2015 чылдың сентябрь 18-21-де Тывага делегейниң аныяктарының «Евразияның интеллектуалдыг алдыны» I шуулганы болур

 Делегейниң аныяктарының «Евразияның интеллектуалдыг алдыны: Перспективалар. Төлевилелдер. Кады ажылдажылга» I шуулганы Тываның найысылалы Кызыл хоорайга бо чылдың сентябрь 18-21-де болур. 

 Ол шуулган «Шапкын хөгжүлдениң Евразия өзээ» төлевилелге дүүштүр эртер, ында Евразияның харылзааларының, делегей ниитилежилгезиниң амгы үеде геополитиктиг байдалдарында айыыл чок чоруктуң, Европа эвилели-биле, Евразияның экономиктиг эвилели-биле кады ажылдажылганың перспективаларынга, шапкын хөгжүлдениң Евразия өзээниң эге чадазы болур Азияның географтыг төвү Кызылдың (Тыва Республика, РФ), Европаның географтыг төвү Кремництиң (Словакия) болгаш Евразияның географтыг төвү Екатеринбургтуң (Свердлов облазы, РФ) онзагай чүүлдерин нептередириниң айтырыгларын шуулганга сайгарар. 

  Шуулганның эгелекчилери Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол болгаш Уралдың күрүнениң экономиктиг университединиң ректору Михаил Федоров болганнар. Шуулганның организакчызы — Тыва Республиканың Чазаа. Кол деткикчи — Орус география ниитилели.

 «Ол шуулган бистиң аныяктарывыска чаа аргаларны ажыдар. Улуг хемчээлдиг экономиктиг эгелээшкиннерге киржир арганы тыпсыр, күш-ажылга, чогаадылгага, депшилгеге болгаш профессионал өзүлдеге бодун шылгаар байдалдарны тургузар» — деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол санап турар. 

 Ол хемчег РФ-тиң Өөредилге болгаш эртем яамызының, Аныяктар херектериниң талазы-биле федералдыг агентилелдиң, Бүгү-российжи «Орус география ниитилели» хөй-ниити организациязының, «Аныяктарның сайгарлыкчы чоруунга деткимче көргүзериниң Россияда төвү» күрүнениң федералдыг бюджет албанчериниң, «Рос кады ажылдажылга» федералдыг агентилелдиң, коллективтиг айыыл чок чорук дугайында керээ организациязының, ОДКБ чурттарының университет лигазының, аныяктарның Евразияның экономиктиг шуулганының болгаш Уралдың күрүнениң экономиктиг университединиң деткимчези-биле эртер.

 «Шуулганны белеткээринге болгаш эрттиреринге дүүштүр кады ажылдажылга ол перспективтиг болгаш чугула аныяктар төлевилелин улам дээштиг болгаш шынарлыг күүседиринге деткимче болур» — деп, Орус география ниитилелиниң президентизи, Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгу санап турар.

 Аныяктарның бо шуулганын эрттирериниң кол сорулгазы — күрүне эргелеп-башкарылгазында, бизнесте, делегейниң кады ажылдажылгазында болгаш культуралар аразының харылзааларында тургустунган чугула сорулгаларны шиитпирлээринге салым-чаяанныг башкарыкчыларны, аныяк эртемденнерни, сайгарлыкчыларны, аныяктар командаларын хаара тудары болур. 

 Шуулганның программазында бо нарын үеде девискээрлерни шапкын хөгжүдериниң темазынга тураскааттынган санал-онал солчуушкуннары, «төгерик столдар», мергежил көрүлделери кирип турар. 

 Уралдың күрүнениң экономиктиг университединиң ректору Михаил Федоровтуң санап турары: «…Азия аныяктарының бирги шуулганының кол сорулгазы болза, Оожум океан девискээриниң, Төп Азияның, Европаның чурттарының Россия Федерациязының субъектилериниң аныяктарынга Тыва Республиканың бурунгу культуразын болгаш төөгүзүн, ооң бойдус байлактарын таныштырары болур. Ол дээрге өөредиглиг санал-онал солчуушкуннарынга, янзы-бүрү чүүлдерниң аразындан нити өзекти дилеп тыварынга көскү үндезин болур». 

 Шуулганга Россияның болгаш даштыкы чурттарның 18-тен 35 хар чедир назылыг хамаатылары, эгелеп чоруур болгаш ажылдап турар сайгарлыкчылар, организацияларның, бүдүрүлгелерниң, аңгы-аңгы хевирниң тургузугларының менеджерлери, эртемденнер, эргелеп-башкарылганың курлавырында кирген аныяктар, журналистер, эки тура каттыжыышкыннарның, аныяктарның хөй-ниити организацияларының, төлевилел командаларының удуртукчулары болгаш активи, сайгарлыкчы чорукту сайзырадырының, аныяктар политиказының, культураның болгаш уран чүүлдүң, туризмниң, девискээрлерни сайзырадырының талазы-биле специалистер киржир. 

 Организакчыларның дыңнадып турары-биле алырга, шуулганга Россияның 27 регионнарындан болгаш даштыкы 9 күрүнелерден дөрт чүс хире кижи чыглыр. Шуулганда өөредилге программазы, Россияның болгаш даштыкының эксперттери-биле, эрге-чагырганың болгаш бизнестиң төлээлери-биле ужуражылга кирип турар. Өөредилге программаларындан аңгыда, шупту киржикчилерге чогаадыкчы, туризм-экскурсия болгаш спортчу хемчеглерни эрттирер. 

 Эксперттерниң аразында Россияның камгалал сайыдының чөвүлекчизи, техниктиг эртемнериниң кандидады Андрей Ильницкий, шинчилекчи төөгүчү, төөгү эртемнериниң кандидады, политолог болгаш хөй-ниити ажылдакчы, Россия Федерациязының Хөй-ниити палатазының кежигүнү Вероника Крашенинникова, Россия Федерациязының өөредилге болгаш эртем сайыды, физика-математика эртемнериниң доктору, профессор Дмитрий Ливанов, геология-минералогия эртемнериниң доктору, Уралдың күрүнениң экономиктиг университединиң ректору, Россияның бойдус эртемнериниң академиязыны ңакадемиги Михаил Федоров, Россияның Улустарның найыралы университединиң юридиктиг институдунуң директору, юридиктиг эртемнерниң доктору, экономиктиг эртемнерниң доктору, профессор Олег Ястребов олар кирип турар. 

 Шуулганның өөредилге программазында беш угланыышкыннар бар: 

«Культура, өөредилге болгаш шажын чүдүлге»; 

«Туризм болгаш девискээрлерниң онзагай чүүлдери»; 

«Сайгарлыкчы чорук»; 

«Ногаан технологиялар», 

«Бүгү-ниити болгаш регионнуң айыыл чок чоруу: шылгалдалар болгаш озалдыг чүүлдер». 

 Төлевилелдерниң шилилгезин үш үе-чадада боттандырар: 

 I үе-чада — төлевилелдерни өөредилге шөлдериниң иштинге шилиири;

 II үе-чада — төлевилелдерни эксперт комиссиязының шилиири. 

 Эксперт комиссиязының составынга шуулганның оргкомитединиң кежигүннери, шуулганның консультантылары болгаш эксперттери, күрүне эрге-чагыргазының төлээлери, сайгарлыкчылар, хөй-ниити ажылдакчылар, культураның болгаш уран чүүлдүң ажылдакчылары кирер.

 Шаңнаары: 

 Номинациялар аайы-биле конкурс хемчеглериниң тиилекчилеринге шуулганны хаарының байырлыг езулалының үезинде дипломнар болгаш шаңналдар тыпсыр. Шуулганның партнерлары тускай шаңналдарны конкурс хемчеглериниң тиилекчилеринге тыпсып болур.