Өөрениринге, чурттаарынга – таарымчалыг байдал

Тываның Баштыңы Ш.Кара-оол республиканың уран чүүл школазының кижизиттирикчилеринге өөрениринге болгаш чурттаарынга таарымчалыг байдалдарны тургузарын негээн. 

Республиканың Баштыңының Национал театрга март 15-те   Культура чылынга тураскааткан хемчег үезинде суй белектер делгелгезинге чорааны аңаа чылдагаан болган. Шолбан Кара-оолдуң кичээнгейин дойдан кылган чүүлдерниң бедик шынарлыы, тускайы болгаш чаражы кайгаткан. Тываның Баштыңы республиканың уран чүүл школазының башкызы Арат-оол Бегзи-биле чугаалашкан соонда, ус-шеверниң болгаш ооң өөреникчилериниң чогаадыкчы бодалдарын амыдыралга боттандырарын шиитпирлээн. 

Красноярскиниң күрүнениң уран чурулга институдунуң доозукчузу Арат-оол Бегзи эрткен чылдың октябрь айдан эгелеп уран чүүл школазының чурулга салбырында тускай эртемнерниң башкызы болуп ажылдап турар. Ол — дойдан уран кылыглар кылыр талазы-биле тускай мергежилдиг специалист. 2012 чылда Россияның Чурукчулар эвилелиниң мастерскаязынга өөредилгени эрткен. Республиканың уран чүүл школазынга ооң келгени-биле дой-биле ажылдаар класс ажыттынган. Ооң өөреникчилери Айлана Сат, Нелли Саая, Буяна Ховалыг, Чимит-Доржу Муна, Севил Ондар — чаа мергежилди шиңгээдип алгаш, амгы үеде республика чергелиг аңгы-аңгы делгелгелерниң доктаамал киржикчилери.

Шолбан Кара-оол республиканың уран чүүл школазынга барып чорааш, башкыларның болгаш өөреникчилерниң чаа ажылдары-биле танышкан. Оларның аразындан ол тыва национал езу-чаңчылдарга даянып кылган дой ажылдар – савалар болгаш дириг амытаннар база каас-чараш хептиг кижилер хевирлиг ойнаарактарны, көшкүн амыдыралдың херекселдерин онзалап демдеглээн. «Херек кырында бо дээрге чаа каасталга ус-шевер уран чүүлүнүң угланыышкынының, ооң иштинде тыва дой ойнаарактарның төрүттүнүп турары-дыр. Бо хүнде Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылын байырлаарынга белеткенип тура, республиканың аалчыларынга эпчоксунмайн көргүзүп сүмелээри-биле суй белектерни кылыры негеттинип турар. Ынчангаш силерниң ажылдарыңар бодунуң хереглекчизин тып алыр дээрзинге идегеп тур мен» – деп, республиканың Баштыңы демдеглээн.

Ол ышкаш Шолбан Кара-оол школа башкыларының ажылдап кылган суй белектер хаптаар шарыгларның үлегерин деткээн. Республика Баштыңының бедик үнелелин школаның чурулга салбырының өөреникчилериниң, ооң бодап турары-биле алырга, дизайн талазы-биле амгы үениң негелделеринге черле дүгжүп турар ажылдары алган.

Шолбан Кара-оол дой-биле ажылдаарының технологиязын сонуургааш, Арат-оол Бегзиден кичээлди ап, оон боду ооң дузазы-биле бодунуң демдээн салган дой саваны кылган. Башкы республика Баштыңының ажылын үнелеп көрүп тура, «бир дугаарында багай эвес-тир» деп чугаалаан.

Республика Баштыңы Ш.Кара-оол байырлажып тура, школаның чурулга салбырынга интерактивтиг өөредилге комплекизин алыр сертификатты тывыскаш, аныяк салым-чаяанныгларга чаа чогаадыкчы чедиишкиннерни күзээн.

Ооң соонда хоорайдан дашкаар өөреникчилерниң интернадынга база ниити билиг класстарынга барган. Кижизиттирикчилерниң чуртталгазының болгаш амыдыралының байдалдары-биле танышкаш, негелделерге дүүшпейн турар деп түңнелди Шолбан Кара-оол үндүрген. Чурулга салбырынга-ла ол школаның удуртулгазынга өрээлдериниң чырыының шоолуг эвезин, класстарда соңгаларны солууру эргежок чугула дээрзин айыткан. Ооң бодап турары-биле алырга, интернатта өрээлдер амгы үении-биле дериттинген турар ужурлуг. Спортзалдың чогу-биле холбаштыр республика Баштыңы Өөредилге болгаш Культура яамылары-биле катай Тудуг яамызынга бо айтырыгны, а ол ышкаш немелде акшаландырыышкын негеттинип турар өске-даа айтырыгларны ажылдап көөрүн дааскан. Кадык камгалал яамызынга школаның эмчи пунктузунга эргежок чугула дериг-херекселди аңгылааш, өөреникчилерниң эмчи шинчилээшкинин кичээнгейге алыр даалганы берген. Шолбан Кара-оол школаның удуртулгазынга автобус айтырыын шиитпирлээр талазы-биле деткиирин аазаан.

«Уран чүүл школазы аныяк салым-чаяанныгларга езулуг-ла бажың болур ужурлуг. Мында эң-не бедик деңнелдиг фестивальдар болгаш мөөрейлерге чайынналчак чедиишкиннерлиг киржип турар бүдүн республиканың салым-чаяанныгларын чыып каан. Олар – бистиң «алдын» курлавырывыс, Тываның келир үези. Школаның уругларынга тергиин эки байдалды тургузары – бистиң ыдыктыг хүлээлгевис» — деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чугаалаан.

Долаана Салчак.