Владислав Ховалыг Тываны даштыкы инвесторларга таныштырган

11.11.2021 Ноябрь 11-де Москва хоорайга Россияның Даштыкы херектер яамызынга Енисей Сибириниң регионнарының бойдус байлааның болгаш туризм талазы-биле талаларын таныштырган шуулган болган. Делегейниң 50 ажыг чурттарындан келген дипломаттар болгаш бизнесменнерге Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бойдус шиңгээдири-биле холбашкан инвестиция төлевилелдерин таныштырган.

Россияның даштыкы херектер сайыды Сергей Лавров Тыва дугайында Россияның чер адаанда шыгжамырлары бай-байлак регионннарының бирээзи деп чугаалаан. Транспорт аргыжылгазы, энергетика инфраструктуразы талазы-биле берге-даа болза, казымал байлак тывыжының улуг төлевилелдерин, ылаңгыя даштыкы чурттарның компаниялары боттандырып турар.

Кыдаттың «ZiJin» компаниязы 2015 чылдан бээр коргулчун биле ак-демирни казып ап турар. Россия-кыдат төлевилелдерниң аразындан ону эң чедиишкинниг деп санаан. Швед Auriant Mining компания республиканың Тардан деп черде алдын тывар фабриканы тургускан, олар ам Сибирьде мөөң алдын чыдынныг черлерниң бирээзи - Кара-Белдир деп черге барып ажылдаар. Ооң уржуу-биле республикага алдын тывыжы 2–2,5 катап көвүдээр.

«ЕвразХолдинг» компания Межегейде хөмүр-даш казып турар. 2020 чылда «Интергео» деп компания Тожунуң Ак-Суг деп черде даг-байлакшыдар улуг компанияны тудуп эгелээн. Тантал, ниобий, литий деп бүдүмүлдерни мөөңү-биле шиңгээдип эгелээринге белен.

Тывада арга-арыгның курлавыры 1 млрд куб метр ажып турар, ынчангаш арга-ыяш болбаазырадыр угланыышкынныг инвестициялар келир үеде кедилиг болур. Арга-ыяш үлептүрүн сайзырадыр талазы-биле төлевилелдерни республика чада аайы-биле ажылдап кылгаш, боттандырып турар. Ооң иштинде ыяшты болбаазыраткаш, экспортче үндүрер угланыышкынныг бүдүрүлгелер база бар.

Федералдыг чазак Тывада инвестиция киириштирер талазы-биле кичээнгей салыптар, сонуурганчыг чүүлдери бар дээрзин Владислав Ховалыг чугаалаан. Москва республикага хемчеглерни организастап эрттирип бээринден аңгыда, бизнеске таарымчалыг байдал тургузар дыка хөй инфраструктурлуг төлевилелдерни федералдыг бюджеттен кады акшаландырып, дузалажып турар.

Тываның шалыпкын хөгжүлдезиниң бот-тускайлаң программазын РФ-тиң Чазаа албан-биле бадылаан.

Тыва, Моол, Кыдат аразынга демир-орук, автомобиль, авиация оруу – транспорт коридорун тургузар талазы-биле ажыл чоруп турар. Азия чурттары-биле Енисей Сибириниң транспорт четкизин кожар дээш, «Хандагайтыда» каайлы терминалын тургузуп турар. Ол экономиканың тускай зоназы кылдыр ажылдаар. Азия-Оожум океан регионнарының аразынга авиа-аргыжылга чорудары-биле, Тываның аэропортун 2024 чылда ажыдар деп турар.

Сергей Лавров Тывага боду кээп турган болгаш, туризм сайзырадыр аргалар барын онзалап чугаалаан. Бүгү делегейниң өнчүзү - «Убсунур ыйгылаажы», «Чиңгис-Хаан оруу», скифтер алдыны, хөөмей-сыгыт болгаш төөгү-культураның өске-даа тураскаалдары – чараш чурумалдыг онзагай черлер хөй. Енисей Сибириниң өске черлеринге бодаарга, Тыва, делегейже орукту чаа-ла ажыдып турар. Таныштырылганың экспозициязында регион дугайында чүгле кезик чамдыын көргүскен болганда, Тываны чаңгыс катап көрүп алганы дээре» дээш, республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг шуулганның киржикчилерин Тываже чалаан.