Бүгү чуртта хөй ажы-төлдүг деп чаңгыс аайлаан тодарадылганы Тывада база быжыглаан

Бүгү чуртта хөй ажы-төлдүг деп статусту тыпсыр чаңгыс аай чурумга Тыва база каттышкан. ТР-ниң Күш-ажыл яамызының федералдыг хоойлу езугаар ажылдап кылганы, ол статусту тыпсырының азы узадырының талазы-биле күрүне эргелели биле хамаатыларның хөделиишкиннерин таарыштырган дүрүмнү республиканың чазаа эрткен неделяда деткээн.

Регионнарның шуптузунда хөй ажы-төлдүг өг-бүле деп тодарадырда, 18 хар чедир назылыг, үш болгаш оон хөй, ол ышкаш азыранды ажы-төлдү кады санавышаан, статусту тыпсырын дүрүм чаңгыс аайлап быжыглаан. Бир эвес уругларның улуу 23 хар четпээн, өөренип азы шериглеп турар болза, хөй ажы-төлдүг деп статус хевээр артар.

Ада-иелер хөй ажы-төлдүг деп статусту алырда, уругларының документилерин чыггаш, чурттап турар чериниң аайы-биле МФЦ-же азы социал камгалал эргелелинче дужаар. Билдириишкин ээзинде бадылаттынган электроннуг холунуң үжүү бар болза, күрүне болгаш муниципалдыг ачы-дузаның чаңгыс аай порталы таварыштыр база киирип болур.

Россияның президентизи Владимир Путин регионнарның эрге-чагыргаларынга хөй ажы-төлдүүн бадыткаар база узадыр ажылдарны чаңгыс аайлаар даалганы бергенин документ кылыкчылары тайылбырлаан. Ол айтырыгны регионнар боттарыныы-биле шиитпирлеп турда, хамаатыларга чөптүг эвес чүүлдерниң тургустунуп турганындан, күрүне баштыңы ындыг инициативаны идип үндүрген.

Чаңгыс аай чурум чурттуң бүгү девискээринге хөй ажы-төлдүг деп статусту тыпсырын чурумчударындан аңгыда, РФ-тиң субъектилеринге оларны деткиириниң баазалыг хемчеглер даңзызын быжыглаар. Регионнар федералдыг хоойлужудулгага дүгжүп турар болза, хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге социал дузаламчының доктааткан хевирлерин боттары арттырып ап болур.

Тывада хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге федералдыг чиигелделер-биле кады регионалдыг чиигелделер база көрдүнген. Немелде хемчеглерде – ыяап медицина камгаладылгазының программазы-биле ээлчег чок эмчи дузазын, бажың тудуп алыр халас чер участогун, уруглар сады дээш ада-ие төлевириниң чамдыызынга компенсацияны, уруглар лагерьлеринче путевкаларны бээри айыттынган.

Республиканың эрге-чагыргазы беш болгаш оон хөй ажы-төлдү төрүп, кижизиткен өг-бүлелерже онза кичээнгейни салып, деткип турар. Ындыг өг-бүлелерден ажы-төлдү уруглар садынче хүлээри магадылалдыг, а ада-иелерин таарымчалыг шактарында ажылдаар кылдыр дузалаар.

Тывада ийи азы оон хөй ийистер төрүттүнген өг-бүлелерге деткимче бар. Республика бюджединиң акша-хөреңгизинден 10000 рубль хемчээлдиг чаңгыс катап бээр төлевирни берип турар.

2022 чылдың түңнелинден көөрге, Тывада 96 432 өг-бүле бар, оларның 32 280-и үш болгаш оон хөй ажы-төлдүг. Республиканың чурттакчы чонунуң үштен хөй кезиин ол тургузуп турар. Өзүп-төрүттүнериниң саны-биле республика мурнуку одуругда: Россияда 1000 чурттакчыдан 9 чаш төрүттүнүп турар болза, Тывада – 20 чаш. Регионнуң эрге-чагыргазы ие-чаштарны болгаш хөй-ажы-төлдүг өг-бүлелерни тускай угланыышкынныг деткип турарының ачызында, Тыва ол көргүзүг-биле тергиидеп турар.