Чуртталга бажыңы — эң чидиг айтырыг

Владимир Путин Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү түңнел хуралын эрттирген.

   Yе эртип-ле турар, чамдык айтырыглар ам-даа шиитпирлеттинмээн. Ол дугайында Президентиниң чаа шүгүмчүлели Күрүне чөвүлелиниң бо чылдагы сөөлгү хуралынга дыңналган. Чугааның кол темазы Владимир Путинниң май чарлыктарының күүселдези болган. Өөредилгени сайзырадырының болгаш ЧКА-ны чаартырының база күш-ажылдың бүдүрүкчүлүүн бедидериниң айтырыгларын база сайгарган. Чарлыктарны үндүрген үеден бээр Президент ооң салган сорулгаларының кошкак күүселдези дээш албан-дужаалдыг кижилерни чаңгыс эвес удаа шүгүмчүлеп келген. Бо хуралга база ону ойбаан.

    ЧКА талазы-биле байдалды Президент эң чидиг деп санаан. Бустур четкен чуртталга бажыңнарындан улусту көжүрериниң талазы-биле программа эң багай күүсеттинип турар деп, ол айыткан. «2013 чылдың планы чүгле 4 хуу күүсеттинген. 42 муң кижини көжүрер деп планнаан тургаш, чүгле бүдүн чартык муң кижини көжүрген. Хүндүлүг коллегалар, ынчаар ажылдап болур бе? Багай ажыл-дыр. Бо дээрге кижилерге аажок аарышкылыг айтырыг ышкажыл. Бустур четкен бажыңга чурттаары деп чүл? Бустур четкен бажыңнар фондузун хоойлу езугаар долдурар хүлээлгелиг бис. Ооң кайы хирезин билир мен. Болбас херек-тир. Кижилер барактарда, чурттаар аргажок оран-саваларда он-он чыл дургузунда чурттап турарлар» — деп, Владимир Путин чугаалаан.

Бо адырда айтырыгларга хамаарыштыр чоокта чаа тудуг болгаш ЧКА сайыдынга ажылдап кирген Михаил Мень илеткел кылган. Бустур четкен бажыңнардан кижилерни көжүрериниң программазын күүседиринге акшаны четчир кылдыр берип турар деп, ол медеглээн. Чүгле регионнар ону чедир чарыгдавайн турар.

Өөредилгеде байдал чүгээр болуп турар, ынчалза-даа бо адырда айтырыглар дөмей-ле хөй. Оларның бирээзи демография-биле холбашканы элдептиг. Уругларның төрүттүнер чоруу көвүдеп турар, а чаа уруглар садтарының тудуунуң темпизи кошкак. Хуралга Примор крайның губернатору Владимир Миклушевский ол айтырыгны ие капиталының акшазы-биле шиитпирлээрин саналдаан. Акшаны хуу уруглар садтарының төлевиринге үндүрүп болур.

«Бисте уруглар садтарынга субсидиялар тыпсып турар болгай бис, ол субсидияларны хуу садиктерге база үлеп болур силер. Херээженнерниң акшазын аптар өске оруктар тып турган херээ чок. Кижилерден акша сорар янзы-бүрү чүүлдер чогаадып турар-дыр бис. Бо талазы-биле уруглар садтарының төлевири улгады бээр, немелде акша барын билип каар болза, өртек дораан өзер» — деп, Владимир Путин санаан.

Новосибирск областың губернатору Василий Юрченко бодунуң илеткелинге база санал киирген. Чамдык хамаатыларның чурттаар дээш эвес, байып аар дээш алганы «инвестиция квартираларын» сатканы дээш киирген орулгазынга тускай үндүрүгнү онаарын ол саналдаан. Ол саналды Президент деткивээн.

Бедик мергежилдиг ажылчыннар ажылдаар олуттарны көвүдедириниң дугайында Президентиниң база бир чарлыының күүселдезинде четпестер бар болуп турар. Ында салдынган сорулганың күүселдезинде улуг өскерилгелер болбайн турар. Бүдүрүлгени сайзыраңгайжыдарынга бүдүрүкчүлерде сонуургал чок деп хуралга айыткан. Бергелер дээрге маажым олурарының чылдагааны эвес-тир, түңнелди чедип алыр дээш ажылдаар херек деп, Президент медеглээн.

«Бо айтырыг талазы-биле бирги ужуражылга майда болур. Дараазындаазы — ноябрьда. Ол дээрге 2014 чыл-дыр. Бөгүн четпес деп санап турарывыс чүүлдер чамдык черлерге көстүп келбес бе? Чуртталга бажыңының программазынга тускайлаан федералдыг акша-хөреңгиниң 25 хуузу канчап күүсеттинмээнил? Чүл ол? Майга чедир чүү кылдынар эвес, көөр бис» — деп, Президент чугаалаан. Бо айтырыгга ноябрьда ээп келгеш, чүү кылдынганын тус-тус сайгарар дээрзин ол аазаан.

«Артык чүве чугаалавайн тур мен. Ажылдаар, салдынган сорулгаларны күүседир херек. Ол эрге-чагырганың федералдыг-даа, регион-даа органнарынга хамааржыр. Ноябрь төнчүзүнде шиитпирлер хүлээп алыр, эргежок чугула апарганда ооң иштинде административтиг байдалдыг шиитпирлерни хүлээп алыр бис. Ону кичээнгейге алырын диледим» — деп, Владимир Путин демдеглээн.

Ол сөстер, хамыктың мурнунда, бустур четкен бажыңнардан улусту көжүреринге хамааржыр. Чүге дээрге бо айтырыг чонну дүвүредип турар деп, Президент тайылбырлаан.