Тываның Баштыңы РФ-тиң Күрүне чөвүлелиниң хуралынга киришкен

 Россияның Президентизи Владимир Путин Күрүне чөвүлели биле Россияның социал-экономиктиг тускай сорулгалыг көргүзүглериниң чедиишкиннеринге Президентиниң чанында мониторинг комиссиязының каттышкан хуралын эрттирген. 

 Хүн чурумунда үш бөлүк айтырыглар кирген: МФЦ (хөй талалыг ажыл-чорудулгалыг төптер) таварыштыр күрүне болгаш муниципалдыг ачы-дузалар чедирилгези, социал адырда ачы-дуза шынарынга хамаарышпас үнелел база аварийлиг чуртталга бажыңнарындан хамаатыларны өскээр көжүрер программаның күүселдези болганын кремлин.ру дыңнаткан. 

 Владимир Путин хурал эгезинде кадык камгалалы, өөредилге, культура, чуртталга-коммунал ажыл-агыйы дээн ышкаш, хамаатыларның амыдырал-чуртталгазынга дорт хамаарылгалыг адырларда эрткен чылдарда эки талаже өскерлиишкиннерни чедип алганын демдеглээн. Кылдынган чүүлдерден-даа хөй, шиитпирлээр айтырыглар ам-даа барын Президент айыткан. Ындыг болзажок, май чарлыктарының күүселдези национал айтырыгларны шиитпирлээринге эрге-чагырганың шупту деңнелдерин болгаш хамааты ниитилелдиң кады ажылдажылгазын демнештирген.  

 "Хөй талалыг ажыл-чорудулгалыг төптер таварыштыр күрүне ачы-дузаларын көргүзер талазы-биле даалганы күүседиринге Тыва мурнуку черде. Аварийлиг чуртталга бажыңнарындан чурттакчыларны өскээр көжүрер айтырыглар талазы-биле шыдалывысты чедир санап албайн, бот тогдунупкан бис. Канчап-даа тургаш, ам ону күүседир апаар. Техниктиг кожулдадан эгелээш, акшаландырыышкынга чедир, чыл дургузунда 69000 дөрбелчин метр хире шөлдү ажыглалга киирер» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бодунуң блогунга Күрүне чөвүлелиниң чуруун салбышаан, бижээн. 

 Россияның Чазааның даргазы Дмитрий Медведев, экономиктиг хөгжүлде сайыды Максим Орешкин, күш-ажыл болгаш социал камгалал сайыды Максим Топилин, тудуг болгаш ЧКА сайыды Михаил Мень, Россияның регионнар баштыңнары, парламент партияларының лидерлери Сергей Миронов, Геннадий Зюганов, Владимир Жириновский, РФ-тиң Саналга палатазының даргазы Татьяна Голикова, Хөй-ниитиниң улусчу фронтузунуң күүсекчи комитединиң удуртукчузу Алексей Анисимов хуралдың ажылынга киришкен.

  Чуртта хөй талалыг ажыл-чорудулгалыг үш муң хире шупту төптер аңгы-аңгы ачы-дузаларны көргүзүп турар. Эрткен чылын 60 млн. ажыг кижи ооң ачы-дузазын алган. Ам сорулга - хамааты кижи чурттап турар черинден база бүрүткелинден хамаарылга чокка, кайы-даа хөй талалыг ажыл-чорудулгалыг төптен ачы-дузаны ап болур байдалды тургузары. Күрүне болгаш муниципалдыг ачы-дуза көргүзериниң чаңгыс, ниити системазын тургузарынга кол базым ол болур. 

 2017 чылдың сентябрьга чедир 700 муң ажыг хамаатыга чаагайжыттынган таарымчалыг чурттаар черни бээр деп, Күрүне чөвүлели нарын сорулганы салган. 2017 чылдың апрель 1-ге чедир 8,13 миллион дөрбелчин метрни (планныг көргүзүгнүң 73 хуузу) киирген, ында 520 муң кижи чурттап турар (планның 73 хуузу хире).  

 Чамдык регионнар хамаатыларны өскээр көжүрер планны четтикпейн турарын, а 11-и берге байдалда деп, Россияның тудуг болгаш чуртталга-коммунал ажыл-агый сайыды дыңнаткан. Россияның Тудуг яамызы база Чуртталга-коммунал ажыл-агыйын эде чаартырынга деткимче фондузу берге регионнар-биле докмаамал ажылдап, тускай кураторларны оларда быжыглаан. Контроль хыналданың түңнелдери колдуунда удуртуп-башкарылга системазында четпестер бар деп көргүскенин, Татьяна Голикова демдеглээн. Бөгүнде оларда чуртталга бажыңнарын ажыглалче киирбээн азы тутпаан, ол хиреде керээлерни чарган, тудугжулар бар, ажылдар чоруп турар-даа болза, керээге дүүшпейн турар болгаш алган акшазын эгидерин кызыдып турар черлер бар. Суд сайгарылгазы, чаа конкурсту чарлаары, өске тудугжуну шилиири дээш, ол дыка үе хилис эрте бээр. Ооң бодалы-биле алырга, салдынган сорулгаларны күүседир дээш, ол айтырыгларны шуут аңгы көөр херек.  

 Президент чүгле хуусааже эвес, а чурттаар оран-саваның шынарынче база кичээнгейни салырын онзалап айыткан. Ынчангаш Россия Федерациязының Чазаанга регионнар-биле кады аварийлиг чуртталга фондузундан өскээр көжүрериниң доктаамал ажыглаар аргаларын ажылдап кылгаш, ону 2019 чылдың январь 1-ге чедир ажыглаарын дааскаш, ол шилилгелиг үеде чуртталга-коммунал ажыл-агый фондузунуң ажылын узадырын сүмелээн. 

 Күрүне чөвүлелиниң хуралында чүгле амгы үени эвес, а үр хуусаалыг перспективтиг айтырыгларны база сайгарган. Чуртталга фондузунуң ажыглалдан үнгениниң темпизинге берген медээ-биле алырга, 2025 чылга чедир хөй квартиралыг аварийлиг бажыңнарының ниити шөлү 42 миллион дөрбелчин метр чеде бээр. 2012 чылдың январь 1 соонда, ынчаар санаттынган аварийлиг бажыңнарның шөлү тос миллион ажыг дөрбелчин метр болган. Аварийлиг чуртталга фондузундан өскээр көжүреринге ажыглаар чаа арганы дилээри - күрүне деңнелдиг чидиг айтырыгны шиитпирлээринге кол базым болур деп, хуралдың киржикчилери түңнээн.  

 Россияның Президентизи Күрүне чөвүлелиниң хуралын доозуп тура, ажылдар чоруп турар, ол ортумак демдекке төлептиг деп демдеглээн. Чурттуң социал-экономиктиг амыдыралын өскертири-биле 2012 чылдың май чарлыктарын күүседир дээш, ам-даа ажылдаар деп Владимир Путин чагаан.