Тываның Баштыңы Мөңгүн-Тайга кожууннуң чаа соңгуткан депутаттары-биле ужурашкан

Соңгулдалар сентябрь 9-та болуп эрткен. Аңаа соңгукчуларның 87,35 хуузу келген. «Чаңгыс демниг Россия» партиядан 16 кандидат база бир бодун идип үндүрген кижи Мөңгүн-Тайга кожууннуң Төлээлекчилер хуралынче соңгуткан. 

Назы-хар талазы-биле алырга, Мөңгүн-Тайга кожууннуң Төлээлекчилер хуралының чаа соңгуткан депутаттарының эң улууг 53, а эң аныяа 24 харлыг, ортумак назы-хары - 39 хар. Депутаттарның 10-у – эр, а 7-зи – херээженнер. Кожууннуң Төлээлекчилер хуралының ооң мурнунда составындан 5 кижи база катап соңгуткан. 

Республика Баштыңы Шолбан Кара-оол, Мөңгүн-Тайга кожуун бойдус чурумал болгаш бот-тускайлаңындан аңгыда, ыдыктыг черлерде чурттап чоруур чонунуң онзагай иштики делегейи-биле ылгалып турарын демдеглээн. Шынныг туруш негеттинер айтырыглар шиитпирлээрде, чаңгыс үзел бодалдыг кижилер-биле ажылдаары эптиг, чүге дизе удуртулга адырында херек өскерлиишкиннер мында арай нарын деп, ол демдеглээн. А ындыг айтырыглар хөй: чеже доозукчу аттестаттар албааныл; чуртталга тудуу кайы хире чоруп турарыл; ажыл чок кижилерниң саны чүге 3 хуу көвүдээнил? Тываның Экономика яамызының чорутканы мониторинг медээзи-биле алырга, Мөңгүн-Тайга кожуун социал-экономиктиг көргүзүглери-биле эң сөөлгү - 19-ку черде келген. 

Чурттакчы чоннуң орулгаларын көвүдедип, малдың баш санын өстүрген эки чүүлдер база бар. 

2017 чылда кожуунга эң-не хөй корум-чурум үрээшкиннери болган. Эрткен чылга деңнээрге, корум-чурум үрээшкиннери 70 хуу турганындан, 47 хуу кылдыр баткан. Кожуунда эмчилер чедишпес, ол хиреде 78 хуу хостуг олуттар бар, тудугнуң темпизи кудулаан. Тываның Баштыңы ол сан-чурагайларны кым-бир кижини мактап азы чемелээр дээш чугаалавайн турарын айыткан. Херек кырында байдал ындыг. Ыраккы болгаш чедери берге кожууннуң ажыл-агыйлары, малчыннарның ажыл-ижи, шупту чурттакчыларының кызымакай чоруу республика хөгжүлдезинге кол черде. Ынчангаш чаа соңгуткан депутаттарда канчаар-даа аажок улуг харыысалга онаашканын Шолбан Кара-оол сагындырган. 

«Аныяк өг-бүлеге кыштаг», «Чемгерикчи инек малым», «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» дээн ышкаш губернатор төлевилелдери кижилерниң амыдырал-чуртталгазын экижидеринге көскү рольду ойнап турарын депутаттар демдеглээн. Мөңгүн-Тайга кожууннуң чурттакчылары республика баштыңының сагыш човаашкынын база деткимчезин үнелеп чоруурун депутаттар чугаалаан.  

Олар шиитпир үндүрерде боттарының күжениишкиннерин угландырар кол айтырыгларны айыткан: ажылчын олуттарны тургузары, көдээ ажыл-агыйын ам-даа сайзырадыры, аныяктарны ажылче хаара тудары, арагалаашкынга, чурум үрээшкиннеринге удур профилактика ажылдары, туризмни хөгжүдери.  

Мөңгүн-Тайга кожууннуң Төлээлекчилер хуралының чаа соңгуткан депутаттары Мөңгүн-Тайга кожууннуң Баштыңы - Төлээлекчилер хуралының даргазын шилиирлер. 

Ол албан-дужаалче кордап турарлар ажылдың утказынче кирип, бодун аңаа салырын Шолбан Кара-оол сүмелээн. Соңгуткан кижи кайы угланыышкыннарже кичээнгейни колдадырын, кожуун бюджедин шын болгаш билдилиг аайлап-башкарарын эки билир ужурлуг. Чүгле быжыг чүткүл-соруктуг кижи кожуунну удуртуп шыдаар. Республикага арга-дуржулгалыг кадрлар херек.