Тывага хамнарның II бүгү-российжи фестивалы болуп эртер

Август 18-20 хүннеринде, республикага М.Б. Кенин-Лопсан аттыг «Дүңгүр» хамнаашкынының II бүгү-российжи фестивалы болуп эртер. Улуг хемчегге 150 хире хамнар, камнар база өске-даа хөй чүдүлгелерниң төлээлери чыглыр. Кызыл хоорайдан 22 км-де “Бии-Хем” өглер комплекизиниң девискээринге хамнаашкын фестивалының бүгү хемчеглерин планнаан. Тываның болгаш Россияның Дээди Хамының эргелели феставальды эрттирер.

Делегей культуразының кол өнчүзү кылдыр хамнаашкынче кичээнгейни хаара тудары база тыва хамнар бурунгу өгбелерниң чажыттарының амгы нептередикчизи дээрзин көргүзери - фестивальдың сорулгазы деп, организаторлар демдеглээн.
Тываның Улустуң чогаалчызы, Тыва АССР-ниң база РСФСР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, төөгү эртемнериниң доктору, тыва үндезин культураны, ылаңгыя хамнаашкынны шинчилээринге бодунуң амыдырал-чуртталгазын тураскааткан ТР-ниң эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы Монгуш Кенин-Лопсанга хүндүткелдиң сактыышкыны кылдыр «Дүңгүр» фестивалын эрттирип турар.

Фестивальдың аалчыларын үш хонуктуң чымыштыг программазы манап турар. Монгуш Кенин-Лопсанга тураскааткан делгелге, «Тывада хамнаашкын» эртем “төгерик ширээзи”, Россияның хамнарының чылдың улуг шуулганы, фестивальдың аалчыларынга саң салыр хамнаашкын езулалы, мастер-класстар, «Хамның тулган өө» база «Хамнаар чаяан» деп көрүлделер болуп эртер.

Хамнаашкынның аңгы-аңгы угланыышкыннарынга шенелде шылгалдалар түңнелдери-биле шыырак хамнарны тодарадыр. Фестивальдың ийиги хүнүнде российжи дайынчыларны деткээн каттышкан езулалды эрттирер.

Эрткен чылдың июньда хамнаашкынның I бүгү-российжи фестивалы болуп эрткенин сагындыраал. Россияның 17 регионундан, Казахстандан болгаш Моолдан шупту 300 хире хамнар ооң хемчеглеринге киришкен.

Фестивальды сонуургап көрүксээн кижилерге пассажирлер аргыштырылгазын организастаан. 9.00, 13.00, 16.00 база 19.00 шактарда Кызылда «Детский мир» автобус доктаамындан өглер комплекизинге чедир автобустар халдыр; дедир үнер шактары – 11.00, 15.00, 18.00, 21.00 шактарда. Чаңгыс талаже орук өртээ –100 рубль.

"Дүнгүр"-2023 фестивальдың программазы

август 18-те
10.00-11.00 шакта – фестивальдың байырлыг ажыдыышкыны, хамнар чыскаалы.
13.00-16.00 шакта – Кызыл хоорайга хамнаашкын талазы-биле эртемденнерниң база хамнарның делегейниң бирги эртем-практиктиг семинарының 30 чылдаанынга тураскааткан «Тывада хамнаашкын» деп эртем “төгерик столу”. Конференц-зал (өглер комплекизиниң кафези).
13.00-18.00 шакта – «Хам чаяан» деп мөөрейниң I чадазы («Чажыттыг хааржак» угланыышкын). Организаторларның өөнге.
17.00 шактан – мастер-класстар:
* хам алгыштарынга. Сценага.
* «Саң салыр» езулалга. Төп езулал алаагынга.
* хуваанак салырынга. Төп шөлде столга.
18.00-20.00 шакта – «Хамның тулган өө» мөөрей (комиссия эргий кезиир).
20.00 шакта – «Марьям» чөөн чүк сам школазының кежээки шоузу. Сценага.
23.00 шакта – «Саң салыр» кежээки ёзулал. Ёзулал алаагының үстүү талазынга.

август 19-та
8.00-9.00 шакта – «Чылан самы» херээжен шажынчы практика. Ёзулал алаагының үстүү талазынга.
9.00-11.00 шакта – хамнарның V бүгү-российжи шуулганы. Сценага.
12.00-13.00 шакта – «Чалама» өрүүр ёзулал. Төп алаакта столга.
13.30-15.00 шакта – российжи дайынчыларны деткээн улуг езулал. Ёзулалдар кылыр алаактың үстүнде.
15.00-20.00 шакта – Мастер-класстар. Сценага:
15.00-16.00 шакта – «Тос Дээр» хамнар ниитилелиниң көргүзүү.
16.00-17.00 шакта – «Чеди хамнар салгалы» хамнар ниитилелиниң көргүзүү.
17.00-18.00 шакта – «Дүңгүр» хамнар ниитилелиниң көргүзүү.
18.00-19.00 шакта – «Тос-Карак» хамнар ниитилелиниң көргүзүү.
19.00-20.00 шакта – «Чеди-Хаан» хамнар ниитилелиниң көргүзүү.
15.00-23.00 шакта – «Хам чаяан» деп мөөрейниң II чадазы («Фоточурук-биле ажыл» угланыышкын). Организаторларның өөнге.
20.00-21.00 шакта – «Ят-Ха» этно-рок бөлүктүң концерти.

август 20-де
7.00-09.00 шакта – «Хам чаяан» деп мөөрейниң III чадазы («Камның самы – дүңгүрлээри» угланыышкын). Үстүкү ёзулал алаагы.
9.00-10.00 шакта – фестивальдың аалчыларынга Саң салыр улуг ёзулал. Үстүкү ёзулал алаагы.
10.00-11.00 шакта – «Суйбаашкын-биле ажылды күштелдирери. Хамның көрүжү» шинчилелдиг эксперимент (Н.И. Пирогов аттыг РЭШМУ-нуң реабилитация болгаш спортчу медицина кафедразының эртем лабораториязының эргелекчизи Гречушник В.Ф.). Сценага.
11.00-12.00 шакта – Угаанны балараартып, организмни эмнээри (Бутусова С.В.). Сценага.
12.00-13.00 шакта – хамның сылдыстар санаашкыны база ооң туруштары-биле кижиниң салым-чолун тодарадыры (Зайцев В.И.). Сценага.
13.00-14.00 шакта – кадаг баштарынга турарынга мастер-класс (Гиниятов Р.Г.). Сценага.
14.00-15.00 шакта – Эртине О.Д-ниң «Билиг» деп номунга таныштырылга. Сценага.
15.00 шакта – Фестивальдың хаашкыны.