Орукчулар мөөрейи

Октябрь 16-да, орук ажыл-агыйының ажылдакчыларының профессионал байырлалының бүдүүзүнде, Кызылдан Абаканче углай оруктуң 40 дугаар километринде Бег-реда деп черге экскаватор, автогрейдер, чиик база аар чүък машиналарының чолаачыларының аразынга мөрей болуп эрткен.
4 чыл улаштыр эртип турар мөрейге республиканың билдингир тудуг организациялары«Восток» КХН-ниң, Туран хоорайның ДЭП-364-түң база «Сибирьниң оруктары» КХН-ниң Абакан хоорайда баазазының ажылдакчылары киржир дээш чедип келген. Аарыкчылар база-ла хөй. Оларның аразында Кызыл хоорайның транспорт техникумунуң «автооруктар тудуу» салбырының 3-кү курузунуң студентилери база бар.
Мөрейни Федералдыг орук агентилелиниң федералдыг күрүне албан чери «М-54-Енисей» автомобиль оруунуң Тыва Республикада эргелели эрттирген. Кол сорулгазы — орук ажылдакчыларының мергежилин бедидери, арга-дуржулга солчуру, аныяк-өскен аразынга орукчунуң ат-алдарын көдүрери.
Дүштекиниң 12 шакта ба-йырлыг чыскаалга «М-54» орук эргелелиниң кол инженери Сергей Квашин киржикчилерге байыр чедирип, мөрейге чедиишкиннерни күзээн. Дөрт аңгы мөрейниң киржикчилериниң бирги шылгалдазы — орук шимчээшкининиң дүрүмнериниң дугайында 20 айтырыгга 10 минута дургузунда харыылаары. Арга-дуржулгалыг, хоочун-даа, аныяк-даа чолаачылар маңаа улуг бергедешпейн, харын-даа бижээн харыыларын үезинден эрте комиссия кежигүннеринге хүлээдип турду. Баштай-ла «Восток»-туң автогрейдер чолаачызы Тимофей Шпаков ажылын дужаапты: «Дүне удуп чыткан кижини оттургаш, орук шимчээшкининиң дүрүмнерин айтырар болза, ол дораан харыылаар ужурлуг. Дүрүмнерни эки билири — айыыл чок орук шимчээшкининиң магадылалы-дыр. Айтырыглар берге эвес-тир, ону чолаачы бүрүзү билир» — деп чугаалады.
Мөрейниң бирги кезээниң соонда эң солун, көрүштүг үе-чадазы — машина-техниканы эки башкарып билириниң шылгалдазы эгелээн. Бир дугаарында чиик машина чолаачылары маргылдаалажып кирипкен. Олар «Волга» марканың автомашиназын башкарып, дыйлагар «чылан» хевирлиг орукту эртип, ооң соонда «гаражче» аткаарлап халдып киргеш, «оран-бажың» иштинче кыдыг-лап халдып кирерин көргүс-кен. Маңаа үе талазы-биле эки көргүзүглер хөй, а даалганы частырыг чок күүсеткеннер эвээш болду.
Орлан Тюлюш, «М-54» эргелелиниң чолаачызы: «Элээди оол тургаш, Кызылдың авто-школазынга чиик машинаны бир дугаар башкарганым уттундурбас. Оон бээр 20 ажыг чыл чолаачылап келдим. Даштыкы машина башкарып чаңчыга берген болгаш, «Волганың» тевер педальдарын солуй базар чазып, сүрээдедим. Чогум түңнелдерим шуут багай эвес ышкаш болду» — диди.
Дараазында аар чүък машиназының чолаачылары мөрейни уламчылаан. Олар база чиик машинаның чолаачыларынга берген шылгалдаларны эртилер. Чиик машинага деңнээрге, улуг чүък машиназының эпчок, каңдайы аажок дег, ынчалза-даа арга-дуржулгалыг чолаачылар шалыпкын башкарып, шаптараазыннарны бүзү-релдии-биле эртип турдулар.
Алексей Соян, «М-54» эргелелиниң чолаачызы: «Дыка үр аар чүък машиназы башкарбаан мен, ынчалза-даа меңээ дыка сонуурганчыг-дыр. Чогум шаптараазыннарны чүгээр эрткен ышкаш болдум. Мындыг мөрейлерни чылдың-на эрттирип турары эки, солун, ажыктыг деп бодаар мен. Киржикчилерниң хей-аъды бедик, шупту тиилелгеже чүткүлдүг» — деп чугаалады.
 Үшкү мөрей автогрейдер чолаачыларының аразынга болган. Ооң даалгазы — 10 минута дургузунда орук кыдыында төктүнген дөңгүлчек довуракты чер-биле дескилээри. Маңаа кымдан-даа дүрген болгаш шынарлыг ажылын Тимофей Шпаков көргүскен.
Ооң соонда экскаватор башкарыкчыларының мөрейи эгелээн. Бодум амы-хууда бо чолаачылар дээш аарып турдум. Чүге дээрге оларның күүседир даалгазы өскелерден шуут ылгалдыг.
Солун мөрей төнүп, ооң түңнелдери билдинип келген. Жюри кежигүннериниң шиитпири-биле чиик машина чолаачыларының тергиини-«Сибирьниң оруктары» КХН-ниң ажылдакчызы Денис Котельников болган. Ийиги черни «М-54» эргелелиниң чолаачызы Орлан Тюлюш ээлээн.
Аар чүък машиназының чолаачыларының мөрейиниң бирги черинге Туранның ДЭП-364 орук чериниң төлээзи Геннадий Медюшко, а ийиги черге Денис Котельников олар төлептиг болган.
Автогрейдерниң тергиин башкарыкчызы деп атты Тимофей Шпаков чаалап алган.

 Азияна Тау.
 Марина Моисееваның тырттырган чуруу.