Тывада 45 муң хире өреге огородту тарып турар

ТР-ниң Баштыңы Ш. Кара-оолдуң даалгазы-биле, тускай угланыышкынныг ведомстволарның ажылдап кылган комплекстиг хемчеглер ачызында, немей 2300 өг-бүлени хаара туткан. Комплекстиг хемчеглерниң кол сорулгазы – көдээ чурттакчыларны бодунуң продукциязын бүдүреринче хаара тутпушаан, амыдырал деңнелин экижидери болур. Комплекстиг хемчеглерже тайылбырлыг ужуражылгаларны, беседаларны, огород ажылының эге билиглеринге, хөрзүн болбаазырадырынга, ногаа олуртурунга мастер-класстарны; "Россельхозцентр" ФКБА ТР-де салбырының специалистери-биле ногаа үрезиннерин, Кызыл кожууннуң «Чербиниң үнүш өстүрер чери» КБК-ниң киржилгези-биле кат-чимистиг ыяштар өзүмнерин садарынга ярмаркаларны организастаары кирген. Көдээ суурларның удуртукчулары хереглелдиг өг-бүлелерге картошка олуртур чер участогун аңгылап бээр айтырыгны шиитпирлээн. 

Чайгы үеде, социал дуза төптериниң, чонну ажылга хаара тудар төптерниң специалистери чамдык өрегелерни кезип, ногаа культураларын, картошканы ажаар - үезинде хөрзүнүн үлдүрертир, довураан улгаттырар, чемишчидер, хээкчилер болгаш аарыглар-биле демисежир арга-сүмелерни берген.

 Каа-Хем (95,6%), Сүт-Хөл (95,1%), Чаа-Хөл (90,8%), Таңды (89,4%), Тожу (88,5%), Чеди-Хөл (87,2%), Кызыл (84,2%), Чөөн-Хемчик (72%), Бии-Хем (71%) кожууннарда огородтуг өрегелерниң саны көвүдээн. 2018 чылда 72 суурларда огород ажылы идепкейжээни демдеглеттинген.  

Күскү дүжүт ажаалдазында 180 муң тонна ногаа культураларын база картошканы ажаап алган. 92,5 муң тонна картошканы, 16,4 муң тонна капуста, 13,1 муң тонна свекла, 21,2 муң тонна морковь, 12,9 муң тонна огурец база 3,5 муң тонна перец дүжүдүн ажааган. Муниципалдыг тургузуг чагыргаларының эрттирип турар ярмаркаларында 2161 өг-бүле 13183 тонна артыкшылдыг ногаазын база картошказын садып-саарган. Бир өг-бүле-ле 10790 рубль акшаны ажылдап, ниитизи-биле 23,3 млн. рубль орулгалыг болган. Кызыл (35 муң рубль), Таңды (16 муң рубль) кожууннардан база Кызыл (12 муң рубль) хоорайдан өг-бүлелер элээн орулганы ажылдап алган. 

Огород ажылын хөгжүдер комплекстиг хемчеглерниң чугула кезээнге суг-биле хандырылга хамааржыр. Муниципалдыг эрге-чагыргалар боттарының девискээрлеринде арыктарны, кудуктарны, суггарылга системаларын бо чазын септеп-селээннер. Биче суурларны сайзырадыр төлевилел-биле, 2018 чылда, Мөңгүн-Тайга кожууннуң Тоолайлыг, Өвүрнүң Саглы, Тес-Хемниң Ү-Шынаа, Эрзинниң Качык база Барыын-Хемчиктиң Хөнделең суурларда чер адаандан кудуктарны үндүр каскан. 

Тываның Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы, Кызыл кожуунда ооң мурнунда дүжүткүр черлерниң документилерин долдуруп, куруг чыткан шөлдерни ажыглалче киирип эгелээнин дыңнаткан. Ээрбек суурда хуу сайгарлыкчы Ш. Хурен-оол ажыглал чок чыткан, суггаттыг 5 гектар шөлдү картошка олуртур кылдыр шиңгээдип эгелээн. Кожуунда аныяк өг-бүлелерни, өскүс уругларны база ада-иезиниң хайгааралы чок арткан ажы-төлдү деткээн «Салгалдарның арга-дуржулгазы» төлевилелди боттандырган. Ында эвээш орулгалыг болгаш хөй ажы-төлдүг 130 өг-бүле киржип турар.

"Социал картофель" республика төлевилелиниң күүселдези-биле, огород тудуп турар өрегелер саны көвүдээн. Чамдык муниципалитеттер боттарының акша-хөреңгизи-биле дузалажып, өг-бүлелерни огород ажылынче хаара туткан.  

Тываның 18 муниципалдыг тургузуглары огород ажыл-агыйын сайзырадыр сорулгалыг, өрегелер ортузунга мөөрей эрттирер чурум дугайында, нормативтиг эрге-хоойлу актызын хүлээп алган. Октябрь төнчүзүнде ооң түңнелдерин үндүрер.