Тывада социал бүдүрүлгелер саны ийи катап көвүдээн

Ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2023 чылда Тывада социал бүдүрүлге статузун алган биче болгаш ортумак бизнес субъектилериниң саны ийи катап көвүдеп, 17 бүдүрүлге ону алган. Республиканың экономиктиг сайзырал яамызы күрүне деткимчезиниң бүдүн пакединче – акша грантызындан эгелээш, үндүрүглер, эт-хөреңги болгаш өске-даа чиигелделерлиг социал сайгырлыкчы чорук адырында бизнести ажыткан төлевилелдер шилиир комиссия бодунуң ажылын түңнээн.

Ведомство социал-сайгарлыкчы чорук төлевилелдери ийи катап өскенин эки чедиишкин деп санаан. Дөрт чыл бурунгаар социал бизнести деткиир федералдыг программа чаа-ла эгелеп турда, Тывада ындыг негелделерге дүгжүп турар чүгле чаңгыс бүдүрүлге турган – көөрү багай инвалидтер ажылдап турар «Кызылдың өөредилге-бүдүрүлге бүдүрүлгези».

2021 чылда социал статузун Тываның биче болгаш ортумак бизнезиниң 8 субъектизи бадыткаан. Ону алыр дизе, оода бир негелдеге албан дүгжүр ужурлуг. 

Бирээде, ажылчын олуттарның чартыындан эвээш кезиинче инвалидтерни хаара тудуп, төлептиг акша шалыңны төлээр. Хуу сайгарлыкчы хөлезилээн ажылчыннары чок-даа болза, боду инвалид кижи болза, ындыг статусту тыпсырын 2022 чылда киирген.

Ийиде, социал кошкак байдалда хамаатылар ажылдап турар бүдүрүлгени социалдыг деп база санаар. Оларның бүдүрген продукциязын садып-сааргагындан кирген орулга ниити түңнүң чартыындан эвээжевес ужурлуг. 

Үште, кажан бүдүрүлге азы сайгарлыкчы кижи социал кошкак улуска, чижээ аарыг кижилерге реабилитация дериг-херекселдери бүдүрүп азы ачы-дузазы көргүзүп турар болза.

Дөрткү негелде – бизнес социал айтырыгларны шиитпирлеп база ниитилелге ажыктыг сорулгаларны чедип алыр дээш ажылдап турар болза. Чижээ, уруглар дыштанылгазын, назы четпээннер өөредилгезин организастаары, волонтерларны белеткээри дээш,өске-даа ажылдар аңаа хамааржыр.

ТР-ниң Экономиктиг хөгжүлде яамызы социал бүдүрүлгелерниң регионалдыг реестринче билдириишкин берген 20 ажыг кордакчыдан айыттынган критерийлерге дүгжүп турар17 бүдүрүлгени шилип алганын чугаалаан. 3 компания санынче - Кызылдың ӨББ, «Салчак» хөгжүм чогаадылга лабораториязы, «Алдар» КХН, ол ышкаш элээдилерге психологтуг дуза төвү, уруглар тренерлериниң школазы база аваларны быжып база даарадып өөредир черлер дээш, аңгы-аңгы төлевилелдерлиг 14 хуу сайгарлыкчы бар.

Тывада социал бүдүрүлгелер саны элээн көвүдээн-даа болза, биче болгаш ортумак бизнес субъектилериниң ниити үлүүнде кудуку черни ээлеп, бүрүткеттинген бүдүрүлгелер саны чүгле 0,21 хуу болуп турар. Ындыг болзажок республиканың ол көргүзүү российжи ортумак көргүзүгден бичии-ле улуг, азы БОС-туң 5,9 млн субъектилеринде 10 муң социал бүдүрүлге бар, азы 0,17 хуу хирези. Ынчангаш Россияның болгаш регионнарның эрге-чагыргалары бизнести күрүнеден деткиир угланыышкынны ам-даа сайзырадыр планныг.

Тываның сайгарлыкчылары «Тыва Республикада биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту хөгжүдериниң дугайында» регионалдыг хоойлудан социал бүдүрүлге стутусту канчаар алырын билип ап, ынаар кордап болур.

 ТР-ниң Экономиктиг сайзырал болгаш үлетпүр яамызы «социал бүдүрүлге» статусче документилерни дараазында адресте хүлээп турар: Кызыл хоорай, Чульдум кудумчузу, б. 18, каб. 235, 2-ги каът. Специалистерниң тайылбырын бо телефоннарден ап болур: 8(39422) 9-76-40, 9-76-51.