Россияның башкарыкчы эртем төптериниң специалистери Тываның кадык камгалал системазын сайзырадырынга арга-сүмелерни берген

Россияның кадык камгалал сайыды Михаил Мурашконуң база чурттуң башкарыкчы эртем медицина албан черлерниң удуртукчуларның ийи хүн дургузунда ажылдаанының түңнелинде, регионнуң чазаанга республика баштыңы Владислав Ховалыгның, кадык камгалал яамызының удуртулга составының база республиканың эмнелге албан черлериниң кол эмчилериниң киржилгези-биле улуг хурал болуп эрткен. Республиканың кадык камгалал хөгжүлдезиниң чугула айтырыгларын хуралга сайгарган.

Россия Федерациязының кадык камгалал адырының башкарыкчы специалистериниң улуг составы элээн каш хоунктарда республикага ажылдааш чорутканын сагындыраал. Федералдыг ыяап-ла медицина камгаладылга фондузунуң даргазы Илья Баланин, Россияның Кадык камгалал яамызының терапия болгаш ниити эмчи практиказының талазы-биле штаттан дашкаар кол специализи, терапия база профилактика медициназының НМШТ директору Оксана Драпкина, Россияның Кадык камгалал яамызының штаттан дашкаар кол неонатолог специализи, Россияның Кадык камгалал яамызының Санкт-Петербургтуң күрүнениң педиатрия медицина университединиң ректору Дмитрий Иванов, Россияның Кадык камгалал яамызының эндокринология НМШТ директорнуң оралакчызы - диабет институдунуң директору Марина Шестакова, Россияның Кадык камгалал яамызының В.П. Сербский аттыг психиатрия болгаш наркологияның НМШТ чиңгине директору Светлана Шпорт, Россияның Кадык камгалал яамызының реабилитация болгаш курортология НМШТ директорнуң хүлээлгезин күүседип турар Анатолий Фесюн, Россияның Кадык камгалал яамызының штаттан дашкаар кол фтизиатр специализи, фтизиопульмонология база халдавырлыг аарыглар НМШТ директору Ирина Васильева, Россияның Кадык камгалал яамызының академик Е.И. Чазов аттыг кардиологияның НМШТ чиңгине директорунуң бирги оралакчызы Филипп Палеев, Россияның Кадык камгалал яамызының Н.Н. Блохин аттыг онкологияның НМШТ федералдыг төлевилелдер боттандырылгазының талазы-биле директорнуң оралакчызы Тигран Геворкян болгаш өскелер-даа Тывага ажылдаан.

Эксперттер республикага бир дугаар эвес келгенин демдеглезе чогуур, олар регионалдыг коллегаларынга куратор болгаш методиктиг дузаны доктаамал көргүзүп турар.

Республиканың баштыңы Владислав Ховалыг сайытка болгаш республикада келген эксперт составынга республиканың кадык камгалал адырын доктаамал деткип, организас-методиктиг база саң-хөө дузазын көргүзүп чорууру дээш, четтиргенин илереткен.

Сайыттың дорт киржилгези-биле республиканың бир дугаар эмнелгезиниң чаа терапия корпузун амгы үениң дериг-херекселдери-биле четчелээни, чартыктаан, нейрокемдээшкиннер алган соонда шимчеп албастаан аарыг кижилерге реабилитация салбырын ажыдарынга идигни берген деп, Владислав Ховалыг демдеглээн. Шак ындыг дузаны 1300 хире аарыг кижилер алган. Бирги звенону модернизастаар программа боттандырылгазы-биле республиканың 1 дугаар эмнелгезинге кылган капитал септелге эки дээн арга-дуржулгаларның бирээзи болганын Россияның Кадык камгалал яамызы демдеглээн.

- Россияның Президентизиниң кадык камгалалының улуг объектилери: онкология диспансери биле туберкулезка удур эмнелгени дөзевилеп база тудар дээн даалгазын күүседирин деткээниңер дээш, четтирдим. Амгы чидиг айтырыгларны шиитпирлээрде кайыны мурнады салырынга дузалажып, берген сагындырыгларыңар база санал-оналдарыңар биске дыка ажыктыг болду, ол бүгүнү чайлатканын бодумнуң контролюмга алдым. Чурттуң удуртулгазының салганы кадык камгалал адырында айтырыгларны шиитпирлээр дээш, бар-ла курлавырларны мөөңнээринге республика белен. Федералдыг кадык камгалал яамызындан бедик мергежилдиг улуг команданың база адырның удуртукчузунуң бистиң республикада келиишкини ам-даа бурунгаарлап шимчээривиске дузалаар – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.

Федералдыг кадык камгалал яамызының база республика эрге-чагыргаларының шыңгыы кичээнгейи негеттинип турар айтырыгларны айтып, кадык камгалал системазынче улуг кичээнгейни салып чорууру дээш, Михаил Мурашко республика баштыңынга четтиргенин илереткен. Ол дээрге чурттуң Президентизиниң даалгазы-биле регионда боттандырып турар угланыышкыннар – бирги звенонуң модернизациязы, чүрек-дамыр болгаш онкология аарыг кижилерге дуза чедирилгезин сайзыраңгайжыдары, дүрген дуза чедирилгезин модернизастаары, санитарлыг авиация адыры, вертолеттарның база бригадаларның ажылын акшаландырары дээш, өске-даа айтырыглар-дыр.

- Бөгүн регионнуң чамдык чүүлдерде чедип алганы сан-чурагайларын база параметрлерин сайгарып, дараазында шиитпирлээр ужурлуг айтырыгларны айтып, кады чугаалажыксап тур бис – деп, хуралды ажыдып тура Михаил Мурашко чугаалаан.

Специалистер боттарының угланыышкыннарында республиканың эмнелге албан черлериниң ажылы-биле таныжып, оларның ажыл-чорудулгазын анализтеп, методиктиг арга-сүмелерни ажылдап кылган. Эксперттер ажылының түңнелдери-биле отчетту белеткеп, кадык камгалал адырында амгы байдалга демдекти салып, регионалдыг коллегаларының улуг кичээнгей салыр угланыышкыннарын айыткан.

Республиканың эмнелге организациялары «Кадык камгалалы» национал төлевилелдиң база өске-даа күрүне программаларының федералдыг деткимчезиниң ачызында техниктиг дериг-херекселдер-биле четчеленип, материал-техниктиг баазазын быжыглап, мергежилдиг кадрлар составы-биле четчелеттинип, эмчи дузазын көргүзериниң шынары-биле багай эвес көргүзүглерни көргүзүп турары, системазының сайзыраанын көргүзүп турар деп демдеглээн.

Федералдыг ыяап-ла медицина камгаладылга фондузунуң даргазы Илья Баланин бодунуң илеткелинде, ЫМК территориалдыг программазын боттандырарынга чугула курлавырлар Тыва Республикада барын демдеглээн. Чыл санында субвенция өзүп, ЫМК программазын өйлеп таарыштырарын хандырып турар. Бо чылга деңнээрге 2024 чылда 1,8 хуу азы 1,6 млрд рубль хөйге, 10,3 млрд рубль хемчээлдиг субвенцияны бадылаан: «Бар курлавырлар эмнелге организацияларының турум акшаландырыышкынын магадылаар – деп, Илья Баланин чугаалаан.

Ооң-биле чергелештир, методиктиг азы организастыг уг-шиглиг дүрген хемчеглер хүлээп алыры негеттинип турар угланыышкыннар барын илеткелчилер дыңнаткан. Чижээ, даштыкы чылдагааннардан база хан-дамыр эргилдезиниң аарыгларындан ажылдаар назы-харлыг чурттакчыларның чок болуп турарының көргүзүглери федералдыг специалистерни дүвүреткен. Ижин-хырын, бестер системазының, туберкулез аарыглары, ыжык аарыгларның нарыыдаашкыны көвүдээни демдеглеттинген. Арагалаашкынның уржуундан чок болуп турар тавырылгалар эксперттерни онза дүвүреткен.

Россияның башкарыкчы эртем медицина төптериниң удуртукчуларының эксперт ажылының түңнелдери-биле хемчеглер даңзызы кирген элээн каш документилерни белеткээн. Оон ийи “орук картазы” тургустунарын Владислав Ховалыг дыңнаткан.

Ооң-биле чергелештир, федералдыг төптүң деткимчези чокта болдунмас  регионнуң шиитпирлээри берге айтырыглары база барын республика баштыңы демдеглээн. Ол дээрге аар өртектиг дериг-херекселдер чаартылгазының, кадык камгалал системазының ажылдакчыларның күш-ажыл төлевирерин өстүрериниң айтырыглары-дыр. 2025 чылда медицина ажылдакчыларның күш-ажыл төлевирин сайзыраңгайжыдар шенелде төлевилелди боттандырар субъектилер санынче регионну киирер айтырыгны шиитпирлээринге дузалажырын Владислав Ховалыг федералдыг сайыттан дилээн. Тываның төлевилелге киржилгези регионга эмчилерни тударынга дыка херек деп, ол демдеглээн.

Михаил Мурашко хуралдың түңнелдерин үндүрүп тура, үнүүшкүннүг ажылдың чогумчалыг үре-түңнелдери дараазында чылдың ийи кварталында көстүп келирин дыңнаткан.