Тожу кожууннуң шаңналы дээш хүрешке Түлүш Сайын-Белек шүүлген

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оолдуң эгелээшкини - биле бо чылдың бир айдан эгелеп, ай санында кадык  - чаагай чорукту нептередири - биле хүреш маргалдаалары болуп эгелээн. Республиканың бир кожууну ону эрттирерин дагдынып ап турар. Эрткен субботада, ноябрь 23 - те, күш - культураның болгаш спорттуң сайзыралынга тураскааткан хүреш маргылдаазын Тожу кожууну эрттирген. Аңаа киржири - биле “Сүбедей” аттыг спортчу комплекске  Тываның  аныяк болгаш  алдар - аттыг мөгелери  чыглып  келген.

Маргылдааның киржикчилеринге болгаш эрттирикчилеринге Тыва Республиканың Чазааның  даргазы байыр чедирген:    

    - Тывавыстың кайгамчык чараш бойдустуг булуңу - Тожу кожууннуң шаңналдары дээш эрттирип турар “Хүреш” маргылдаазының шупту киржикчилеринге, эрттирикчилеринге болгаш аарыкчыларга Тыва Республиканың Чазааның болгаш бодумнуң мурнумдан изиг байырны чедирип тур мен! Тожу кожууну чаңчыл болган кожууннарның эрттирип турары хүреш маргылдаазын бир дугаар эрттирип турар улус - тур. Ынчангаш, тожуларывысты деткип, хүрешти  эки деңнелге эрттирерин күзеп каалыңар!

    Хүреш дээрге, тыва эр кижиниң сүлде - сүзүү, хей - аъдының бедик көдүрлүүшкүнү, чуртталгазында база бир улуг өөрүшкүзү - дүр. Өгбелеривистен  салгал дамчып келген, төрүттүнүп кээривиске - ле бистиң ханывыста сиңниккен адаан - мөөрейивис - тир. Хүреш дээрге, амыдыралывыстың база бир чарылбас чараш чаңчылы, чонувустуң ынак оюну. Эр кижи адаан - мөөрейлиг, тура - соруктуг, чүткүлдүг болурунга хүреш дыка улуг салдарны чедирип турар.

     Маргылдааның түңнелинде,чидиг сегиржип алыышкыннар соонда, Тес - Хемден Сайын - Белек Түлүш шүүлген. Үжүүр былаашкан Тываның Чаан мөгези  Эрес Кара - Салды октааны  хүрештиң аарыкчыларынга онзагай солун болуушкун болган.

     Эрес  Кара - Сал - Наадымның үш дакпыр тиилекчизи, Шагааның ийи дакпыр чемпиону, Моолдуң Убса - Нур аймактың Арзылаң мөгези, сумо хүрешке Европаның ийи дакпыр, Россияның чемпиону, Россияның хостуг хүрешке спорт мастери, сумо хүрешке бүгү делегей чергелиг спорт мастери.  

Тыва Республиканың Баштыңының Чарлыы - биле хөй удаа спортчу чедиишкиннери болгаш  хүрешти сайзырадырынга киирген ачы - хавыязы дээш “Тыва Республиканың Чаан мөгези “ деп хүндүлүг ат - биле шаңнаткан. Чаан мөге дээрге Күчүтен мөгениң адаанда ийи дугаар черде турар мөгелерге хүндүткелдиг ат болуп турар.

  Эрести октаан Сайын - Белек Тыва Республиканың Арзылаң мөгези деп хүндүткелдиг аттыг. Арзылаң мөге дээрге, Чаан мөгениң адаанда үшкү черде турар ат.

   Маргылдааның үшкү  - дөрткү черлерин Өвүрнүң мөгези Алексей Монгуш биле Кызыл хоорайдан  “Тыва Республиканың Күчүтен мөгези” аттың эдилекчизи Аяс Монгуштуң чээни Айдемир Монгуш чаалап алганнар.

    Тожунуң чагырга чери тиилекчи мөгелерге  акша шаңналдарын тывыскан.

    Салыглар аразында Тожу кожууннуң бот - тывынгыр артистери боттарының солун оюн - тоглаазы - биле  чыылганнарның  сагыш - сеткилин көдүргеннер. Дараазында хүреш маргылдаазын эрттирер ээлчегни Тожу кожуун кожалары Тере  - Хөл кожууннуң чагырга черинге дамчыдып берген.   

  Тожу кожууннуң чагырга даргазы Валерий  Торжу чаңчыл болуп  бар чоруур хүреш маргылдаазы  ай санында хөй санныг көрүкчүлерни чыып турарын  демдеглээн.  

-         Кадык амыдыралды  нептередип  турарындан  аңгыда, хүреш маргылдаалары мөгелерге эки  салдарлыг болуп турар. Бистиң Тожу кожуунда  билдингир мөгелеривис амдыызында чок болуп турар. Ынчалза - даа  маргылдаа  санында эки көргүзүглерни чедип ап чоруур мөгелеривис бар. Кажан - бир бистиң мөгевис база шүүп каар дээрзинге бүзүрээр бис.  

Чуруктарны Виталий Шайфулин тырттырган