Тываның күрүне университединиң Кызылдың педагогика институдунга улустуң чогаалчызы Александр Даржайның адын тывыскан

Өөредилге черинде шүлүкчүнүң адын тывыскан самбыраны ажыдары-биле байырлыг хемчег эгелээн. Чазак Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак, өөредилге болгаш эртем сайыды Татьяна Санчаа, Кызыл хоорайның баштыңы Ирина Казанцева, найысылалдың мэри Карим Сагаан-оол, Хөй-ниити палатазының даргазы Чимит-Доржу Ондар, чогаалчылар Черлиг-оол Куулар, Эдуард Мижит, драматург Чылгычы Ондар болгаш өскелер-даа ук хемчегге киришкен. Шүлүкчүнүң өөнүң ишти Мария Даржай, уруглары, чоок кижилери, өг-бүлениң эш-өөрү - хүндүлүг аалчылар санында. Оон аңгыда, Кызылдың педагогика институдунуң, Тываның күрүне университединиң юридиктиг болгаш филологтуг факультеттериниң студентилери байырлыг болуушкуннуң херечилери болган.

Чазак даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак, Кызылдың башкы институдунга улустуң чогаалчызы Александр Даржайның адын тыпсыр дугайында саналды киирген, Тываның күрүне университединиң ректорунга база Кызылдың башкы институдунуң коллективинге, Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң адындан өөрүп четтириишкинни дамчыткан.  

Дээди өөредилге чериниң башкы-профессор составы ук саналды деткип, ТывКУ-нуң Эртемденнер чөвүлели ону бир үн-биле бадылаан. Александр Александрович тыва дылды камгалап, кадагалаар дээш бодунуң чогаадыкчы чоруу, хөй-ниити ажыл-чорудулгазы-биле бүгү назынында туржуп келген. Бодунуң сагыш-сеткилин болгаш бодалдарын четче илередир дизе, кижи бүрүзү тыва дылын билген турар ужурлуг деп, ол санап чораан. Чашты төлдү кижизидерде, билдингир болгаш дээштиг болуру-билее төрээн дылынга угаадыр деп, чогаалчының чугаазы ол. Александр Даржай башкылаашкын ажылын кезээде ханы хүндүткеп чораан, ынчангаш ооң адын башкы институдунга тыпсыры – улустуң чогаалчызының ачы-хавыяазынга онза хүндүткел болур.  

«Келир салгалды - уруглар кижизидилгезин бүзүрээн өөредилге кижилери бистер, дылывыска, чогаалывыска, чоннуң культуразынга даянып чорудар улуг салгалдың кижилеринге деңнежип чоруурувус чугула. ТывКУ-нуң эртемденнер чөвүлели Кызылдың башкы институдунга онза хүндүткелдиг Александр Даржайның адын тыпсыр дээн саналын деткээн» - деп, Тываның күрүне университединиң ректору, философия эртемнерниң доктору Ольга Хомушку демдеглээн.  

Чогаалчының дулгуяа Мария Даржай байыр сөстү алган. Александр Александрович тыва дыл хүнүнүң дугайында бодалын дыка үр шыгжап келген, оон бир катап Шолбан Валерьевич Кара-оол-биле үзел-бодалын үлешкен кижи деп, Мария Донгаковна чугаалаан. Республика баштыңы ол эгелээшкинни деткип, 2016 чылда Тыва дылдың хүнүн доктаадып тургускан.

 «Александр Даржайның адын эдилээри, бистиң башкы институдунга улуг алдар-дыр. Республика школаларынга бедик мергежилдиг башкыларны белеткеп, ол бедик атты төлептиг эдилээр дээш, бистиң өөредилге чери ам-даа ажылдап, хөгжүүр бис» - деп, Кызылдың педагогика институдунуң директору Валериана Ликтан чугаалаан.  

«Бистиң институтка улустуң чогаалчызының адын тыпсып турары, дыка онза-дыр. Өөренирге-даа чоргааранчыг. Александр Даржайның сеткилге дээптер шүлүктеринге, чогаалдарынга дыка ынак мен» - деп, Кызылдың педагогика институдунуң 2-ги курсчузу Хензигмаа Тюлюш сеткилин үлешкен.

 Самбыраны ажыткан соонда, Александр Даржайның чогаадыкчы ажылдарынга тураскааткан делгелгеже аалчыларны чалаан. Чон чурук альбомундан чуруктарны көрүп, шүлүкчүнүң шаңналдарын, номнарын, бижээн чүүлдерин сонуургап көрген. Аалчылар Александр Александрович Даржайның (чон ортузунда "Сан Санычының") хөй талалыг салым-чаяанын сагынган. Ол - шүлүкчү, чогаалчы, очулдурукчу, журналист, драматург, хөй-ниити ажылдакчызы. А. Пушкинниң, А. Грибоедовтуң, А. Бартонуң, А. Блоктуң болгаш өске-даа чогаалчыларның чогаалдарын тыва дылче очулдурган. Ооң шүлүктеринге чүс-чүс ырылар бижиттинген, «Эгил, эжим, эгил» деп шиизи ТР-ниң Национал театрының алдын фондузунче кирген. ТывКУ-нуң парлалга албанының медээзи.