“Чылдың өг-бүлези” регионалдыг мөөрейниң тиилекчилери илереттинген

Бөгүн, бүгү-делегейниң Өг-бүле хүнүнде, Кызылга “Чылдың өг-бүлези” бүгү-российжи мөөрейниң регионалдыг чадазының тиилекчилерин шаңнап-мактаан. Республиканың хоорай, суурларындан 70 өг-бүле мөөрейге киришкен.

Тываның Чазааның вице-премьери Орлан Сарыглар Россияның Президентизиниң чарлааны Өг-бүле чылы-биле Тывада демдеглеп турар делегейниң Өг-бүле чылы 30 дугаар эртип турарын демдеглээн. «Бистиң республикада 90 муң ажыг өг-бүлелер бар, оларның көвей кезии – хөй ажы-төлдүг. Тываның Чазаа оларга бүгү талазы-биле деткимчени көргүзүп турар. 200 өг-бүле бешки өпеязы төрүттүнгени дээш, 160 муң рубль хемчээлдиг регионалдыг ие капиталының төлевирин алган. «Социал хөмүр», «Улусчу картофель» губернатор төлевилелиниң киржикчилери чыл санында-ла дузаны ап турар. Оларның санында хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер хөй» — деп, Сарыглар чугаалаан.

О. Сарыглар тиилекчи база шаңналдыг черлерже кирген өг-бүлелерге байырны чедиргеш, номинациялар аайы-биле шаңналдарны тывыскан.
- Таңды кожууннуң Балгазын суурдан Григорий биле Елена Кудрявцевтерниң өг-бүлези “Хөй ажы-төлдүг өг-бүле” деп номинацияга тиилээн.
- Кызыл кожууннуң Сукпак суурдан Демир биле Инга Дамчааның өг-бүлези “Аныяк өг-бүле” титулду алган.
- Бии-Хем кожуундан Борис биле Алуна Сурунчуктарның өг-бүлези “Көдээ өг-бүле” шаңналга төлептиг болган.
- Кызыл кожууннуң Ээрбекте эгин кожа 30 хире чыл кады чурттаан Айвар биле Анзат Андреевтер “Алдын өг-бүле” деп номинацияга шылгараан.
- Мөңгүн-Тайгадан Сылдыс Донгак биле Алдынай Саттың өг-бүлези “Өг-бүле – ужур-чаңчылдарның кадагалакчылары” атты чаалап алган.

Кызылда Өг-бүле парыгының девисээринде республиканың үлгерлиг өг-бүлелерниң Хүндүлел самбыразынче тиилекчилерниң ат-сывын сиилбип киирер.

“Аныяк өг-бүле” номинацияга тиилээн Демир биле Инга Дамчаалар 35 хар четпээн-даа болза, он ажы-төлдүг: чедизи – кыстар, үжү – оолдар. Эң улуу 13 харлыг болза, хеймери – чаа-ла ийи айлыг. Аныяктар 16 чыл кады чурттаан. “Келир үе – ада-иезиниң угун салгаар база чуртувустуң таваан тургузар бистиң ажы-төлүвүсте” – деп, Демир биле Инга санаарлар. Ынакшыл болгаш боттарынга хүндүткел - аас-кежиктиг өг-бүлениң магадылалы.

“Чылдың өг-бүлези” регионалдыг чаданың лидерлери 2024 чылда Россияда эртип турар Өг-бүле чылының улуг хемчеглериниң бирээзи болур бүгү-российжи мөөрейде өске регионнардан финалистер-биле кады тиилелге дээш кады туржур.

Амыдыралдың берге байдалынга таварышкан уруларга деткимче көргүзер фондунуң база РФ-тиң Күш-жыл болгаш социал политика яамызы 2016 чылдан бээр “Чылдың өг-бүлези” бүгү-российжи мөөрейни эрттирип турарын сагындыраал. Мөөрей Россияның шылгараңгай өг-бүлелерин эвилелдээн чырык, улуг болуушкун болурундан аңгыда, өг-бүлелерни база ада-иелерни деткииринге социал харыысалыглыг өг-бүлелерниң хөй-ниити шимчээшкинин хевирлээринге идигни берип турар.

Тывага ол мөрейни 2017 чылда эрттирип эгелээн. Ол үеден бээр 100 ажыг өг-бүле мөөрейге киришкен. Республикадан өг-бүлелер мөөрейниң бүгү-российжи чадазында беш чыл улаштыр тиилеп турар. Россияның Президентизиниң 2024 чылды РФ-те Өг-бүле чылы кылдыр чарлаарының дугайында чарлыы бистиң ниитилелде өг-бүле институдунуң чаңчылдарын база тергииделин быжыглаарынга шын бадыткал болган.