Тываның 1100 ажыг км автооруун соңгу чүк сөөртүлгезиниң кол транспорт четкизинче киирген

Тывада соңгу чүк сөөртүлгезиниң кол системазында регионалдыг, муниципалдар аразының база тус черниң 1100,1 км ниити хемчээлдиг 16 автооруу кирип турар. Россия Чазааның бадылааны соңгу чүк сөөртүлгезиниң транспорт-логистика инфраструктуразының кол четкизин тургускан объектилер даңзызынче оларны киирген. Россияның Чазааның даргазы Михаил Мишустин февраль 9-та чогуур айтыышкынга атты салган.

Тываның девискээринде соңгу чүк сөөртүлгезиниң кол четкизинде Абаза хоорайдан Ак-Довурак хоорайга чедир участокта "Абакан - Ак-Довурак" регионалдыг автомагистраль, "Шагаан-Арыг - Эйлиг-Хем", "Хандагайты - Ак-Чыраа", "Хандагайты - Мугур-Аксы", "Мугур-Аксы - Кызыл-Хая", "Бояровка - Тоора-Хем", "Чыргакы - Элдиг-Хем", "Суг-Аксы – Ишкин", "Чаа-Хөл – Шанчы", "Ак-Тал - Хөлчүк" муниципалдар аразының база тус чер оруктары кирген. Ол ышкаш «соңгу чүктүүнге» "Бүрен-Аксы – Кунгуртуг" база "Цаган-Толгой – Качык" кышкы автодоктаамнар, Көк-Хаак, Тоолайлыг, Кара-Хөл база Кара-Хаак суурларже кирер оруктарны хамаарыштырган.

Кол орук четкизин хевирлээри - 2023 чылда Россия Чазааның Кыдыкы Соңгу чүк болгаш аңаа деңнештирген черлерже амыдыралга чугула херектиг барааннар-биле үзүктел чок хандырылганың төпчүткен системазын тургузарының талазы-биле эгелээн ажылдарының уланчызы болур. Бо үеге чедир регионнуң чедери берге суурларында хандырылга айтырыгларын болдунар шаа-биле боттары харыылап турган.

Чедери берге черлерде, соңгу чүк девискээрлериниң хандырылгазы болгаш хөгжүлдези күрүнениң ниити айтырыы болур кылдыр 2022 чылда президент Владимир Путинниң инициативазы-биле чарлаан. Ооң күүселдези-биле соңгу чүк сөөртүлгезиниң транспорт-логистика инфраструктуразы тургустунар. 2023 чылдың төнчүзүнде, РФ-тиң Чазаа соңгу чүк деп тодарадылгага кирер чурттакчылыг черлерни тодаратканын сагындыраал. Тываның 144 чурттакчылыг черинден 44 суур ол даңзыже кирген.

Ам дараазында, бирги хереглел барааннарын сөөртүр соңгу чүк девискээрлеринде оруктарның даңзызын бадылаар. Ол даңзыже кирген оруктар, республика азы муниципалитет өнчүзүнден хамаарылга чокка, 2026 чылдан эгелеп күрүне бюджединден саң-хөө дузазы-биле бүрүн хандыртынар.

Соңгу чүк сөөртүлгезиниң чаа системазы оруктардан аңгыда, өске логистика объектилерин - чүък хүлээп алыр, аңгылап-аайлаар, кадагалап кадарар болгаш хуваап үлээр төптерни хевирлеп тургузар. Чижээ, чылыг болгаш соок складтар, ногаа шыгжаар черлер, садып-саарылга пунктулары бооп болур.

Соңгу чүк сөөртүлгезин дедир аргыжылгага – соңгу чүктен материкче база ажыглап болур. Соңгу чүк чону боттарының бүдүрген продукциязын чүгээр чарыгдалдар-биле «улуг черже» үндүр сөөртүп болур.

Федералдыг эрге-чагырга алызы барып, соңгу чүк сөөртүлгезиниң программазында киржикчи регионнарга соңгу чүкте чурттакчы чонга барааннар садып алырынга чылда 0,1 хуу чиигелделиг бюджет чээлизин бээринге белен. Соңгу чүкче барааннар сөөртүлгезиниң хуусаазын кызырып, амгы үеде чуртта ортумак өртектен 15 хуудан эвээш эвеске оларның өртээн кызырарын чедип алыр ужурлуг.