурнунда тургустунуп келген бергелерни, оларны ажып эртер талазы-биле аргаларны айытканы-биле тодаргай. Келир 2015 чыл Россияга болгаш Тывага белен эвес шылгалдаларның чылы боорун чугаалап, оларны ажып эртер дээш бүгү күштерни мөөңнеп, шудургу ажылдаар, дээрден маанай манаан херээ чок дээрзин Шолбан Кара-оол сагындырган. Даштыкы чурттарның Россияга экономиктиг санкцияларын ажып эртер дээш төп эрге-чагырганың ап чорудар хемчеглеринге даянгаш, республика бодунуң курлавырларын дээштиг ажыглаар ужурлуг. Оларның бирээзи — республиканың көдээ ажыл-агыйын база бир бедик чадаже көдүрген «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилели.

.

Улаштыр номчуур...
22.12.2014
Дүжүлгеде — Лопсан Гьятсо

Тываның Камбы-ламазының дү­жүл­­гезинге саадаарының байырлыг езулалы Улусчу чогаадылга бажыңын­га болган. Ол сарыг шажынның бо езулалды эрттирериниң шупту чаңчылдары езугаар болган. Камбы-лама албан-дужаалдың демдээ — лотос чечек хевирлиг бөрттү Лопсан Гьятсога кедирип, ону дүжүл­­гезинге олурткан соонда, рес­публикада сарыг шажынның чүдүк­­­­­чүлеринге ол бады даңгыраан берип, Тывага сарыг шажынны ам-даа хөгжүдеринге, ол кижилерниң мөзү-шынарынга, амыдырал-чуртталгазынга чаагай салдарлыг боорунга бүгү сагыш-сеткилин, эртем-билиин бараалгадырын даңгыраглаан.

Лопсан Гьятсонуң Тываның Камбы-ламазының дүжүлгезинге саадаарының езулалы эрткен соонда ооң мурнунда Тываның Камбы-ламазының албан-дужаалын ээлеп чораан ламалар аңаа байырны чедирип, ооң чаагай үүлези бүдүнгүр болурун күзеп, байырны чедиргеннер. Лопсан Гьятсонуң Тываның Камбы-ламазының дүжүлгезинге саадааны-биле Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол аңаа байырны чедиргеш, бис­тиң республикага амыр-тайбың чорук неп­тереп, тыва чоннуң сагыш-сеткили, мөзү-бүдүжү сарыг шажын чүдүлгезиниң ачызында улам-на чаагай болурунга, Тываның хөй национал, аңгы-аңгы чүдүлгелерлиг чоннарының аразынга бот-боттарын билчир чорук, оларның аразында эп-найырал быжыг боорунга бүгү-ле күжүн чаа Камбы-лама бээр деп бүзүрелин ол илереткеш, амы-хуу­да белээн сөңнээн.

Улаштыр номчуур...





 

Отчет баннер.png

Obiyasnyaem_RF_300X300.png

нацпроекты тувы.jpg

 достижения.jpg

ФКГС.jpg



Опросный лист по оценке эффективности деятельности руководителей органов местного самоуправления, унитарных предприятий и учреждений, действующих на региональном и муниципальном уровнях, акционерных обществ, контрольный пакет акций которых находится в собственности Республики Тыва или в муниципальной собствености, осуществляющих оказание услуг населению муниципальных образований



?
Направляемые сообщения не являются обращениями граждан, рассматриваемыми в порядке, установленном Федеральным законом от 2 мая 2006 г. № 59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации».
Расскажите о  проблеме
Написать сообщение



honor_ban.jpg

oatos.png