05.06.2014
Чайның башкы айы июнь 2-де Россияның Камгалал яамызының Төп шериг оркестриниң хөгжүмчүлери Тывага ужуп чедип келген хүнүнде-ле баштайгы оюнун бүрен-хемчилерге көргүскен. Суурнуң чурттакчылары оларны чылыы-биле уткуп ап, бичии республикавыска аалдап келгенинге өөрээн сеткилин илереткен.
ТР-ниң Баштыңы-Чазааның Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак делегейни эргээн бо оркестрниң ат-алдары, шаңнал-макталдары-даа эңмежок-тур деп суурнуң чурттакчыларынга таныштырган. «Россияның ырак-узак хоорайларын эргий кезээш, ам каас-чараш Тывада чедип келдивис» — деп, аалчылар өөрүп чугаалап турду.
Суурнуң стадионун долдур олурупкан көрүкчүлерге баштайгы көргүзүгнү ТР-ниң Чазаа-ның үрер хөгжүм оркестриниң артистери аъттарлыг бараалгатты. Аъттары-биле аай-дедир чоруп тургаш, үрер хөгжүмүн ойнап, аңгы-аңгы аялгаларны күүседирге, чараш деп чүвезин! Кижи бүрүзү оларны магадаан. «Аъттарының өөренгенин, шимээн-даашка-даа тоовас» — дижип, көрүкчүлер аразында магадап ордулар. Каа-Хем кожууннуң чылгычызы Геннадий Монгуш Тываның культуразының ажыл-чорудулгазын деткип, үрер хөгжүм оркестринге аъттарын белеткеп бергенин демдеглевес аргажок.
Аъттыг үрер хөгжүмнүг көргүзүгнүң соонда, РФ-тиң Чепсектиг Күштериниң шериг-оркестр албанының начальниги – кол шериг дирижер, Россия-ның улустуң артизи, генерал-лейтенант Валерий Халиловтуң удуртканы Төп шериг оркестри Россияның ыдык ырызы-биле концертин эгелээн. Александр Савицкийниң өткүт үнү суурну долгандыр дагларда чаңгыланып артып калган боор. Оркестрниң дирижерлары – Валерий Халиловту, Александр Павловту болгаш ырлап турар артистер Наталья Мануликти, Евгений Воробьевту тодазы-биле чонга таныштырып турары онза чорду. Хакасияның алдарлыг артизи Наталья Мануликтиң, Евгений Воробьевтуң орус улустуң ырларын күүсеткени көрүкчүлерниң сонуургалын хайныктырган. Көрүкчүлер хөгжүмчүлерден катап-катап ойнап бээрин дилээрге, олар күзелдии-биле күүсеткен. Бүрен-хемчилер Москвадан келген аалчылары-биле кады чурукка тырттырып, тураскаалга хол үжүүн салдырып ап турдулар. Концерт доозулган соонда, каш кижиден сонуургаан айтырыгларымны салдым.
Андрей Ниссенбаум, Россияның Камгалал яамызының Төп шериг оркестриниң хөгжүм-чүзү: «Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгунуң чурту – Тывага, чедип келгенивиске өөрүп турар бис. Долгандыр бедик дагларлыг, арга-арыглыг бойдус чурумалы чараш-тыр. Тываның Чазааның аъттыг хөгжүмчүлериниң көргүзүүн база дыка сонуургадым. Бис-тер даштыкы чурттар, Россия-ның аңгы-аңгы булуңнарынга концерт көргүзүүвүстү бараал-гадып турар бис. Удавас болур улуг байырлалдарыңарга уткуштур силер бүгүдеге чүгле экини эш-өөрүмнүң мурнундан күзеп тур мен».
Раиса Дондуп, Бүрен-Хем суурнуң чурттакчызы: «Ырак черден келген аалчыларывыс солун концертин бистиң бичии суурувуска бараалгатканы төөгүге артып каар. Ынчангаш төрээн Бүрен-Хемимни база онзагай суур деп санап турар мен. Чүге дээрге, эрткен чылын ТР-ниң Чазааның үрер хөгжүм оркестриниң артистери база маңаа келгеш, уттундурбас оюн көргүзүүн аъттар мунуп алгаш, көргүскеш, барган. Ам мырыңай бистиң хөгжүмчүлеривис-биле кады Россияның Камгалал яамызының Төп шериг оркес-триниң артистери чедип кээрге, бир талазында, девиденчиг-даа, өөрүнчүг-даа-дыр. Мындыг уран талантылыг хөгжүмчүлер бистерге аалдап кээп-ле турзун база оларның оруу ак болзун деп йөрээр-дир мен» — деп, ол чугаазын доосту.
Россияның Камгалал яамызының Төп шеригниң болгаш ТР-ниң Чазааның үрер хөгжүм оркестрлериниң хөгжүмчүлериниң солун көргүзүүн улуг-бичии чон сонуургал-биле көрүп, «база катап биске аалдап келиңер» деп байырлашкаш, сагыш-сеткилинден таарзынганын илередип, чиик, сергек тарап чанганнар. Кижиниң катап-катап көрүксээзи кээр, талантылыг артистерниң оюн-көргүзүү уттундурбас болуп артары чугаажок.
Июнь 3-те Чадаана хоорайның чурттакчыларынга оюн көргүзүүн бараалгаткан.
Ася Базыр-оол.
Чингис Сааяның тырттырган чуруктары.
"Шын" солун