Тывада чедери берге чурттакчылыг черлерде хуусаадан эрте бадылаашкын эгелээн

Чаңгыс аай соңгулда хүнүнүң хуусаадан эрте бадылаашкыны сентябрь 9-ка чедир уламчылаар. Бай-Тайга кожууннуң ыраккы Кара-Хөл, Бии-Хемниң Севи база Эрзин кожууннуң Качык суурларындан 5318 соңгукчу хуусаадан эрте бадылаар ужурлуг. Бо күзүн Тываның чурттакчылары хоорай округтары болгаш муниципалдыг районнарның, ол ышкаш хоорай болгаш сумуларның Төлээлекчилер хуралдарынче 600 ажыг депутатты шилиир.
Ак-Довурак, Чадаана хоорайларга база чеди муниципалдыг тургузуглар: Чөөн-Хемчик, Бии-Хем, Сүт-Хөл, Таңды, Улуг-Хем, Чеди-Хөл, Эрзин кожууннарга улуг соңгулдалар болуп эрттерин Тыва Республиканың Соңгулда комиссиязы дыңнаткан. 14 девискээр болгаш 95 участок соңгулда комиссиялары соңгулдаларны белеткеп, эрттирер.
Соңгулда хүнүнде ажык-чарны хандырары-биле, сентябрь 10-да, шупту девискээр болгаш участок соңгулда комиссиялары офлайн видео-бүрүткелди организастаар. Соңгулданың түңнелдерин парлаан соонда, бир чыл дургузунда видеорегистраторлар бижидилгезин кадагалап шыгжаар. Республиканың Соңгулда комиссиязы-биле дугуржулга езугаар, Тыва Республиканың Хөй-ниити палатазы соңгулдаларның ажык-чарлыын хандырарынга тускай өөредилге эрткен хамаарышпас эксперттериниң хөй-ниити хайгааралын организастаар. 150 ажыг хамаарышпас хайгааракчылар ТИК-терде база УИК-терде соңгулда чорудуун хайгаараар. «Чаңгыс демниг Россия», ЛДПР, КПРФ, «Чөптүг Россия» политиктиг партиялардан 713 кандидаттар база бодун идип үндүрген 40 кижи депутаттың мандадынче кордаар.
Соңгулдаларже хаара туткан объектилерге полиция, ОБЯ база өске-даа корум-чурум камгалаар ведомстволарның ажылдакчылары дежурныйлап, чаңгыс аай соңгулда хүнүнде күштелдирген чурум-биле ажылдаар. Шупту черлерни демир дилеп-тывар дериг-херекселдер-биле четчелээр.