Эзирик чолаачының хайындан

Эрткен неделяда ТР-ниң Иштики херектер яамызынга орук озал-ондааның талазы-биле кем-херек үлгедиишкиннерин канчаар илередип турарының дугайында чугаалашкан. ТР талазы-биле ИХЯ-ның истелге эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы—истелге кезээниң начальниги, юстицияның подполковниги Мөңге-Назын Бичелдеевич Мөгедир массалыг информация чепсектеринге та­йылбырны берген.
2013 чылдың сөөлгү8 айында республикага 95 орук озал-ондаа болган. Эрткен чыл-биле деңнээрге, көргүзүглер 10,5 хууга көвүдээн. Бо чылын 49 орук озал-ондаанга 54 кижи амы-тынындан чарылган, ооң иштинде 5 чаш ажы-төл, 16 херээжен. Ол дээрге-ле эрткен чыл-биле деңнээрге, 22 хуу хөй болуп турар. Бо чылын эзирик 23 чолаачының хайы-биле автоорук озал-ондактары болган.
Мөңге-Назын Бичелдеевичиниң чугаалап турары-биле алырга, кижи амы-тынындан чарылган азы хөй кижи кемдээн таварылгаларда ИХЯ-ның эксперттери, тускай ажылдакчыларындан аңгыда, истекчилер болгаш истелге кезээниң начальниги, ыяап-ла боду баргаш, херекти кичээнгейге алыр. Сөөлгү3 чылда республикага чылдың-на коргунчуг орук озал-ондактары болуп турар. 2010 чылда №12 школа чанынга автомашина 4 башкыны үстүрген, олар ол-ла черинге амы-тынындан чарылган. 2011 чылда июнь 19-та Сарыг-Сеп суурга эзирик чолаачы ойнап турган уругларны болгаш чаш уруун коляскага идип алгаш чораан херээженни, ниитизи-биле 9 кижини үстүрген. Эмнелгеге чаш уруг чок болган, артканнары аар кемдээшкиннер алган. 2012 чылда Тожу кожууннуң Тоора-Хем—Адыр-Кежиг оруунга «УАЗ Патриот» автомашинаның чолаачызы орук дүрүмүн хажыдып, машиназын башкарып шыдавайн баргаш, кыдыында ыяшка кээп үскен. Машина иштинге чораан 14 кижиниң 4-ү амы-тынындан чарылган, оларның ийизи — назы четпээннер. Артык пассажирлерниң чорааны--хоойлунуң дорт хажыдыышкыны-дыр. 2013 чылда чоокта чаа болган коргунчуг кем-херек үлгедиишкини республиканың чурттакчы чонунга дүвүрелди болдурган. Сентябрь 14-те солагай таланың дачаларының №2 автобус доктаар черинге УАЗ-2109 мунуп алган эзирик чолаачы орук дүрүмнерин хажыдып, 7 кижиниң кырынче халды берген. Бо херекке хамаарыштыр сентябрь 15-те кеземче херээн дарый оттурган. Кем-херек үүлгедиишкининиң ажыл-чорудулгазы — иштики херектер сайыды Александр Лобановтуң, ТР-ниң Истелге эргелелиниң, ТР-ниң Прокуратуразының онза кичээнгейинде. Истелге эргелелиниң арга-дуржулгалыг, тускай мергежилдиг истекчилери истелге ажылын чорудуп турар. Эзирик чолаачыны сентябрь 15-те тудуп хоругдаан. Амгы үеде янзы-бүрүэкспертиза (хыналда) ажылдары чоруп турар.
Машинаны эзирик мунуп чорааш, кичээнгей чогундан 2 азы оон хөй кижиниң амы-тынынга четкен болза, Кеземче дүрүмүнүң 264 чүлүнүң 6 кезээн езугаар 9 чылда хосталгазын казып шиидип болур. Ол ышкаш машина мунар эргезин 3 чылда казыыр.
Мен бодаарымга... (Автордан): Кызылдың №12 школазының чанынга 4 башкыны кичээнгей чогундан үстүрген чолаачыга хамаарыштыр байдалдарны өөренип көргеш, ону чүгле 4 чылга хосталгазын казып шииткен. Чок болган башкыларның чоок улузу, чон-даа ол «чымчак» шииткелге чөпшээрешпээн. Бо удаада эзирик чолаачының хайы-биле 5 кижи, аразында чаш ажы-төл амы-тынындан чарылган. Арага ижип алгаш, машина башкарарга кандыг айыыл таваржып болурун кижи бүрүзүбилир болгай. «Эзирик болгаш кичээнгей чогундан» дээн чүлдерге кижи чөпшээрежир аргажок. Сагыштыы-биле руль артынга эзирик олурупкан соонда, кижиниң амы-тынынга өжегээр четкен деп санаар болгу дег. Машина мунар эргезин чүгле 3 чылга казыырга, чолаачыларга кандыг-даа дээштиг болбазы билдингир. Ындыг-ла үр эвес үе эртерге, машинаны катап мунуп эгелээр. Ынчангаш эзирик чорда туткан соонда, шынзылгазын бүгүназынында казыыр деп доктаадыры чугула. Бо талазы-биле хоойлу-дүрүм­­­­­нүдепутаттар эде көөр ужурлуг деп, чон дилеп турар.

Алдынай БАДЫ-ХОО белеткээн.

"Шын" солун. Чурукту архивтен алган.