Тываның эрге-чагыргазы иштики рынокта кывар-чаар материалдар өртээн өйлеп-таарыштырарының хемчеглерин ажылдап кылып турар

Тыва Республиканың Чазак даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар Олег Лукин кывар-чаар материалдарның регион рыногунда байдалын сайгарган ажылчын хуралды эрттирген. Тываның одалга болгаш энергетика сайыды, ТР-ниң тарифтер талазы-биле албанның, регионда Тарифтер талазы-биле албанның удуртукчулары, сонуургалдыг өске-даа ведомстволарның база тус черде ийи автозаправка станцияларының төлээлери хуралга киришкен.
Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг бодунуң чаа оралакчызының удуртканы ТР-ниң Чазаанда тургустунган тускай комиссияга одаар чүүл рыногунда байдалды шиитпирлээр чугула хемчеглерни ажылдап кылыр даалганы бергенин сагындыраал.
Сөөлгү айларда Сибирь федералдыг округтуң шупту регионнарында кывар-чаар чүүлдүң өртээ өзүп, а чурттуң мурнуу чүгүнде ооң чедишпейн турары демдеглеттинген. Тывада курлавыр чедер-даа болза, бистиң регион аңгы-аңгы марканың одаар чүүлүнде өртектер өскениниң талазы-биле лидерлер санынче кирген.
4-5 чыл болгаш-ла өртектер өзүп, автозаправкаларга өртектер өскерлип, тодаргай үе иштинде ылгал деңнежип, оон доктаай бээрин эксперттер чугаалаан. Бо удаада өртек хенертен өскен. АЗС-тиг бистиң сайгарлыкчыларывыстың бензин садып ап турары улуг хандырыкчылары өртектерни өстүргенинден, үүрмектеп садар өртек улгаткан. Сибирьниң нефть болбаазырадыр улуг заводтарында септелге ажылдары, чуртта экономиктиг берге байдал, даштыкы болгаш иштики, инфляция дээн ышкаш, элээн каш экономиктиг чылдагааннар ужун,  Тываже эккеп турар кывар-чаар чүүлге инфляция хуузундан ажа берген амгы өртек өзүүшкүнүн болдурган деп, эксперттер демдеглээн. Оон аңгыда дүжүт ажаалдазы эгелээрге, дизельдиг кывар-чаар чүүлге хереглел улгатканы, салдарны чедирген.
Өртектерде байдалды тайылбырлаар дээш, хайгаарап турарывыс ажыл-агый субъектилеринче айтырыгларны чоруткан бис – деп, Монополияга удур албанның Тывада эргелелиниң удуртукчузу Феликс Хаджиев чугаалаан. – Медээлерден алырга, Хакасия биле Красноярск крайда бактааттынган улуг хандырыкчыларда өртектер өскен. Ол хандырыкчыларже КЧМ өртектерин кандыг үндезинге өстүргенин тайылбыраар дилегни чоруткан. Амдыызында кожа регионнарның каш бүдүрүлгези харыызы берген, оон алырга мөөңнеп садар рынокта өртектер өскени бадыткаттынган.
Бир эвес регион Хакасия ышкаш нефть продуктулары шыгжаар чогуур инфраструктуралыг – кывар-чаар чүүлдүң стратегтиг курлавыры бар турган болза, кывар-чаар чүүлге хенертен өртектер өзүлдезин болдурбайн барып болур турган деп, эксперттер санаан.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ийи чыл бурунгаар-ла республикага нефть шыгжырымын тудар айтырыгны көдүрүп турганын одалга болгаш энергетика сайыды сагындырган. ТР-ниң Чазак даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар Олег Лукин ол айтырыгны эки өөренип көөр даалганы республиканың одалга сайыдынга дааскан.
Монополияга удур албанның хыналдалары-биле чергелештир, республиканың Тарифтер албаны регионалдыг заправкаларда өртектерге мониторингини доктаамал чорудуп турар. Контроль-хыналда органының төлээлери Тывада КЧМ рыногунда монополистер чогундан чижилге барын бадыткаан.
Тус чер специалистери медээлерни чыып, оларны анализтеп турар. Автозаправкалар ээлери аразында дугурушкаш өртектерни өстүргени илереп кээр болза, оларга хамаарыштыр чогуур хемчеглер алдынарын сагындырган. Оралакчы дарга Лукин республика чурттакчыларының сонуургалдарын камгалаар дээштиг хемчеглерни ажылдап кылырынга ажыктыг чаа информацияны алыр дээш, өске регионнарда байдалды база анализтээр даалганы тарифтер албанынга берген.