Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң тускай программазы-биле туризмни хөгжүдер

01.12.2021 Республика Баштыңы Владислав Ховалыг, Россия Федерациязының Федералдыг Хуралының Күрүне Думазының даргазының оралакчызы Шолбан Кара-оол база Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламент) даргазы Каң-оол Давааның киржилгези-биле туризм адырын хөгжүдериниң чугула айтырыгларын сайгарган хурал Тываның Чазаанга болуп эрткен. Хуралдың киржикчилери 2020-2024 чылдарда республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускай программазының күүселдези-биле туризм адырында боттандырар хемчеглерни сайгарып, “Туризм болгаш аалчылар хүлээп алыр индустрия” национал төлевилелге регионнуң киржир аргазын чугаалашкан.
Владислав Ховалыг хуралдың киржикчилеринге байыр чедиргеш, чурттакчы чоннуң экономиктиг идепкейиниң шимчедикчизи болур ажыл-чорудулганың сорук киирер хевири туризм, оон орулгалыг ажылдап, бодун чогаадыкчы база креативтиг көргүзеринге эптиг черни тып алыр аргалар барын демдеглээн.
Тываның Баштыңы Күрүне Думазының даргазының оралакчызы Шолбан Кара-оолга бо адырның арга-шинээн болгаш берге оруктарын эки билир болгаш, республиканың турисчи сонуурганчыын бедидеринге улуг күжениишкиннерни салып турганын демдеглээн. Владислав Ховалыг Күрүне Думазының даргазының оралакчызы албан-дужаалга ажылдап тургаш, чуртта туризмни хөгжүдер айтырыглар бөлүүнче кирип турар төрээн регионунга деткимчени көргүзеринге идегелин база илереткен.
Тыва Республиканың Чазааның даргазының оралакчызы – экономиктиг хөгжүлде база үлетпүр сайыды албан-хүлээлгени күүседип турар Меңги Кара-оол 2021 чылдың 10 айында туризм адырының сан-чурагайлары-биле чыылганнарны таныштырган. Эрткен чылга деңнээрге айыттынган үе дургузунда ийи катап хөй, азы 109,8 муң аян-чорукчулар келген. Туризм адырында бүдүрүлгелерден үндүрүг киирилделериниң хемчээли 24,9 млн. рубль четкен, 2020 чылдың 10 айларынга деңнээрге ийи катап хөй. Туризм-рекреация ажыл-чорудулгазында төлевирлиг ачы-дузаның хемчээли 9 айда 128,4 млн. рубль, эрткен чылдың ол үезинге деңнээрге 35,3 хуу көвүдээн. Туризм адырында биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң 61 субъектизи ажылдап турар. 2020 чылдың ол-ла үезинге деңнээрге, 13 хуу хөй.
2021 чылдың он айының түңнелинден алгаш көөрге, Таңды, Чаа-Хөл, Чөөн-Хемчик кожууннар база Кызыл хоорай эң-не сонуурганчыг муниципалдыг беш тургузуг санынче кирген.
2020-2024 чылдарда республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускайлаң программазында туризмни хөгжүдер адырда дөрт хемчег кирген, оларның ийизинче материалдыг чарыгдалдар кирбейн турар. Ол дээрге 2024 чылга чедир туризмни хөгжүдер концепцияны ажылдап, республикага турисчи-рекрация кластериниң онза экономиктиг зоназын тургузар айтырыгны өөренип көөрү болур.
А оон аңгыда, ийи хемчег 1 571,34 млн. рубль хемчээлдиг акшаландырыышкынныг. Ооң бирээзинде туризм адырында төлевилелдерни ажылдадыры кирген: «Тайга» турисчи комплексти, Таңды кожуунда Чагытай хөлге туризм-рекрация кластерин, Таңдының Дус-Хөл хөлдүң девискээрин кластерлиг хөгжүдери, Бии-Хем кожуунда сыын ажыл-агыйының чоогунда Билелиг хөл девискээрин чаңгыс аай хөгжүдери, база ол ышкаш Каа-Хем кожуунга балыктаар логистика төвүн тургузары. «Чедер» санаторий-курорт база кадыкшылга комплекизин тудар төлевилел боттаныышкында.
Амгы үеде Культура болгаш туризм яамызы “Туризм болгаш аалчылар хүлээп алыр индустрия” национал төлевилелге киржир дээш, үш чагыгны ажылдап кылган. «Корпорация Туризм.РФ» АН-биле кады ажылдаар дараазында инвестиция төлевилелдериниң материалдарын белеткээш чоруткан:
- Таңды кожуунда Чагытай хөл девискээринге турисчи кластер;
- Бии-Хем кожуунда «Тайга» даг хаагының кластери;
- Каа-Хем кожуунда Сизим деп черге турисчи логистика төвү.
Кылган ажылдарның түңнелинде, Туризм.РФ. корпорациядан Красноперов Борис Анатольевичини Тыва Республиканың кураторунга томуйлаан.
Тыва Республиканың Чазаа биле «Корпорация Туризм.РФ» корпорация” АН-ның аразында кады ажылдажылга дугайында керээге аттарны салыр дугуржулга чедип алдынган.
Чагыгларның эки шиитпирлеттинеринге ону шын долдурганы улуг салдарлыг дээрзин Шолбан Кара-оол сагындырган. Национал төлевилелдер талазы-биле санал-оналдарны болбаазырадыр харыысалгалыг ведомстволар ындыг документилерниң негелделерин база критерийлерин эки өөренип көөрүн Күрүне Думазының даргазының оралакчызы сүмелээн. Чагыгларга кожар капсырылгаларны ылаптыг ажылдап кылыр херек. Күрүне Думазының төлээзи регион найысылалының доктааткан турисчи демдээн дөзевилеп кылырын база чагаан.