Тываның Саң-хөө яамызының түңнел хуралында бюджет политиказының айтырыгларын көрген

Республиканың Саң-хөө яамызының коллегия хуралында 2018 чылда саң-хөө органнарының ажыл-чорудулгазын, каттышкан бюджеттиң күүселдезиниң кол көргүзүглерин, келир чылда бюджет болгаш үндүрүг политиказының айтырыгларын сайгарып чугаалашкан. 

Бюджеттиң орулгалар кезээниң планын 98 хуу, азы 30,5 млрд рубльди 29,8 млрд рубль кылдыр күүсеткен. Чарыгдалдары – 29,1 млрд. рубль, азы планның 91 хуузу (31,8 млрд. рубль). 2018 чылда республиканың дотациязы кызырлып, 86 хуу болган, 2017 чылдың көргүзүүнден 2 хуу пункт эвээш. 

2018 чылда республиканың бюджет политиказы бодунуң социал угланыышкынын хевээр арттырган: бюджет хемчээлиниң 74 хуузу — 21,6 млрд. рубль социал адырның чарыгдалдарын дуглаан, 2017 чылдың деңнелинден 3,2 млрд. рубль өзүлделиг. Бюджет ажылдакчыларының шалың төлевиринче республика бюджединден ийи рубльдиң бир рублин-не чарыгдаан. 

2018 чылдың төнчүзүнде немелде саң-хөө дузазын алгаш, чарлыкта кирген ажылдакчылар бөлүүнүң шуптузунуң шалыңнарын база немелде акшаларын бүрүнү-биле дуглап, муниципалдыг тургузугларда күш-ажыл төлевириниң фондузунда 250 млн. рубль өрени 47 млн. рубль чедир кызырып алган. 2018 чылдың түңнели-биле, Тыва Республиканың өрелери 290 млн. рубльга азы 12,8 хууга кызырылганы демдеглеттинген. Күрүне өрезиниң хемчээли - 1984 млн. рубль, муниципалдыг өре – 390 млн. рубль. 

Коллегия хуралында, республика болгаш тус чер бюджеттерин күүсеткенин, орулгаларны шын эвес планнаанын, регионнуң экономиктиг хөгжүлдезиниң көргүзүглерин чедип албаанын, субсидиялар талазы-биле тускай көргүзүглерни күүсетпээнин, бюджет төлевилелин база күүселдезин тургузарда хажыдыышкыннарын, муниципалдыг тургузугларның учет чорудуун база отчетту тургузуп турарын база сайгарган. 

Бюджеттиң көскү чоруун коллегия хуралында чугаалашкан. Тывада бюджеттиң баштайгы көргүзүглерин, бюджет төлевилелиниң материалдарын, киирген өскерилгелерни парлап турарын база «Хамаатыларга бюджет» дептержигешти үндүрүп турарын Саң-хөө яамызы дыңнаткан.  

Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң даалгазы езугаар, чурттакчы чоннуң саң-хөө билиин бедидер сорулга-биле, «Санап билир Тыва» төлевилелди үш чыл хире боттандырып турар. 2018 чылда эрттирген 96 ажык хемчеглер 24,6 муң кижини хаара туткан, ооң мурнунда чылга деңнээрге 17 хуу хөй.  

Бо чылда бюджет болгаш үндүрүг политиказының чугула кол угланыышкыннары хевээр арткан: бюджеттиң дең чоруун хандырары, күрүне болгаш муниципалдыг өрени кызырары, шупту социал хүлээлгелерни күүседири, республика бюджединиң боттуң орулгаларын инфляциядан кудулатпайн өстүрерин чедип алыры, бюджет хоойлужудулгазының негелделерин күүседири.  

Саң-хөө яамызының коллегия ажылының түңнели-биле, бюджет чарыгдалдарының шынарын чедип алыр дээш иштики саң-хөө хыналдазын шыңгыырадыр, бюджет чорудуун автоматчыдар, бюджетти ажык болдурар, шыырак кадрлар составын хевирлээр дээн ышкаш, республиканың саң-хөө органнарының ажыл-чорудулгазының кол сорулгаларын тодараткан. 

Тываның Чазааның даргазының оралакчызы Александр Брокерт, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламент) Саң-хөө, экономика, инвестиция политиказы база сайгарлыкчы чорук комитединиң даргазы Александра Донгак, Федералдыг казначейство эргелелиниң, Федералдыг үндүрүг албан эргелелиниң удуртукчулары, муниципалдыг тургузуглар чагыргаларының саң-хөө эргелелдериниң начальниктери, хөй-ниити чөвүлелдериниң төлээлери Тываның Саң-хөө яамызының коллегия хуралынга киришкен.