Тыва 2 чыл дургузунда инвестклимат байдалының национал рейтингизинде 35 чадага көдүрүлген

Петербургка делегейниң экономиктиг шуулган үезинде, Стратегтиг инициативалар агентилели боттарының девискээрлеринде инвестиция хүрээлелин экижиткен Россия регионнарының чедиишкиннеринге сөөлгү шинчилелдерни түңнээн. Ийи чыл бурунгаар республика ол рейтингиге 81 дугаар черге турган. Рейтинг регион эрге-чагыргазының таарымчалыг бизнес-хүрээлелди тургузар талазы-биле ажылының шынарын 44 аңгы көргүзүгге үнелээнин сагындыраал. Четкилерге кожары, тудугга чөпшээрел алыры, өнчүге эргени бүрүткедири, оруктар, коммуникациялар, инкубаторлар, технопарктар дээн инфраструктура болгаш курлавырлар, кадрлар, биче сайгарлыкчы чорукту деткиириниң деңнели - үнелээшкин демдээнче кирген.  

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол, республиканың чазаанга база чурттакчыларынга сайгарлыкчы чорукка таарымчалыг байдалдарны организастаар ажылда киржилгези дээш өөрүп четтиргенин илереткеш, өзүлдезиниң шимчээшкинин «бурунгаарлаашкын» деп айтып, бодунуң блогунда рейтинг түңнелинге хамаарыштыр бодалын илереткен.

«Хүндүлүг чаңгыс чер-чурттуглар, сайгарлыкчы чорукка таарымчалыг болзун дээш республика, силер-биле бис, дыка хөй күжениишкинни болгаш акша-хөреңгини салган бис. Таарымчалыг байдал деп билиишкинде дыка хөй чүүл кирип турар. Эки хоойлулар хүлээп алыры - ажылдың чугула кезээ-даа болза, ол эвээш. Силер-биле кады, бичиилеп, тууйбулап, ээрип тургаш, куруг чыгыы черге, элээн каш чылдарда тудуп алганывыс амгы үениң харылзаазы, оруктар, аалчылар бажыңы, аэропортувус, энергетика системазы база өске-даа инфраструктура байдалдары дээн ышкаш, боттуг болгаш материалдыг чүүлдер чугула херек. Сайгарлыкчылар байырлалында ол болуушкун-биле байырны чедирип көрейн. Эки чуртталганы кыйыындан бир кижи тургузуп бербес, а бодувустуң холдарывыс база угаанывыс, хүн бүрүде карак кызыл ажылывыс-биле тургузуп алыр дээн ниити күш-ажылывыс, билиишкиниңер дээш, четтирдим. Ооң үре-түңнелин алыр дизе, он-он чылдар эрте бээрин көрүп тур силер. Оон өске арга амдыызында чогааттынмаан. Ынчангаш күш-ажылчы чедиишкиннер-биле, чаңгыс чер-чурттуглар! Бистиң ниити чедиишкиннеривис-тир. Ам-даа хөйнү кылып шыдаарывыска бүзүрээр мен!» - деп, ол социал четкилерде бодунуң арынында бижээн.  

Рейтингиниң тургузукчулары, бизнеске таарымчалыг байдалдыг чурумну тургускан эки арга-дуржулгалыг регионнар даңзызынче Тыва киргенин демдеглээн. Республика 7 көргүзүг талазы-биле Россияда шылгараанын эксперттер айыткан. Тыва эрткен чылдарга деңнээрге, инвесторларны камгалаар база деткиир арга-хевирлер, сайгарлыкчыларга хамаарыштыр контроль-хыналда хемчеглерин эвээжедир, инвестклиматты хөгжүдерин организастаар болгаш мөөңнээр ажыл-чорудулгалыг органнарның ажылын экижидер, республика чазаа биле инвесторларның аразында дорт харылзаа шугумун тудар, кадастр чорудуун бөдүүнчүдер дугайында дээштиг хоойлуларны ажылдап кылырынга элээн бурунгаарлаан. Оон аңгыда, республика бизнеске күрүне магадылалының хемчээлин улгаттырып, дээди өөредилге черин азы училище дооскан аныяк специалистерни ажылга хаара тударының хуузун көвүдеткен. 

Бо чылын Национал рейтингиге Тюмень облазы тиилээн, ол беш чадага туружун көдүрген. Ийиги черде – Москва, үшкүзүнде - Татарстан. Россияның 85 регионундан 78 чер, Тыва база, инвестицияга сонуургалдың көргүзүүн 2018 чылда бедиткен.