Аныяк арат Чойган Сундуй: Көдээ ажыл-агыйы-биле холбажып, мал өстүрерин күзеп чораан мен

  - 2013 чылда улуг эвес өг-бүле фермазын тудуп эгеледивис. Улуг-Хем кожууннуң Чодураа суурдан ырак эвесте, эптиг черге турумчуп алдывыс. Бо хүнде өдээвисте хөй эвес инектиг, хаваннарлыг бис. Ам харын хаван азыраар аңгы кажааны тудуп турарывыс бо. Үре-түңнелдиг болур дизе, таарымчалыг байдалды тургузар апаар. Кажаада чылыдылга системазын кылдывыс. Бир хаванга-ла черлерни тускайлаан. Чүге хаван өстүрүп эгелээн мен дээрге? Таптыг, баштыг азыраар болза, кедизи эки деп өөренип көрдүм. Бирээде, хаван дыка дүрген кил немээр. 6 ай дургузунда эки чемгерер болза, ооң деңзизи 100 кил чеде бээр. Ийиде, хаван эъдиниң өртээ база аар. Чаңгыс чер чурттугларым тус черниң продукциязын садып алыксаарын эскердим. Чайгы үеде эът ыштап чиир дээш, хаван эъдин арттырбас чорду. 

 Хаван өстүрери-биле кызыгаарлаттынмас бис. Чоокку үеде инээвис бажын көвүдедир планныг бис. Турумчуп алган черивис дыка таарымчалыг: одар-даа четчир, суг база чанывыста, чүгле малды эки ажаап, карак кызыл ажылдаары арткан. Өг-бүлениң мал фермаларын хөгжүдер талазы-биле деткимчелиг программага киржип, фермамны улгаттырарын база планнап тур мен. 

 Ооң мурнунда аъш-чем садар садыглыг, сайгарлыкчылап турдувус. Ол үеде техниканы садып алгаш, ыяшты бичиилеп белеткеп, кажаа-хорааны, турлаг-хонашты туттунуп эгелээн бис. Ам мал ажылынче киргеним бо. Ада-ием, дөргүл-төрелим, өөм ишти Алла база дөрт ажы-төлүм – кол дузалакчыларым-дыр. Маңаа бажың тударын шиитпирлээш, ону доозуптувус. Улуг оолдарым ол ажылдарга дузалашканынга чоргаарланыр мен. А өскелери фермада-ла чоруп турарлар. Ажы-төлге күш-ажыл кижизидилгезин боттарывыстың үлегеривистен эгелээр ужурлуг бис деп, санаар мен. 

  Авамның ада-иези малчыннап чораанын дыка сонуургап дыңнап, бодум база мал азыраарын күзеп чордум. Ол күзелим бүткенинге өөрүп тур мен. Өг-бүлемниң база төрээн черимниң чаагай чоруу дээш, оон-даа улам хөгжүп ажылдаар – сорулгам ол.