Тываның Баштыңы оперативтиг аппарат хуралында амгы эпидемиологтуг байдалды сайгарган

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол:

 - Ол халдавырны тарадып нептеретпези – эң кол ажыл ол. Ажылдың кол угланыышкыннары - кижилерниң кадыын камгалаары болур. Амгы байдалга хамаарыштыр дыңнадыгларны дыңнап көрээлиңер. 

Роспотребнадзорнуң Тыва Республикада эргелелиниң удуртукчузу Людмила Салчак: 

- Хүндүлүг Шолбан Валерьевич, хүндүлүг удуртукчулар. Чоруткан шупту хемчеглерниң анализин эрткен неделяда кылган. Ылаңгыя бот-аңгыланыр чурумну чоннуң сагып турарынга. Халдавырның нептереп тараарын болдурбас дээш, карантинни чарлап, хемчеглерни ап чоруткан. 

Республика девискээринде кезээде белен чоруктуң чуруму ажылдап, бот-аңгыланыр ниити чурум чарлаттынган. Ол хемчеглерниң кайы хире күүсеттинип турарынга контроль четпейн турар. 

Чаа коронавирус халдавырын эккелген таварылгаларның көвүдээни-биле, Россияда чаа неделяда коронавирус аарыының эң халыын үези кел чыдарын өөренип көргеш база чонга ооң айыылы улгатканы-биле, административтиг корум-чурум үрээшкининиң дугайында протоколдарны долдурар эргелиг Россияның субъектизиниң күүсекчи эрге-чагырга органнарының албан-дужаалдыг кижилериниң бүрүн эргелерин бүрүнү-биле ажыглап, Росгвардия биле ИХЯ күштери-биле бот-аңгыланыр чурумну сагып турарынга контрольду шыңгыырадырын саналдап тур мен. 

Тыва Республиканың Чазааның 2020 чылдың апрель 17-де бадылаан санитар-эпидемиологтуг айыыл чок чорук стандарттарын республика девискээринде сагып турарынга, хоорайда аай-дедир чоруурунга контрольду хандырарынга, апрель 21-ден эгелеп “чөпшээрелди” киирерин саналдап тур мен. 

Апрель 19-ка чедир чаа коронавирус инфекциялыг 15 таварылганы, оларның 14-үн хыналда үезинде, бирээзин изиг шугумче долгаптарга илереткен. Тожунуң Ырбан суурдан 8 кижи Красноярск хоорайдан хамаатыдан аарыгны чыпшырган. Бо таварылгада ийи кижиниң аарыын он хонук эрте бергенде илереткен. Инкубация үезинде вирус катап оттуп, бодун көргүзүп эгелээн. 

Эпидемияга удур хемчеглерни организастап турда, апрель 13 биле 17 хүннеринде аэропортка дорт рейс-биле ужуп келген пассажирлерден алды аарыг кижини тыпкан. Олар-биле чоок чораан кижилерни тодарадып, комплекстиг хемчеглерни эгелээн. Апрель 6-да демир-оруктап Москвадан Абаканче чедип келген бир пассажир база аарыг болган. Харылзажып чораан кижилерни тодарадып, шинчээн. Бо хүнде контактылыг кижилер саны 616 четкен. Оларның лабораторлуг шинчилгезинге контрольду чорудуп турар. 

Аарыг өөскээн өг-бүлелиг Ырбан сумузунга хамаарыштыр алырга, 320 пробаларны ийи дугаар алган. Оларның 87-изи хыналдада. Ол өг-бүлени дүүн катап хынаан соонда, ам ийи аарыг кижи бөгүнде немешкен. Ол талазы-биле ажылдар чоруп турар. Тожу кожуун чагыргазының даргазының адынче карантинни узадыр дугайында чогуур бижикти чоруткан, долу эмнээшкин курузунуң соонда биологтуг материалдарны алырын төп кожуун эмнелгезиниң кол эмчизинге дааскан. Дезинфекциялаар чүүлдерни чагыргада чедирген, эпидемиолог эмчилер база төп кожуун эмнелгезиниң инфекционист эмчилери контрольду шыңгыыраткан. 

Апрель 19-туң хүнү-биле алырга, ИХЯ-ның даңзызында 357 кижини хайгааралда алган. Эпидхайгааралдан 1258 кижини уштаан. 1615 кижиге доктаалдарны база негелделерни тудускан. «Шивилиг», «Ак» постулары база аэропорт таварты келген 21747 кижиге бот-аңгыланыр дугайында доктаалдарны берген. Демир-оруктап база ужуп келген кижилер-биле харылзаалыг 93 кижини эпидхайгааралда алган. Республиканың 153 хамаатызын хайгааралдан уштаан. Республикада 4788 кижини коронавирус инфекциязынга хынаан. Кадык камгалал яамызының лабораториязынче 6 муң тест-системаны дамчыткан, ам-даа 15 муң тест келир. Лабораторияга ажылдаар кадрларны белеткеп турар, алды бригаданы белеткээн. Специалистерге тестилерни кылдырып, чогуур практиктиг өөредилгени чорудуп турар. 

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол: 

- Илеткелден алырга, байдал контрольда-дыр. Россия Федерациязының санитар эмчизи-биле чугаалашкаш, чурттакчы чонну тест-системалар-биле хаара тудар херек деп санап, бистиң хөделиишкиннеривистиң чурумун бадыткаан мен. Мени деткээн чүве. Бисте 21 муң хире ындыг тест-системалар бар. «Ак», «Шивилиг» база аэропорт таварты кээп турар кижилерни ооң-биле хаара тудар бис. Эпид байдалы багай регионнардан келген кижилерге бот-аңгыланыр дугайында эмчиниң негелдезин берип, тодаргай хөделишкиннерни ында айыткан. Ийиде, анализ биоматериалдарын ап турар. Бир эвес, инфекция илереттине бээр болза, ол кижини эмнелгеге чыттырып, эмнээр. Бодунуң кадыынче сагыш салып, боду төлээш, тест-система-биле хынадып алыр бодап турар кижилерге бар арганы бээри – ажылдың дараазында чадазы ол. Ынаар күжениишкиннерни углаарын хамаарылгалыг кижилерден диледим. 

Кадык камгалал системазынга аарыг кижилерни хүлээп алыр черлерни ам-даа калбартыр деп чаңгыс эвес катап чугаалаан мен, 300 орунга доктаап калбайн, ам-даа ону көвүдедир. Кадык камгалал системазын быжыглаар ужурлуг бис. Кемерово облазының губернатору-биле бар күштерни база аргаларны мөөңнээрин дугуруштувус. Кемерово облазы кислород системазында клапаннар бүдүрерин организастаан. 10 хонук иштинде Кемерово облазының хереглелин хандыргаш, оон биске 100 переходник-биле дузалаарын аазаан кижи.

Федералдыг эрге-чагырга бот-аңгыланыр чурумга мониторингини чорудуп, демдекти үндүрүп турар. Кудумчуда кижилер хөй-дүр. Бот-аңгыланыр чурумну сагып турарынга контрольду полиция биле Росгвардияның бүрүн эргезинче киирер дээн Людмила Кимовна Салчакты деткип тур мен. Бот-аңгыланыр чурум - кудумчуга кылаштаар эвес, өске чурум болганда, кижилерге ону билиндиреринге эрге-чагырга черлери деткимчеден көргүзериңерни диледим. Аарыгның кончуг халыын үези келир база ооң соонда неделяда келир. Чон дээш, кижилер аарый бербезин дээш, шупту чүвени кылып турар. А кижилер бот-аңгыланырының чурумун бөлүк-бөлүк алгаш эът ыштап чиир, аңнап дыштаныр хонуктар деп билип турарын болдурбас херек. Чазактың талазындан шупту хемчеглерни алган. Тыва Республиканың девискээринге аңнаар, балыктаарын хораан, өртке удур чурумну киирген. Арга-арыгже кирерин хораан. Ооң шуптузун сагыыр херек.