Тываның арга-арыында болгаш ийи кожуунунда «онза байдал» чуруму ажылдап турар

Тываның Чазаа республиканың арга-арыында өрттерниң саны болгаш шөлү хенертен өскенин барымдаалааш, арга-арыг фондузунуң черлеринде «онза байдал» чурумун киирген. Шак-ла ындыг чурумну Сүт-Хөл биле Бай-Тайга кожууннар девискээринде сугнуң деңнели көдүрүлгеш, бажың чанының участоктарын ап, оруктарны, көвүрүг кежиглерни үреп, чурттакчылыг черлер аразында аргыжылганы бергедеткени-биле база киирген.

Онза байдалдар комиссиязын удуртуп турар Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле, Орук-транспорт ажыл-агый яамызы, Хамааты камгалал база онза байдалдар албаны, Кадык камгалал яамызы, ол ышкаш тус чер чагыргалары хүн бүрүде оперативтиг байдалды хынап, ниити дыңнадыгны кылыр.

Июнь 13-туң эртенги шагында медеглээни болза, республика девискээринде 8 арга-арыг өрттери хып турган, ооң 4-үн өжүрген. 2023 чылда өрт айыылы эгелээнде, республиканың арга-арыг фондузунга 1057,60 га черни шыва алган 34 арга-арыг өрттери бүрүткеттинген, эрткен 2022 чылдың ол үезинге деңнээрге 16 өрт азы 32 хуу эвээш. ТР-ниң Арга-арыг яамызы кижилерниң буруузу-биле 35,3 хуу, а чаңнык дүшкенинден 55,9 хуу өрттер хып үнгенин дыңнаткан.

Кызыл кожуунда Чербиниң, Каа-Хем кожуунда Сизимниң база Сарыг-Септиң, Тожу кожуунда Тоора-Хемниң база Таңды кожуунда Бай-Хаактың арга-арыг ажыл-агыйларында өрттерни өжүрген.

Көдүрүлген суг чурттакчылыг элээн каш черлерже оруктарны үрээн, транспорт аргыжылгазының шимчээшкини кызыгаарлаттынган. Орук-транспорт яамызы орук участоктарын болгаш көвүрүглерни катап септеп турар. Абакан – Ак-Довурак, Тээли – Кызыл-Даг оруунда, Кара-Хөл суурже оруктар түр када хагдынган. Чадаана — Ийме, Чадаана – Бажың-Алаак, Суг-Аксы – Ишкин, Суг-Аксы – Баян-Тала аразында оруктарда, Тээли, Ак-Тал суурларже оюп чоруур оруктарны тырткан. Хемнер суу эриин ашканындан Эйлиг-Хем суурже, Суг-Аксы – Алдан-Маадыр, Бора-Тайга, Чадаана – Суг-Аксы оруктап чорууру бергедээн.

Июньнуң 11-де суггур чаъс чаггаш, тайга бажындан суг агып батканы-биле Ишкин суурнуң бажыңнарын суг алган, ында Тываның Кадык камгалал яамызындан эмчилерниң дежурныйлаашкынын организастаан. Бөгүн Сүт-Хөлдүң төп кожуун эмнелгезиниң эмчилери суурда түр үениң пунктузунда дежурныйлап турар. Чөөн-Хемчиктиң база Барыын-Хемчиктиң муниципалдар аразының эмнелге төптери, Өвүрнүң төп кожуун эмнелгезинден эмчилер бригадазы белен. Суурда эм-таңның четчир курлавыры бар, деп Кадык камгалал яамызы дыңнаткан.

Тываның Баштыңы Кара-Хөл биле Кызыл-Даш суурларның чурттакчыларынга дуза көргүзер харыысалгалыг бөлүкке вертолет-биле ужуп чедер даалганы берген. Владислав Ховалыг орук участоктарынга база көвүрүглерге бойдустуң чедирген когаралын үндүрүп, септеп, катап кылыр ажылдар талазы-биле чогуур шиитпирни үндүрер ажылчын бөлүктү кады тургузар дилегни Россияның Транспорт яамызынче киирген.