Тываның Баштыңы Билиглер хүнүнде, Кызылдың Президентиниң кадет училищезинге чораан

Кызылдың Президентиниң кадет училищези 10 чылдаан юбилейлиг бо өөредилге чылында 376 кадетти хүлээп алган.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг сентябрь 1-де өөредилге черинге чедип, училище сургуулдарының байырлыг чыскаалынга киришкен. Бөгүнде ында 5-тен 11 класстарда 297 оолдар, 8-тен 11 класстарда 79 уруг өөренип турар. Оларның 56-зы - тускай шериг операциязының киржикчилериниң ажы-төлү.
Кызылдың Президентиниң кадет училищези - Россия Федерациязының Камгалал яамызының эге өөредилге черинде оолдар, уругларны хаара туткан чүгле чаңгыс өөредилге чери. Чурттуң регионнарындан амыдыралын армия-биле холбап, адалары болгаш кырган-ачалары ышкаш болуксааш, уруглар бээр дужаап кириксээрлер.
Бо чылын кадеттерниң одуруунда Ак-Довурак хоорайдан база Тываның он кожуунундан: Бай-Тайга, Чөөн-Хемчик, Каа-Хем, Кызыл, Бии-Хем, Сүт-Хөл, Таңды, Тес-Хем, Улуг-Хем болгаш Чеди-Хөлден, Москва облазындан база Удмуртия Республикадан оолдар, уруглар немешкен. Ол ышкаш, чурттар аразының керээзи езугаар училищеде Моолдан үш хамаатыны хүлээп алган. Кызылдың өөредилге черлери: М.А. Бухтуев аттыг 1 дугаар школадан, Т. Б. Кечил-оол аттыг 3 дугаар школадан, 5 дугаар гимназиядан, Л.С. Новикова аттыг 7 дугаар школадан, 11, 12, 17 дугаар школалардан, Н.Н. Макаренко аттыг 15 дугаар лицейден, Тываның республиканың лицей-интернадындан база Тыва Республиканың Күрүне лицейинден өөреникчилер шылгалдаларны ажып, кадеттер санынче кирген.
Тывада Билиглер хүнү ТАР эки турачыларынга сактыышкынның хүнү-биле дакпыржалып турар болгаш, бо чылын кавалерийжи эскадронну фронтуже үдээниниң 80 чылын демдеглеп турар. Ынчангаш училище “Билиг” ниитилелиниң “Бодуңнуң билииң үлеш” деп чырыдыышкын акциязы-биле тыва эки турачыларның дугайында лекцияны номчаан. Училищениң сургуулдары, тыва эки турачыларның амгы салгалдары кырган-ачаларының маадырлыг чоруунуң дугайында чугаалап бергеннер.
Сургуулдар республика Баштыңының КПКУ-да аалдап келгенинге өөрүп, төрээн Тывазынга хамаарышкан айтырыгларны салып, чедимчелиг тайылбырны алганнар.
Владислав Ховалыг кадеттер-биле ужуражылгазынга таарзынган. Төрээн чериниң төөгүзүнге сонуургалы база ажыктыг чугаа дээш четтиргенин илередип, өөредилгезинге чедиишкиннерни, аас-кежикти күзеп, удавас республиканың болгаш чурттуң башкарыкчы специалистериниң одуруунга оолдар, кыстарны көөр боор дээн бүзүрелин илереткен.
РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Шойгуунуң инициативазы база Россияның Президентизи Владимир Путинниң деткимчези-биле, 2014 чылда Кызылдың Президентиниң кадет училищези тургустунган.
Училищениң доозукчулары – бүдүн республиканың чоргааралы. Чаа-ла кадеттерниң ролюн шиңгээдип эгелээн оолдар боттарының чедиишкиннери-биле бедик көргүзүглерни чедип алырлар. Ынчалдыр 2023 чылдың 75 доозукчузу шылгалдаларын чүгле бештерге дужааган болза, үш кижи чүс баллдарлыг, 18 кижи алдын медальдарлыг КПКУ-ну дооскан. Ол Тываның өөредилге черлериниң аразында эң тулган көргүзүг болур.
КПКУ-нуң доозукчулары чурттуң шылгараңгай шериг болгаш хамааты дээди өөредилге черлериниң курсантылары апарган. 40 доозукчу оолдарның 16-зы дээди шериг өөредилге черлеринче кирген, а бежи – чепсектиг күштер академияларының (ФСО, ФСБ) курсантылары болган. 2023 чылда дооскан 19 кыстарның дөртү РФ-тиң Камгалал яамызының дээди өөредлге черлеринче, оон өске дөртү – чепсектиг күштер структураларының дээди өөредилге черлеринче дужаап кирип алган.
Кызылдың ПКУ ийи доозукчу кыстары РФ-тиң Даштыкы херектер яамызының даштыкы политика академиязынче кирген. Үш доозукчу бистиң чуртувустуң эң шылгараңгай дээди өөредилге черлериниң бирээзи – “Станкин” Москваның күрүнениң технологтуг университединиң студентилери апарган.