Тывада балык курлавырларын тударынга хөй-ниити сайгарылгазы эгелээн

Бүгү-российжи балык ажыл-агыйы база океанография ЭШИ-ниң Красноярск филиалының чорутканы күрүнениң экологтуг экспертизазының түңнелдеринге даянып, хөй-ниити дыңнаашкыннарын эрттирер. Эртемденнер Красноярск край биле Хакасия болгаш Тываның девискээри кирген Енисей балык ажыл-агый районунуң балык курлавырының деңнелин чылдың-на шинчилеп турар.  

Ук экспертиза балык тывыжының долгандыр хүрээлелге салдарын хынаар. Специалистер ол көргүзүглерге даянгаш, сайгарылга соонда, тывышка өйлээшкинни берип, балыктарның аңгы-аңгы хевирлерин чылда тударынга норманы тургузар. 

Енисей балык ажыл-агый районунда балыктың 13 хевирин тударынга хемчээлди таарыштырар. Оларның аразында сибирь осетри, стерлядь, бел, мыйыт, голец, сиг, арктика омулю, муксун, тугун, чир, пелядь, нельма, валек деп балыктар бар. Енисейниң тыва бассейнинде база ооң адырларында, Тываның хөлдеринде үстүнде адаттынган балыктарның чүгле үш хевирин – мыйыт, сиг база пелядьты тударынга чурум кииртинген. 

Эртемденнер шинчилелдер түңнелдеринге даянгаш, Тывага 2019 чылдың квотазындан 20 хуу хөй, азы 2020 чылда 85,2 тонна балыкты тударын сүмелээн. Пелядь балыктың көвүдээни-биле ол өскен. Шинчилелдерниң авторлары эрткен чылгы квотадан 17 тонна хөйнү, азы 60 тоннаны тударын сүмелээн. 

Пелядьтың баш санын база ооң чем курлавырын өйлээринге ол херек деп, эртемденнер тайылбырлаан. Ол өйлээшкинни хажытканындан Тываның хөлдеринде пелядьтың өзүлдези элээн батканын дыңнаткан.

Эртем-шинчилел институдунуң түңнелдери-биле алырга, Чагытай хөлде пелядь шуут эвээжээн. Калбак балыктың саны көвүдээнинден, пелядьтың үүргенелерин чок кылып турар. Улуг-Хемде калбак балык сигти база хоозураткан. Чаңгыс арга – калбак балыкты тудар кызыгаарлаашкынны ап кааптар.  

2020 чылда 4,1 тонна мыйыт биле 21,1 тонна сигни Тываның балыкчылары тудар ужурлуг, деп ЭШИ-ниң илеткелинде айыткан.