Тывага көдээ ажыл-агый болгаш болбаазырадылга үлетпүрүнүң ажылдакчыларының хүнүнде шылгараңгайларны шаңнап-мактаан

Тываның чер ажылдыгларының профессионал байырлалында республикага Дүжүт хүнүн демдеглеп, көдээ ажыл-агыйының улуг ярмарказын эрттирген.

Бии-Хем кожууннуң Туран хоорайга эрткен байырлыг хуралда, Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының чыл дургузунда ажылдарының баш бурунгаар түңнелдерин дыңнаткан. Кызыл хоорайга «Дүжүт-2023» ярмаркага республиканың бүгү кожууннарындан 100 ажыг көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлери киришкен.

Тываның Чазааның даргазының оралакчызы Алик Монгуш, Дээди Хуралдың депутады Аяна Монгуш, көдээ ажыл-агый сайыды Алдай-Мерген Ховалыг Тываның шупту аргаржыларынга байырны чедирери-биле Туранга чедип келген. Муниципалдыг тургузугларның көдээ ажыл-агый эргелелдериниң ажылдакчылары байырлалга киришкен.

Туранга чыылган делегация Найырал арбанда «Аян-Агро» сүт-бараан фермазының эде чаартылга ажылдарын сонуургап көрген. Тыва Республиканың Чазааның деткимчези база республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускайлаң программазының субсидиялары-биле сүт-бараан фермазын катап тургузар төлевилел боттанып турар. Объектиниң тудуу адакталган, шагдакы совхозтуң октаттынган оран-савазын эде кылыптарга, сүт болбаазырадыр бүдүрүлгениң продукция саарылгазы эгелээр. Ферма 10 кижини ажылче хаара тудар.

Ол хүнде, Туранга бирги көжүп келген орус чон парыгынга тус черниң көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлерниң ярмарказын организастаан. Көдээ ажыл-агыйының шугуму-биле аңгы-аңгы күрүне программаларындан садып алганы көдээ ажыл-агый техниказын делгээн. Чурттакчы чон ортузунга халас лотореяларны ойнадып, тыпкан 20 кижиге шаңналдарны тывыскан. Туран хоорайның чурттакчызы кол шаңнал – дириг хойну ойнадып алган.

Марк Оюн аттыг культура болгаш дыштанылга төвүнге байырлыг хуралда, Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының бо чылын чоруткан ажылдарының баш бурунгаар түңнелдерин илеткээн. Республика мал чеми белеткээр планын ажыр күүсеткен – 277 тонна сигенни кезип, планын 113 хуу чедирген. Сиген-ширбиил чегей үнген кожууннар кожа-хелбээ муниципалдыг тургузуглардан мал чемин садып алган.

Дүжүт ажаалдазының кампаниязында 14744 тонна тараа культураларын (90,2 хуу), 24194 тонна (97 хуу) мал чиир культураны ажаап алган. Картошканың каттышкан дүжүдү 25,2 муң тонна болган болза, 4,8 муң тонна ногаа культураларын ажаап алган. Көдээ ажыл-агый техника парыгын четчелээринге бо чылын 152 млн рубль күрүне деткимчезин көргүскен, ооң-биле 200 ажыг санныг техниканы, ооң санында 40 тракторну база 12 чүък машиналарын садып алган.

Дараазында хүнде, Кызылда «Субедей» спорт комплекизиниң чанынга эрткен «Дүжүт-2023» республика ярмарказынга Тываның аграржылары ажылының херек кырында үре-түңнелдерин делгеп бараалгаткан. «Аржаан», «Хүндү», «Саян Даа» көдээ ажыл-агый кооперативтери, КФХ «Оюн» ТФА сүт продукциязын, «Арзайты», «Феникс» бүдүрүлгелер тушенкаларын, «Шогжал» эъттен деликатестерин, хлеб комбинады хлеб продукциязын делгеп, өске араттар инек, хой, сарлык эъттерин, ооң эъдинден белеткээн продукцияны, ногаа аймаан, картошка, мал чемин делгеп сатканнар.

Тываның Чазааның даргазының оралакчызы Алик Монгуш, көдээ ажыл-агый сайыды Алдай-Мерген Ховалыг мал чеминиң белеткелинге база дүжүт ажаалдазынга шылгарааннарны шаңнап мактаан. Тываның Чазааның чарлааны мал чемин белеткээр шалыпчы айларда эң-не эки көргүзүглерни чедип алганы дээш, Сүт-Хөл, Таңды база Кызыл кожууннар шылгарап, тырып-борбактаар, чыып бөлер болгаш кезер техника сертификаттарын алган. Таңдыдан Александр Боровиковтуң, Каа-Хемден Виктор Пироговтуң ажыл-агыйлары, Сүт-Хөл кожуундан «Саян» КБК эң хөй тараа культураларын ажаап алгаш, акша сертификаттарын алган.

Ярмаркага эң эки белеткелди Өвүр, Мөңгүн-Тайга, Чөөн-Хемчик, Улуг-Хем база Тожу кожууннарның командалары көргүскен. Көдээ ажыл-агый кластеринда бактааттынган техникумнарны аңгы демдеглээн. Студентилер база башкылар составы эң хөй аъш-чем барааннарын делгээш, ашка шаңналдарынга төлептиг болган.

Тывада 33 муң хире хууда дузалал ажыл-агыйлары, 1800 ажыг тараачын-арат ажыл-агыйлары бар.