Тыва 2023 чылда диспансеризация планын 2,6 хууга ажыр күүсеткен

2023 чылда Тывада 193323 кижи профилактиктиг эмчи шинчилгезин эрткен. Чурттакчы чонну диспансеризацияже хаара тудар ниити план 102,6 хуу күүсеттинген. ТР-ниң кадык камгалал сайыды Валентин Югай аппарат хуралында ындыг сан-чурагайны республика чазаанга берген.

Республиканың Кадык камгалал яамызының дыңнатканы болза, диспансеризацияны эрткен шупту кижиниң 23,9 хуузу азы 27,5 муң кижи кадыының байдалы-биле бирги бөлүкке хамааржыр, азы шуут кадык (РФ-те – 22%). Оларда хоочураан аарыглар, азы аарып болурунуң айыылы чок болган.

Ийиги бөлүкче 30,5 муң хире кижи (26,5%) кирген. Шинчип турар үеде хоочураан аарыглары чок-даа болган болза, кандыг-бир чылдагаан-биле аарый берип болур кижилер бөлүүнче оларны киирген. Ол чылдагааннарга – чүрээ база хан-дамыр аарыглары, семис, холестерини бедик, таакпылаар база арага ижери хамааржыр.

Кадыкшылдың үшкү бөлүүнде эң хөй кижилер бар. Шинчиткен кижилерниң чартык кезии, азы 57 муң ажыг кижи ынаар кирген. Ол дээрге хоочураан, азы кандыг-ла-бир аарыгдан аарып чоруур кижилер-дир. Оларга доктаамал эмчи хайгааралы база тускай эмнээшкин херек.

Диспансеризация үезинде шинчиткен кижилерден ниитизи-биле 60 хире муң кижиниң 13,87 муңунда аарыгны бир дугаар тодараткан. Улуг кижилер бир дугаарында хан-дамыр эргилдезиниң (31,5%), ийи дугаарында - ижин-хырын органнарының (10,4%), үште - тыныш органнарының (3,8%) аарыгларындан аарып турарын бир-ле дугаар илереткен.

Профилактиктиг шинчилгелерже 63,7муң бичии уругларны хаара туткан, азы 2022 чылга деңнээрге 3,9 хуу хөй. Шинчилгениң түңнелинде, кадыкшылдың бирги бөлүүнче 19 492 (шупту шинчиткеннерниң 30,6 %), ийиги бөлүкче 40 250 (63,2 %), үшкү бөлүкче 1 932 (2,8%), дөрткү бөлүкче 149 (0,2 %), бешки бөлүкче 1 872 (2,9 %) уругну киирген.

Бирги болгаш ийиги бөлүкте кадык уругларны каттыштырганын сагындыраал. Хоочураан аарыгларлыг, төрүмелинден кемниг, аар аарыгларлыг уруглар үштен ыңай бөлүктерге хамааржыр.

Уруглардан илереттинген аарыгларның хевири эрткен чылда ышкаш, өскерилге чок. Бичии уруглар чем хайылдырар органнар, нерв системазы, карак аарыгларындан качыгдап турары тодараттынган.

Республиканың Кадык камгалал яамызы «Кадыкшыл маршруду» төлевилели-биле чаа ФАП-тарны, көжүп чоруур бригадаларны программаже хаара тудуп, үнүүшкүннер санын көвүдеткенинден диспансеризация планы ажыр күүсеттингенин демдеглээн. Ол ышкаш дыштаныр база байырлал хүннеринде болгаш Call-төптер таварыштыр баш бурунгаар бижиткен хамаатыларга диспансеризацияны эрттиргенинден, хаара тудуушкун көвүдээн.

Эмчилер 2024 чылда ыраккы болгаш чедери берге суурлардан, малчын аалдардан чурттакчыларны профилактиктиг шинчилге пунктуларынче мөөңнээрин организастажырын муниципалдыг эрге-чагыргадан дилээн.