Тываның Баштыңы байырлал хүннеринде ийи өлүрүүшкүн болган Улуг-Хем кожууннуң эрге-чагыргазынга кадрлар айтырыын шиитпирлээрин айыткан

 «Арагалаашкынның хайы-биле үш өлүрүүшкүн болганы харааданчыг. Оларның ийизи ооң мурнунда шииттирип чораан кижилер-биле Шагаан-Арыг хоорайга болган. Шииттирип чораан кижилерге хоойлу езугаар онза хыналданы чорудуп турган болза, айыыл-халаптан чайлай берип болур турган. Ол дээрге полицияның болгаш эрге-чагырганың кошкак ажылының түңнели-дир. Шагаан-Арыг хоорайның мэриниң корум-чурум үрээшкинин болдурбас база шииттирип чораан кижилер-биле ажылды харыылаар оралакчызын байырлал хүннеринде тывылбаанын чүү деп чугаалаарыл. Бистиң ИХЯ-выска база Шагаан-Арыгның эрге-чагыргазынга кадрлар айтырыын шиитпирлеп эгелээринге барымдаа ол-дур. Үстүнден-даа, кыдыындан-даа, адаандан-даа ыйыдып турбас, езулуг ажылдаар эштер биске херек» - деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн.

  Январьның дыштаныр хонуктары ниитизи-биле тайбың эрткен, ооң мурнунда чылдарда ышкаш арагалаашкын база чурум үрээшкиннери демдеглеттинмээн. 

«Араганы садарын кызыгаарлаанындан эки талаже өскерлиишкиннер бар-дыр. Чурумну хажыдып, араганы бүдүү садып турар ийи-чаңгыс кижилер барын билир мен. Водка чокка байырлап болурун чон биле берген деп бодаар мен» - деп Тываның Баштыңы чугаалаан.

Чыл эгезинде республика бюджединге хамааржыр, бо чылын чурттакчы чоннуң шуптузунуң чаагай чоруунга хамааржыр саң-хөө төлевилелдерин камгалаар чугула айтырыглар барын ол сагындырган. 

Тыва Республикада чылдың-на байырлал хемчеглерин эрттирип турда, хөй-ниити корум-чурумун камгалаар кылдыр ортумаа-биле: иштики херектер килдистериниң хуу составындан – 300 ажылдакчыны, 70 автомашинаны; улусчу дружинадан – 485 кижини база 38 автомашинаны хаара тудуп турар. 

Декабрь 31-ден январь 6-га чедир хөй-ниитиниң корум-чурумун камгалаарынга хөй-ниитиниң 3412 төлээлери киришкен. 

Чаа чыл болгаш Рождество байырлалдарында республиканың муниципалитеттеринге харыысалгалыг ажылдакчыларның дежурныйлаашкынын организастаан, массалыг хемчеглер эрттирер удуртукчуларга тайылбыр ажылын чоруткан, чедимче чок өг-бүлелерниң, учетта хамаатыларның, арагалаарынга сундулуг, ооң мурнунда шииттирип чораан кижилерниң бажыңнарын эргип кезээн. Амыдырал-хандыралга объектилеринге харыысалгалыг кижилер хондур-хүнзедир дежурныйлаан.  

Арага продукциязы, пиво база пиво суксуннарын үүрмектеп садар адырда Россия Федерациязының база Тыва Республиканың хоойлужудулгазының албан күүседир негелделерин сагып турарынга хыналданы чоруткан. Тыва Республиканың ажыл-чорудулганың чамдык хевирлеринге лицензия бээр база ону хайгаараар албанның ажылдакчылары биле республиканың иштики херектер органнарының ажылдакчылары садыг объектилеринге хыналдаларын чоруткан. 1300 садыгны база чоннуң «адрестер» деп адаар черлерин хынаан. Арага продукциязын садып-саарар адырда 143 хажыдыышкынны илереткен. Арагага удур хоойлужудулганы хажытканы дээш 50 хамаатыга административтиг харыысалганы онааган. 1591,2 литр спиртти хавырган. Ооң 1433,38 литри - арага-водка аймаа, 133 литри – спирт холумактыг продукция. 

Кызыл хоорайда «Эзирик байдалда кижилерниң реабилитация төвү» муниципалдар аразында казна албан черинче байырлал хүннеринде 354 кижини чедирген, 218 кижини сергеткен.