Тываның Чаа-Хөл кожуунунуң чурттакчылары республика чазааның ажылын бешке үнелээн

 2015 чылда Тываның Чазааның ажыл-чорудулгазының түңнелдерин чурттакчыларга таныштырар дээш, Тыва Республиканың культура сайыды Алдар Тамдын баштаан ажылчын бөлүк Чаа-Хөл кожуунга четкен. Чаа-Хөл кожууннуң сумуларының, ооң иштинде эң ыраккы Шаңчы суурнуң чурттакчылары оларны дүвүредип чоруур айтырыгларын республиканың яамылар болгаш ведомстволар удуртукчуларынга салыр аргалыг болган.

 Ак-Дуруг, Кызыл-Даг, Шаңчы, Чаа-Хөл суурларның чурттакчылары Чазактың ажылының кол угланыышкыннарын көргүскен информастыг материалдарны сонуургап көрген. Ында Чаа-Хөл кожууннуң чурттакчыларынга 2015 чылда чедиишкинниг боттандырган дыка хөй төлевилелдер база бар: Чаа-Хөл кожууннуң девискээрин таварып эрткен, «Кызыл-Чадаана» 220 кВ бедик вольтулуг шугумнуң тудуу; Чаа-Хөл ЧЭТ-ге чогуур үезинде көргүскен саң-хөө деткимчези; «Тывасвязьинформнуң» шөйген волокно-оптиктиг кабелиниң ачызында, чедери берге Шаңчы суурнуң чурттакчыларының дүрген ажылдаар интернетти ажыглап турары.

 Чаа-хөлчүлер «Бир суур – бир бүдүрүлге» дээн ышкаш төлевилелдерниң идепкейлиг болгаш чедиишкинниг киржикчилери. Ынчангаш олар «Аныяк өг-бүлеге кыштаг», «Чемгерикчи инек малым» төлевилелдерни ылавылап, көдээ ажыл-агыйынга хамааржыр чиге айтырыгларны салганнар. Эрткен чылын тус черниң чурттакчыларының кызымаандан, ажылды шын эргелеп-башкарганындан база чогуур үезинде деткимчени бергенинден, кожуунга 4 муңчу малчын немешкен. Бо удаада «Аныяк өг-бүлеге кыштаг» программаже чүгле 30 харга чедир аныяктарны киириштиргенинге чон арай хомудаксап, 35 хар, харын-даа 40 хар чедир назылыг өг-бүлеге ону хүлээндирген болза, ук төлевилел чедиишкинниг болур ийик деп саналдааннар. Ынчангаш бо программада назы-харда кызыгаарны улгаттырарын дилээн.

 Оон аңгыда чонну дүвүреткен экология, чуртталга-коммунал адырында, аныяктарның мөзү-бүдүжү база кадыкшылының талазы-биле, өөредилге чорудуунда, школалар, спортчу болгаш культура объектилериниң дугайында айтырыгларны көдүрген.

  Боттарының ажыл-чорудулгазының талазы-биле специалистер: республиканың экономика сайыдының оралакчызы Х.Б. Бадарчы, аныяктар херээ болгаш спорт сайыдының оралакчызы Б.В. Биче-оол, Күш-ажыл болгаш социал политика яамызының төлээзи Л.Д. Ландык, Кадык камгалал яамызының ажылдакчызы А.А. Уржук, Өөредилге болгаш эртем яамызындан Т.Р. Монгуш, ТР-ниң Дээди Хуралының депутады Х.В. Кызыл-оол, Тываның Чазааның Даргазының Чаа-Хөл кожуунда бүрүн эргелиг төлээзи У.Н. Седипбей, Республиканың өг-бүлеге болгаш уругларга социал дуза төвүнүң ажылдакчызы А.Д. Монгуш, республиканың Наркология диспансериниң кол эмчизи И.О. Бадыргы база кожуун, суму чагыргаларының удуртукчулары чоннуң айтырыгларынга тодаргай харыыларны берген. 

 Тус черниң хоочуннары Чадаана хөмүр-даш уургайының четкизинге хамааржыр турган, хагдынган эрги уургайның дугайында сонуурган. Республикадан дашкаар өөредилге черинде, Чаа-Хөлден бир студент социал стипендия алырынга бергедежип турарының дугайында чугаа база көдүрүлген. Инвалид ажы-төлдүг өг-бүле чурттаар бажың садып алырынга саң-хөө азы өске-даа дузаны алыр кандыг аргазы барыл деп база айтырганнар. Уруг азырап алырының дугайында айтырыг хөйнү сонуургаткан. 

 Специалистер уруг азырап алыксап турарлардан кандыг чүүлдер негеттинерин, кандыг чиигелдер база дузага кордап болурун тайылбырлаан. База бир солун айтырыгны ада-иелер көдүрген: ЕГЭ үезинде шылгалда шынчы байдалда эртип турарын ада-иелер хайгаараар кылдыр, школа чанынга улуг телеэкранга дорт дамчыдылганы организастаарын сүмелээн. Ол болгаш өске-даа айтырыгларны чагыглар даңзызынче киирген.

  Чаа-хөлчүлер амыдыралында эки талаже өскерлиишкиннерни боттары көрүп турар болгаш, 2015 чылда Тываның Чазааның ажыл-чорудулгазын бедик демдек-биле үнелээн.