Тываның экономика сайыды Айдыс Сат: ИПСЭР-ни узатканы - ооң дээштиин бадыткаан

Россияның Президентизи Владимир Путин Федералдыг Хуралга айыткалында, амгы үеде социал-экономиктиг хөгжүлдениң тускайлаң программазы-биле амгы үеде ажылдап регионнарга ону ам-даа 6 чылда узадырын саналдаан.

2020 чылдан бээр Тывада ИПСЭР программазын боттандырып турар. Эрткен дөрт чылда программа күүселдези эки түңнелдерни берген болгаш, регион ону ам-даа узадырынче чагыгны бееткеп турганын Тываның баштыңы Владислав Ховалыг дыңнаткан турган.

Республикага ИПСЭР боттаныышкыны-биле 883 ажылчын олуттарны тургускан, бюджеттен дашкаар 17,4 млрд рубльдиң инвестициязын хаара туткан, а 2023 чылда 310 ажылчын олутту ажыдып, бюджеттен дашкаар 2,26 млрд рубльдиң инвестициязын хаара туткан.

Тускай программа деткиишкини-биле республикада тудуг материалдарының бүдүрүлгези шапкын хөгжээн: тууйбу болгаш демир-бетон кылыглар бүдүрүлгези чаартынган. Ооң түңнелинде, 12,62 млн санныг тууйбуну бүдүрген. Ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2023 чылда 6,05 млн санныг тууйбуну бүдүрген. 183,764 муң куб метр демир-бетон кылыгларны (ооң иштинде 2023 чылда – 60 муң м3) бүдүрүп, элезин-сай-довурак бүдүрүлгезиниң үүрмектеп-аңгылаар комплекизин ажылдаткан.

2023 чылдың сентябрьда ийиги чиг эт – резина хүрээндизинден чадыглар болгаш брусчатка бүдүрүлгезин ажылдаткан.
Боттуң тудуг материалдарын бүдүрүп эгелээни тудугнуң өртек-үнезин бадырарынга болгаш хуусаазын кызырарынга, чуртталга тудуун дүргедедиринге идиг болган.

Тускай программа акша-хөреңгизи-биле 48,88 муң дөрбелчин метр хөй аалдыг чуртталга фондузун, азы хөй аалдыг 20 бажыңны ажыглалче киирген. 27,81 муң дөрбелчин метр аварийлиг чуртталга бажыңнарын чок кылып, 608 өг-бүлени (1387 кижини) өскээр көжүрүп, 56 өскүстерни бажың-биле хандырган.

ИПСЭР чорудуунда чуртталга тудуунуң төлевилелдериниң база инженерлиг инфраструктураның төлевилел-санаашкын документилерин белеткээш, инфраструктура бюджет чээлилери-биле 1,3 млрд рубльди республикаже хаара туткан.

Тываның экономиктиг сайзырал болгаш үлетпүр сайыды Айдыс Сат регионнарның тускай программаларын 2030 чылга чедир узадыр дээн Президентиниң шиитпири, ооң дээштиин бадыткаан деп демдеглээн:

«Тускай программа бюджетче үндүрүг киирилделерин көвүдедир ужурлуг продукция бүдүрүлгезиниң база болбаазырадылгазының адырында экономиктиг төлевилелдерни деткип, республиканың хөгжүлделиг сайзыралынче хуу инвестицияларны хаара тудуп, чаа ажылчын олуттарны ажыдар. 2030 чылга чедир ажылдадыр программа төлевилелинче улуг инвестиция төлевилелдерин, биче сайгарлыкчы чорукту, ооң иштинде туризм болгаш көдээ ажыл-агый продукция болбаазырадылгазын деткиириниң аңгы-аңгы аргаларын болгаш хемчеглерин кииририн планнаар бис» - деп, сайыт чугаалаан.