Май 1 — Частың болгаш Күш-ажылдың байырлалы-биле!

Тываның хүндүлүг чурттакчылары! Эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс!

Частың болгаш Күш-ажылдың байырлалы-биле эң изиг болгаш чүректиң ханызындан чедирген байырывысты хүлээп ап көрүңер! Майның бирин республика төөгүлүг болуушкуннарның бүдүүзүнде уткуп турар. Каш ай эрткенде, бүгү чурт-биле кады Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылын демдеглээр бис. Юбилейге белеткел бистиң республикавыстың бүгү хоорайларында болгаш суурларында, хамыктың мурнунда — ооң найысылалы бо чылын 100 харлаар Кызыл хоорайда хайныышкынныг чоруп турар.

Частың болгаш Күш-ажылдың байырлалын багай эвес көргүзүглерлиг уткаан бис. Экономиктиг байдалдар нарын болза-даа, Тыва эрткен чылдың түңнелдери-биле Сибирьниң регионнарының аразында рейтингиге чугула туруштарны арттырып алганын көргүскен. Тудуг ажылдарының хемчээлин өстүрериниң талазы-биле республика мурнап турар, болбаазырадылга бүдүрүлгелериниң хемчээлиниң болгаш чонга төлевирлиг ачы-дуза чедирериниң талазы-биле — ийиги черде. Чуртталга бажыңнарын ажыглалга киирериниң талазы-биле Тыва Сибирьниң федералдыг округунда мурнакчыларның санында кирген.

Yлетпүр бүдүрүлгезиниң индекизи 2013 чылда 102,5 хуу болган. Алдын тывыжы чыл дургузунда 1,2 катап өскен, үлетпүрнүң болбаазырадылга адырларының өзүлдези беш хуу ажа берген. «Чаңгыс суур — чаңгыс бүдүрүлге» деп губернатор төлевилелиниң күүселдези көдээге сайгарлыкчы ажыл-чорудулганы нептередир, көдээ ажыл-агый продукциязының бүдүрүлгезин өстүрер арганы берген. Биче болгаш ортумак бизнести деткиири-биле 2013 чылда 103 миллион ажыг рубльди шилчиткен, мурнуку чылдың деңнелинден 12 хуу бедик болган.

Чазактың эрткен чылын кылып чоруткан ажылының дугайында отчетту байырлал бүдүүзүнде республикага чугаалашкан. Эрге-чагыргаларның төлээлериниң чон-биле ужуражылгазы экономиканы болгаш социал адырны сайзырадыры дээш эрге-чагыргаларның күжениишкиннерин республиканың чурттакчылары деткип, тургустунган айтырыгларны билип турарын көргүзүп, оларны ажып эртериниң талазы-биле алдынып турар хемчеглерге бүзүреп турар дээрзин көргүскен.  Ол  бүгү чүүлдер биске келир үеже бүзүрелдиг көөр арганы тургузуп турар.

Республиканың Чазааның энергияның чедишпес чоруун чайладырынче болгаш Тываның транспорт айтырыын шиитпирлээринче угланган төлевилелдерин федералдыг төптүң доктаамал деткип турары оон-даа улуг бүзүрелди болдуруп турар. Бо болгаш өске-даа төлевилелдерни Россияның Чазаа деткээн, Россияның Федерация Чөвүлели чүүлдүг деп санаан. Бодунуң төөгүзүнүң чаа чүс чылын чаа-чаа базымнар-биле эгелээр арга бистиң республикавыста бар.

Эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс! Улуг салгалдың төлээлеринге Май 1 дээрге оларның чалыы үезиниң, улуг-улуг тудуглар болгаш күш-ажылчы тиилелгелер романтиказының байырлалы болуп чораан.  Аныяктарга — ол дээрге Частың, чаа бодалдарның болгаш дидим шиитпирлерниң байырлалы-дыр. Байырлалдың бо хүнүнде Тываның чурттакчыларынга бүгү эгелээшкиннериңерге чедиишкиннерни, быжыг кадыкшылды, чаагай сеткил-хөөннү күзедивис!

Силерниң бүгү күзелдериңер болгаш сорулгаларыңар күүсеттинер, чаагай ажыл-херектериңер хөй, а күш-ажыл силерге сеткил ханыышкынны болгаш байлакшылды эккээр болзун!

Тыва   Республиканың  Баштыңы   Ш.Кара-оол.

Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы  К. Даваа.