2021 чылда Тывада 23 өг-бүле албан-ажыл бажыңнарын алыр

Тываның девискээринде көдээ черлерге чурттап, ажылдаар күзелдиг хамаатыларга 23 чуртталга бажыңнарын тударынга 55,4 млн. рубльди 2021 чылда тускайлаанын ол илеткээн. Ооң 43,9 млн рубли федералдыг бюджеттен, 0,4 млн рубли республика бюджединден болза, тус чер бюджединден 11,1 млн рубльди тускайлаан. 

Россия Федерациязының Көдээ ажыл-агый яамызы-биле 2020 чылдың декабрь 29-та чарган Дугуржулга езугаар төлевилел боттанылгазынче федералдыг бюджеттен субсидияны берип турар.

 Мөңгүн-Тайга база Тере-Хөл кожууннардан аңгыда, республиканың 15 кожуунунга чаңгыс аал чурттаар 23 тудугну тудары планнаттынган. Бо хүнде дараазында кожууннарда тудуг ажылдары чоруп турар. Бай-Тайганың Тээли, Шуй суурларда; Барыын-Хемчиктиң Кызыл-Мажалык, Барлык суурларда; Чөөн-Хемчиктиң Чыраа-Бажы, Чадаанада; Каа-Хемниң Сарыг-Септе; Кызыл кожууннуң Элегес-Аксы, Баян-Кол; Өвүрнүң Саглыда; Бии-Хемниң Туран хоорайда; Сүт-Хөлдүң Суг-Аксында; Таңдының Балгазын, Дүрген суурларда; Тес-Хемниң Самагалтай, Берт-Даг суурларда;Тожунуң Тоора-Хемде ийи бажың; Улуг-Хемниң Хайыраканда, Шагаан-Арыгда; Чаа-Хөлдүң Шаңчы, Чаа-Хөл суурларда; Чеди-Хөлдүң Хову-Аксында; Эрзин кожууннуң Эрзин сумузунда албан бажыңнарын тудуп турар. 

План езугаар бо хүнде бажыңнарның белени 65 хуу болур тургаш, 43 хуу кылдынган. А Тес-Хем, Эрзин, Бай-Тайга, Чеди-Хөл, Улуг-Хем, Чөөн-Хемчик база Чаа-Хөл кожууннарда тудуглар 50-100 хуу белен. Барыын-Хемчик биле Кызыл кожууннар арай озалдап турар. 

Саадаан кожууннарга тудугнуң темпизин шапкынчыдып, айыттынган хуусаазында дужаарын сүмелээн. Ол ышкаш албан бажыңнарының үлелгезин чөптүг кылырын чагырга чергелеринге айыткан. Кандыг специалистер чугула херегин көрүп тургаш, ону үлээрин сагындырган. Тыва Республиканың Күш-ажыл болгаш социал политика яамызының 2021 чылдың июнь 12-де медээзи-биле алырга, регионда 939 хостуг ажылчын олуттар бар, ооң хөй кезии кадык камгалал адырында – 264 олут азы хостуг олуттарның 29,1%, өөредилге адырында 192, азы 21,5%, ажыктыг казымал байлактар тывыжының адырында – 29 олут, азы 4,1%. 

“Көдээ девискээрлерниң комплекстиг хөгжүлдези” Тыва Республиканың күрүне программазында “Албан бажыңы” регион төлевилели-биле, 2020 чылда регионда 34 оран-саваны - 51,22 дөрбелчин метр база 71,87 дөрбелчин метр шөлдерлиг ийи-ийи чуртталга бажыңнарын 17 кожуунда тудуп, хүлээткен. Оларның тудуунче бюджеттиң шупту деңнелдеринден 67,3 млн рубль акша-хөреңгини угландырган.Көдээ черлерде ажылдап, чурттап турар ажылдакчыларга бажыңнарны үлээн. Чаа бажыңнарны кадык камгалал адырындан – 17 кижи; өөредилге шугумундан – 3 кижи; агро-үлетпүр комплекизиниң адырындан – 2 кижи; чагырга-удуртулга ажылындан – 12 кижи алган. 

“Албан бажыңы” программага киржир күзелдиг кижилер тус чер бот-башкарылгазының органынче бөлүк документилерни киирер. 

Тус чер бот-башкарылгазының органы документилерниң долдуртунганын, ында медээлерниң шынныын хынап, чуртталга бажыңын хөлезилээр керээ-биле бажың алыкчыларының даңзызын отчеттуг саң-хөө чылында хевирлеп, апрельдиң 1-ге чедир Тыва Республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызынче чорудар. 

Республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы тус чер бот-башкарылга органнарының киирген даңзызынга база документилеринге даянып, отчеттуг саң-хөө чылында ниити даңзыны тургузар.